آیا در میان اصحاب امام مهدی عرب وجود ندارد؟ (پرسش)
| آیا در میان اصحاب امام مهدی عرب وجود ندارد؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / عصر ظهور امام مهدی / یاران امام مهدی |
| مدخل اصلی | عرب |
| تعداد پاسخ | ۳ پاسخ |
آیا در میان اصحاب امام مهدی (ع) عرب وجود ندارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- مرحوم مجلسی به سند خود از امام صادق (ع) نقل کرده که فرمود: «اِتَّقِ اَلْعَرَبَ فَإِنَّ لَهُمْ خَبَرَ سَوْءٍ أَمَا إِنَّهُ لاَ يَخْرُجُ مَعَ اَلْقَائِمِ مِنْهُمْ وَاحِدٌ»[۱].
پاسخ جامع اجمالی
مقدمه
براساس آنچه در روایات مختلف آمده یاران حضرت مهدی (ع) از مناطق و گروه‌های مختلفی هستند و این یاران از سراسر جهان گرد هم میآیند. با این حال، درباره حضور مردم عرب در قیام حضرت مهدی (ع) دو گونه روایت وجود دارد: بعضی روایات بر عدم حضور آنان در انقلاب حضرت دلالت دارد و برخی دیگر دلالت بر حضور آنها در سپاه حضرت میکنند.
حضور عرب‌ها در سپاه امام مهدی (ع)
مهمترین روایتی که به آن استدلال شده مبنی بر عدم حضور مردم عرب در اصحاب حضرت مهدی (ع)، روایت امام صادق (ع) است که فرمودند: "از عرب‌ها بپرهیزید؛ زیرا آیندۀ بد و خطرناکی در پیش دارند؛ مگر نه این است که کسی از آنان همراه حضرت مهدی (ع) قیام نمی‌کند"[۲][۳] این روایت از نظر سندی و محتوایی قابل بحث و نقداست:
نقد سندی: علامه مجلسی، این روایت را از کتاب «الغیبة» شیخ‌طوسی نقل کرده است، اما سند این روایت به دلیل وجود موسی الآبار و اسباط بن سالم که هر دو مجهول الحال‌اند و هیچ توثیقی ندارند، ضعیف است.
نقد و بحث محتوایی:
- این روایت در تعارض با روایات دیگری است که دلالت دارد بر اینکه برخی از یاران و اصحاب امام زمان (ع) از مردم عرب هستند. تعدادی از روایات، برخی از شهرها و کشورهای عربی را نام می‌برند که از آنجا افرادی به پشتیبانی از حضرت قیام میکنند، مانند:
- رسول خدا (ص) می‌فرماید: "بزرگان و انسان‌های شریفی از سرزمین شام (سوریه) به حضرت مهدی (ع) می‌پیوندند و نیز کسانی که از قبایل و سرزمین‌های گوناگون اطراف شام هستند؛ آنان پارسایان شب و شیران روزند"[۴].
- امام باقر (ع) می‌فرماید: "سی صد و سیزده نفر، به عدد یاران جنگ بدر، در میان رکن و مقام (در کعبه) با حضرت مهدی (ع)بیعت میکنند. در میان آنان بزرگانی از مردم مصر و نیکانی از شام و نیکانی از مردم عراق به چشم می‌خورند. حضرت فرمان‌روایی خواهد کرد، آن مقدار که خدا بخواهد"[۵].
- همچنین دربارۀ شهر کوفه می‌فرماید: "هنگامی که حضرت قائم (ع) ظهور کند و به کوفه بیاید، خداوند از پشت کوفه (نجف) هفتاد هزار انسان صدیق را بر می‌انگیزد. آنان از یاران و اصحاب حضرتش خواهند بود"[۶][۷]
- برخی گفته‌اند شاید مراد از سخن امام صادق (ع)، آغاز قیام حضرت است و ممکن است عرب‌ها در سپاهیان مخصوصی که در آغاز قیام همراه حضرت خواهند بود شرکت نداشته باشند[۸].
