فضل بن روزبهان خنجی

مقدمه

[[فضل الله بن روزبهان بن فضل الله الامین ابوالخیر ابن قاضی باصفهان امین الدین الخنجی الاصل شیرازی، مشهور به خواجه ملا، از عالمان و دانشوران قرن نهم و دهم هجری است که خود را اصفهانی می‌داند^[۱]. محل تولد او خنج شیراز، بین سال‌های ۸۵۰ هجری قمری تا ۸۶۲ هجری قمری، ذکر شده است^[۲]. بعد از تحصیل مقدمات علوم، در سن هفده سالگی اولین سفر حج و در سن بیست و پنج سالگی، دومین حج خود را به جای آورد^[۳]. فضل الله، در کتاب «وسیلة الخادم الی المخدوم» در شرح صلوات چهارده معصوم(ع) به مثابه یک شیعه تمام عیار، منقبت‌ها و فضایل چهارده معصوم(ع) را ذکر کرده و آن را وسیله توسل برای رفع سختی‌ها و بلایا معرفی نموده است. او در این کتاب، که یک نسخه از آن را وقف حرم رضوی کرده، ابتدا در مورد واجب و مستحب بودن صلوات فرستادن برای پیامبران صلوات الله علیهم اجمعین بحث می‌کند؛ و بعد از آن به ذکر فضائل و منقبت چهارده معصوم‌(ع) می‌پردازد و برای هر کدام، توضیحی از شرح زندگی آن‎ها نیز به دست می‌دهد. وی در ذکر فضایل حضرت امام رضا(ع) نویسد: «امام علی بن موسی الرضا(ع) بعد از پدر خود، امام موسی کاظم(ع)، امام به حق هستند، بی‎خلاف... کلمات و مناقب و فضایل آن حضرت بسیار ظاهر و مشهود است و آثار امامت و وراثت نبوت و وصایت در آن حضرت ظاهر بود. نیکویی، ذات ایشان است. لشکر اولیاء را سلطان و پادشاه هستند. صاحب جود و مروت هستند»^[۴].

فضل الله در ذکر حدیث سلسة الذهب از زبان امام رضا(ع) که آن را به طور کامل، در کتاب خویش عنوان داشته می‌نویسد: «اگر این حدیث بر دیوانه و مریض خوانده شود شفا می‌یابد».

گفتار فضل الله نشان از عقیده قلبی او به ائمه(ع) و به خصوص امام رضا(ع) دارد؛ و این در حالی است که او حق مطلب را ادا کرده و با دشمنان اهل بیت(ع) مخالف، و آن‎ها را سرزنش نموده و مأمون را ملعون می‌خواند.

از دیگر آثار فضل بن روزبهان خنجی، کتاب «مهمان نامه بخارا» می‌باشد که وی در این کتاب، فصلی را به ذکر فضیلت‌های امام رضا(ع) اختصاص داده است. وی در فضیلت زیارت امام رضا(ع) و فضایل ایشان آورده: «مرقد معظم حضرت علی بن موسی الرضا(ع) اشرف منازل است... و می‌توان گفت که معبدی است از معابد اسلام.»..^[۵].^[۶]

منابع

محمدی، حسین، رضانامه

پانویس

↑ وسیلة الخادم الی المخدوم، ص۲۲۹.
↑ فرهنگ ایران زمین، ج۴، ص۱۷۴؛ مقدمه مهمان‎نامه بخارا، ص۲۲.
↑ الضوع الامع، ج۶، ص۱۷۱.
↑ وسیله الخادم الی المخدوم، ص۲۲۹.
↑ مهمان‌نامه بخارا، ص۳۳۷؛ الضوع الامع، ج۶، ص۵۵-۵۶، ۲۱۱-۲۱۳، ۲۱۷ و ۱۳۹.
↑ محمدی، حسین، رضانامه ص ۵۴۳.

[1] وسیلة الخادم الی المخدوم، ص۲۲۹.

[2] فرهنگ ایران زمین، ج۴، ص۱۷۴؛ مقدمه مهمان‎نامه بخارا، ص۲۲.

[3] الضوع الامع، ج۶، ص۱۷۱.

[4] وسیله الخادم الی المخدوم، ص۲۲۹.

[5] مهمان‌نامه بخارا، ص۳۳۷؛ الضوع الامع، ج۶، ص۵۵-۵۶، ۲۱۱-۲۱۳، ۲۱۷ و ۱۳۹.

[6] محمدی، حسین، رضانامه ص ۵۴۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]