- سخن امام (ع) کنایه از کمی شرکت عرب‌ها دارد و این با توجه به انتظاری که از همراهی آنان می‌رود، یاری ایشان را کمرنگ جلوه می‌دهد. مؤید این توجیه، حدیث نقل شده در کافی[۹] است که سندی موثق و قابل اعتماد دارد. این حدیث، همراهی عرب‌ها با قیام امام مهدی (ع) را به کلی نفی نکرده؛ بلکه آنان را اندک «نَفَرٍ یَسِیر» خوانده است. در حدیث دیگری فردی به نام ام شریک ـ که به سخنرانی پیامبر خدا (ص) درباره دجال و فتنه‌های او گوش می‌داده است ـ از حضرت می‌پرسد: عرب‌ها در آن روز کجایند؟ پیامبر (ص) پاسخ می‌فرماید: "آنها در آن زمان، اندک‌اند و بیشترشان در بیت المقدس هستند"[۱۰][۱۱]
پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت الله م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری؛ |
|---|
|
آیت‌الله محمد م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، در کتاب «دانشنامهٔ امام مهدی» در این‌باره گفته است:
«حدیثی منقول در الغیبة شیخ طوسی[۱۲]، شرکت عرب‌ها را در قیام امام مهدی (ع) منتفی دانسته؛ اما در همین کتاب، حدیثی دیگر آمده که نجیبانی از مصر، ابدال شام و اخیار عراقی را در زمره یارانی دانسته که در ابتدای قیام و میان رکن و مقام با امام مهدی (ع) بیعت میکنند [۱۳]. این روایت با حدیث الاختصاص[۱۴] و نیز دو حدیث نقل شده در کتاب‌های اهل سنت[۱۵] که به شرکت عربان در نهضت مهدوی تصریح کرده‌اند، تأیید می‌شود. برای حل اختلاف این دو دسته، می‌توان چنین گفت که همراهی عرب‌ها، کمتر از دیگر اقوام و ملل مختلف است و این با توجه به انتظاری که از همراهی ایشان می‌رود، یاری ایشان را کمرنگ جلوه می‌دهد. مؤید این توجیه، حدیث نقل شده در الکافی[۱۶] است که سندی موثق و قابل اعتماد دارد. این حدیث، همراهی عرب‌ها را با قیام امام مهدی (ع) به کلی نفی نکرده؛ بلکه آنان را اندک «نَفَرٍ يَسِير» خوانده است. این معنا با حدیثی که ابن ماجه آورده است نیز تأیید می‌شود. در این حدیث، ام شریک- که به سخنرانی پیامبر خدا (ص) درباره دجال و فتنه‌های او گوش می‌داده است- از ایشان می‌پرسد: پس عرب‌ها در آن روز کجایند؟ پیامبر (ص) پاسخ می‌فرماید: «"هُمْ يَوْمَئِذٍ قَلِيلٌ وَ جُلُّهُمْ بِبَيْتِ الْمَقْدِس"»[۱۷]. گفتنی است که در گزارش اوطان یاران مهدی (ع)، از شهرها و مناطق عرب‌نشین متعددی نام برده شده، هر چند تعداد افراد نام برده شده، اندک است. در پایان و به احتمال فراوان، حدیث الکافی که به شرکت گروهی از اهالی نوبه در جنوب مصر و شمال شرقی سودان در قیام مهدوی اشاره دارد[۱۸] نیز دلیلی بر شرکت برخی عرب‌ها در قیام است، مگر آن که مردم نوبه را عرب ندانیم»[۱۹]. |
| ۲. آیت الله طبسی؛ |
|---|
|
آیت الله نجم‌الدین طبسی، در کتاب «چشم‌اندازی به حکومت مهدی» در این‌باره گفته است:
«روایات مربوط به شرکت عرب‌ها در قیام حضرت مهدی (ع) بر دو دسته‌اند: برخی بر عدم شرکت آنان در انقلاب حضرت دلالت دارد و تعدادی از روایات، برخی از شهرها و کشورهای عربی را نام می‌برد که از آنجا افرادی به پشتیبانی از حضرت قیام میکنند. روایاتی که دلالت بر عدم شرکت عرب‌ها دارد، در صورت صحیح بودن سند قابل توجیه است؛ زیرا ممکن است در سپاهیان مخصوصی که در آغاز قیام همراه حضرت خواهند بود عرب‌ها شرکت نداشته باشند چنان‌چه شیخ حر عاملی در کتاب اثبات الهداة روایات را اینگونه شرح داده است و درباره شهرهای عربی نیز که در روایات نام برده شده است شاید از آنجا که سپاهیان غیر عرب که در آنجا سکونت دارند به یاری حضرت بشتابند نه کسانی که اصالت عربی دارند و یا مراد حکومت‌ها و دولت‌های عربی است»[۲۰].
|
| ۳. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم؛ |
|---|
|
آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است:
|
| ۴. مجتبی تونه‌ای؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
«روایات مربوط به شرکت عرب‌ها در قیام حضرت مهدی (ع) بر دو دسته‌اند: برخی بر عدم شرکت آنان در انقلاب حضرت دلالت دارد و تعدادی از روایات، برخی از شهرها و کشورهای عربی را نام می‌برد که از آنجا افرادی به پشتیبانی از حضرت قیام میکنند. امام صادق (ع) می‌فرماید: "از عرب‌ها بپرهیزید؛ زیرا آینده بد و خطرناکی در پیش دارند؛ مگر نه این است که کسی از آنان همراه حضرت مهدی (ع) قیام نمی‌کند."[۲۳]. شیخ حر عاملی می‌گوید: شاید مراد از این سخن امام صادق (ع)، آغاز قیام حضرت است یا کنایه از کمی شرکت آنان دارد. رسول خدا (ص) می‌فرماید: "بزرگان و انسان‌های شریفی از سرزمین شام (سوریه) به حضرت مهدی (ع) می‌پیوندند و نیز کسانی که از قبایل و سرزمین‌های گوناگون اطراف شام هستند؛ آنان پارسایان شب و شیران روزند"[۲۴]. امام باقر (ع) می‌فرماید: سی صد و سیزده نفر، به عدد یاران جنگ بدر، در میان رکن و مقام (در کعبه) با حضرت مهدی (ع) بیعت میکنند. در میان آنان بزرگانی از مردم مصر و نیکانی از شام و نیکانی از مردم عراق به چشم می‌خورند. حضرت فرمان‌روایی خواهد کرد، آن مقدار که خدا بخواهد"[۲۵]. نیز امام باقر (ع) درباره شهر کوفه می‌فرماید: "هنگامی که حضرت قائم (ع) ظهور کند و به کوفه بیاید، خداوند از پشت کوفه (نجف) هفتاد هزار انسان صدیق را بر می‌انگیزد. آنان از یاران و اصحاب حضرتش خواهند بود"[۲۶]»[۲۷]. |
پرسش‌های وابسته
- برای یاری امام مهدی چه باید کرد؟ (پرسش)
- در زمان غیبت امام مهدی چه کارهایی باید به جا آوریم که ظهور ایشان نزدیک گردد و جزء یاران و سربازان حضرت باشیم؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی هنگامی که سیصد و سیزده یار داشته باشد ظهور می‌کند؟ (پرسش)
- آیا جنیان نیز مانند شیعیان به یاری امام مهدی میآیند؟ (پرسش)
- وزیران دولت امام مهدی غالباً از چه قشری هستند؟ (پرسش)
- آیا یاران امام مهدی جوان هستند و امام مهدی در حکومت خود از جوانان استفاده می‌کند؟ (پرسش)
- آیا همه یاران امام مهدی جوان بوده افراد کهن سال میان آنان نیست؟ چرا بیشتر آنها جوان هستند؟ (پرسش)
- آیا یاران امام مهدی همه از اقوام گذشته هستند یا ما هم می‌توانیم از یاران حضرت باشیم و به او کمک کنیم؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی مانند دیگر امامان اصحابی دارند؟ (پرسش)
- مردم چه شهرهای از یاوران امام مهدی هستند؟ (پرسش)
- مأموریت‌های یاران امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا می‌توان پیروان راستین حضرت مسیح را که مسلمان نیستند جزو یاران امام مهدی برشمرد؟ (پرسش)
- آیا هرکس می‌تواند با انجام دادن عمل نیک یکی از یاران امام مهدی گردد؟ (پرسش)
- اگر اسامی اصحاب امام مهدی از ابتدا مشخص شده چگونه ما می‌توانیم خود را از اصحاب او قرار دهیم؟ (پرسش)
- امام مهدی با اصحاب خود بر سر چه اصولی پیمان می‌بندد؟ (پرسش)
- انصار امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
- نشانه‌های یاوران امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا یاران اصلی امام مهدی جوانان هستند؟ (پرسش)
- سلاح یاران امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان فهمید که ما جزء یاران امام مهدی هستیم؟ (پرسش)
- آیا از امام مهدی درباره شیعیان فرمایشی رسیده است؟ (پرسش)
- چه کسانی با امام مهدی بیعت خواهند کرد؟ (پرسش)
- بیعت یاران با امام مهدی در کجاست؟ (پرسش)
- آیا در قرآن به یاران امام مهدی اشاره شده است؟ (پرسش)
- آیا با امام مهدی از روی اکراه بیعت می‌شود؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در جابلقا یارانی دارد؟ (پرسش)
- آیا با خواندن چهل بار دعای عهد یار حضرت مهدی می‌شویم؟ (پرسش)
- آیا به نام یاران امام مهدی و محل سکونت آنها در روایات اشارهای شده است؟ (پرسش)
- آیا در روایات به محل سکونت یاران امام مهدی اشارهای شده است؟ (پرسش)
- آیا در میان اصحاب امام مهدی عرب وجود ندارد؟ (پرسش)
- آیا در میان این همه مسلمان و شیعه سیصد و سیزده نفر یار برای امام مهدی وجود ندارد؟ (پرسش)
- آیا یاران امام مهدی حتما باید نماز اول وقت بخوانند و کار نیک انجام دهند و حجاب خود را حفظ نمایند یا اگر تنها عاشق امام باشند کافی است؟ (پرسش)
- با توجه به جهانی بودن حکومت امام مهدی و محدود بودن یاران آن حضرت، آیا ایشان از نیروهای غیبی نیز بهره خواهند برد؟ (پرسش)
- شعار یاوران امام مهدی در خون‌خواهی امام حسین چیست؟ (پرسش)
- بیشتر یاران امام مهدی از شرق هستند چگونه با عقب ماندگی شرق می‌توان بر غرب پیروز شد؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان با سیصد و سیزده نفر دنیا را تسخیر کرد؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی یارانی غیرعرب دارد؟ (پرسش)
- چگونه می‌توانیم از یاران واقعی امام مهدی باشیم؟ (پرسش)
- چه کسانی از پیامبران الهی با امام مهدی همراه می‌شوند؟ (پرسش)
- یاران کنونی امام مهدی چگونه به حضرت پیوسته‌اند؟ (پرسش)
- سرانجام یاران امام مهدی چه می‌شود؟ (پرسش)
- آیا یاران امام مهدی حتما باید نماز اول وقت بخوانند و کار نیک انجام دهند و حجاب خود را حفظ نمایند یا اگر تنها عاشق امام باشند کافی است؟ (پرسش)
- ریزش و رویش درباره یاران امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا با اینکه گناه‌کارم آرزوی اینکه روزی از یاران امام مهدی باشم گناه دارد؟ (پرسش)
- سپاهیان امام مهدی چگونه خود را به نزد امام مهدی می‌رسانند؟ (پرسش)
- امام مهدی برای پذیرش سپاهیان چه شرایطی را بیان کرده‌اند؟ (پرسش)
- فرماندهان سپاه امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
- اهداف یاوران مهدی چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی هنگام ظهور بر اساس چه اصولی با یاران خود پیمان می‌بندد؟ (پرسش)
- آیا روایاتی مبنی براینکه در زمان غیبت امام مهدی یارانی دارند وجود دارد؟ (پرسش)
- گروه‌های مختلف یاران امام مهدی کدامند؟ (پرسش)
- جایگاه یاران امام مهدی در انقلاب جهانی چیست؟ (پرسش)
- آیا تعدادی از گروه سیصد و سیزده نفری یاران پیش از ظهور امام مهدی وجود دارند؟ (پرسش)
- یاران امام مهدی چگونه آزموده می‌شوند؟ (پرسش)
- آزمون امت اسلامی در دولت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- شعار یاران امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- از پیشینیان چه کسانی به یاری امام مهدی برمی‌خیزند؟ (پرسش)
- آیا جنیان نیز امام مهدی را یاری میکنند؟ (پرسش)
- آیا ملائکه نیز امام مهدی را یاری میکنند؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی یاران خود را هم‌اکنون برگزیده یا به هنگام ظهور برخواهد گزید؟ (پرسش)
- فرق بین اصحاب و انصار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ «از عرب بپرهیز، زیرا برای آنها خبر ناگواری است. آگاه باش که هیچ کس از عرب با قائم خروج نخواهد کرد» بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳
- ↑ «اتّق العرب؛ فإنّ لهم خبر سوء، أما إنّه لا یخرج مع القائم واحد منهم»؛ طوسی، محمد بن حسن، غیبة طوسی، ص ۲۸۴.
- ↑ ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۸۵.
- ↑ «فَیَخْرُجُ النُّجَبَاءُ مِنْ مِصْرَ وَ الْأَبْدَالُ مِنَ الشَّامِ وَ عَصَائِبُ الْعِرَاقِ رُهْبَانٌ بِاللَّیْلِ لُیُوثٌ بِالنَّهَار»؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۴؛ ابن طاووس، سید رضی الدین، الملاحم و الفتن، ص ۱۴۲.
- ↑ «یُبَایِعُ الْقَائِمَ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ نَیِّفٌ عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ فِیهِمُ النُّجَبَاءُ مِنْ أَهْلِ مِصْرَ وَ الْأَبْدَالُ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ وَ الْأَخْیَارُ مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ فَیُقِیمُ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ یُقِیمَ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۴.
- ↑ ابن طاووس، سید رضی الدین، الملاحم و الفتن، ص ۴۳.
- ↑ ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۸۵.
- ↑ ر.ک: طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۷۰.
- ↑ «وَیْلٌ لِطُغَاةِ الْعَرَبِ مِنْ أَمْرٍ قَدِ اقْتَرَبَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ کَمْ مَعَ الْقَائِمِ مِنَ الْعَرَبِ قَالَ نَفَرٌ یَسِیرٌ»؛ کافی، ج۱، ص۳۷۰.
- ↑ «هُمْ یَوْمَئِذٍ قَلِیلٌ وَ جُلُّهُمْ بِبَیْتِ الْمَقْدِس»؛ کشف الغمه، ج۲، ص۴۷۰.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص۲۶۷، ۲۶۸.
- ↑ «اتَّقِ الْعَرَبَ فَإِنَّ لَهُمْ خَبَرَ سَوْءٍ أَمَا إِنَّهُ لَا يَخْرُجُ مَعَ الْقَائِمِ مِنْهُمْ وَاحِدٌ»؛ الغیبة، طوسی، ص ۴۷۶، ح ۵۰۰.
- ↑ ر.ک: ص ۲۵۸، ح ۱۵۷۰.
- ↑ ر.ک: ج ۷، ص ۱۹۲، ح ۱۲۵۳.
- ↑ ر.ک: ص ۲۱۶، ح ۱۵۳۰ و، ص ۲۶۰، ح ۱۵۷۲.
- ↑ ر.ک: ص ۲۶۲، ح ۱۵۷۳.
- ↑ آنها در آن زمان، اندک‌اند، و بیشترشان در بیت المقدس هستند؛ ر.ک: ص ۲۲۱، ح ۱۵۳۰.
- ↑ ر.ک: ص ۲۵۳، ح ۱۵۶۱.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص۲۶۷، ۲۶۸.
- ↑ طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۷۰.
- ↑ «بین رکن و مقام سیصد و اندی به عدد اهل بدر با قائم بیعت خواهند کرد، در میان آنها نجیبانی از اهل مصر، و ابدالی از اهل شام، و اخیاری از اهل عراق وجود دارد، آن گاه دین را تا مقداری که خداوند بخواهد برپا خواهد داشت» الغیبه، طوسی، ص ۲۸۴؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۴
- ↑ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۹۳.
- ↑ غیبة طوسی، ص ۲۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۱۷.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۴؛ ملاحم ابن طاووس، ص ۱۴۲.
- ↑ غیبة طوسی، ص ۴۷۷؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۴؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۱۸.
- ↑ ملاحم ابن طاووس، ص ۴۳؛ ینابیع المودة، ج ۲، ص ۴۳۵ (به نقل از چشم‌اندازی به حکومت مهدی (ع)، نجم الدین طبسی، ص ۱۰۱.).
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۸۵.