سپاهیانامام مهدی (ع) چگونه خود را به نزد امام (ع) میرسانند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
بعد از ظهور حضرت مهدی (ع) و ندای ایشان از کنار کعبه مبنی بر جمع شدن اصحابشان، یاران و اصحاب آن بزرگوار دعوت ایشان را که بدون خبر قبلی و به صورت ناگهانی است، لبیک می‌‌گویند و حرکت خود را به طرف مکه آغاز میکنند تا سرانجام لشکریانحضرت از گوشه و کنار جهان گرداگرد او جمع شوند. درباره شیوه آگاهییاران خاص (که تعداد آنها ۳۱۳ نفر است) از قیام و رساندن خود نزد امام مهدی (ع) در مکه، روایات به شیوه‌های گوناگونی بیان شده است[۱]:
آنها به صورت معجزه‌آسا و با سرعت بسیار به مکه می‌رسند[۳]، به این معنا، یارانی که باید در مکه حاضر باشند و نتوانسته‌اند به صورت عادی رهسپار آنجا شوند، به قدرت الهی مثلاً از طریق طی الارض در مکه حاضر می‌شوند[۴].
مفهوم روایتی که میگوید: «آنها از بسترهایشان ناپدید می‌شوند و صبحگاهان در مکه هستند» روشن است زیرا وسایل حمل و نقل سریع السیر و مدرن این امکان را به وجود آورده است که حتی بتوان در یک شب، چندین بار دور کره زمین گردش نمود، اما ناپدید شدن از بسترها می تواند به این دلیل باشد که آنها از نزد خانواده و نزدیکان منحرفشان که از سفر به سوی حق، چه به حج باشد و چه به سوی مهدی (ع) ناخشنودند، مخفیانه جدا می‌شوند. همچنین ممکن است سفر در میان ابرها در روز، همان سفر هوایی با هواپیما به مکه میباشد که روشی معمولی برای رسیدن به آنجاست. این امور در زمان صدور اخبار و نیز در زمان ثبت آن در منابع اولیه‌اش، در حد معجزه بوده است اما در دوران ما تحقق یافته و دیگر جای شگفتی ندارد[۱۳].
احتمال اول: آنها به طور معجزه‌آسا و با سرعت بسیار به مکه می‌رسند. این سخن از ظاهر برخی روایات و تا حدودی از صریح روایات دیگر بر می‌آید. "آنها در یک زمان گرد هم می‌آیند؛ همان طور که ابرهای پراکنده پاییزی"، "آنها از بسترهایشان ناپدید می‌شوند و صبحگاهان در مکه‌اند و این سخن خداست که ﴿أَيْنَ مَا تَكُونُواْ يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا﴾ استشهاد اماممعصوم (ع) به این آیه، برای دفع ناباوری در مورد تجمع معجزه‌آسای آنها در آنجاست. در برخی اخبار به‌صراحت از رسیدن آنان به مکه با طی الارض یاد شده است و این امری اعجازی است. حتی از ظاهر برخی روایات استفاده می‌شود به میزان تفاوت اخلاص افراد، سرعت رسیدن آنها به مکه متفاوت میباشد. هر که اخلاصش بیش، سرعت رسیدنش به مکه بیشتر. از این رو آنها به سه گروه تقسیم می‌شوند:
گروه اول: کسانی که از راه زمینی، سفری طبیعی میکنند و توفیق رسیدن معجزه‌آسا به مکه را ندارند.
گروه دوم: ناپدیدشدگان از بسترها هستند به طوری که شخص، شبانگاه در بستر خود آرمیده اما فردای آن شب بدون قرار قبلی در مکه به حضور (ع) امام می‌رسد. از ظاهر و سیاق روایت بر می‌آید که آنان همان‌هایی‌اند که طی الارض میکنند. در نتیجه اینان از گروه اول برترند.
گروه سوم: کسانی‌اند که در روز روشن و در میان ابرها سفر میکنند. نام آنها و پدرانشان شناخته شده است. سریعترین سفر و بزرگترین اعجاز، از آن این گروه است.
از ظاهر این روایات بر می‌آید که دو گروه اخیر جزو سیصد و سیزده نفر میباشند؛ اما از ظاهر این روایات استفاده نمی‌شود که همگی سیصد و سیزده نفر با معجزه به مکه می‌رسند بلکه شاید عدهای از آنها در میان گروه اول باشند و با سفر طبیعی به مکه آیند. اینها که چنین باشند، وضع کسانی که اخلاص کمتری از آنها دارند معلوم است و رسیدنشان به مکه به وسیله معجزه، غیر ممکن.
احتمال دوم: آنها طی سفری معمولی به مکه می‌روند. پیشتر آوردیم که این کار در فرصتی مناسب و با روشی طبیعی، بدون جلب توجه دیگران روی می‌دهد. همچنین گفتیم در ماه رمضان به نام حضرت مهدی (ع) ندا داده می‌شود و ظهور نیز در دهم محرم واقع می‌گردد. در این فاصله، در ماه ذی الحجه، مراسم حج برگزار می‌گردد و از آنجا که مخلصان آزموده از فرا رسیدن ظهور در مکه و نیز اینکه فاصله زمانی بین ندا و ظهور زیاد نیست، آگاهند؛ بنابراین در آن سال مشتاقانه برای دیدارامام (ع) به همراه دیگر حاجیان به حج می‌روند و پس از پایان مراسم برای آن که ظهور را دریابند، در حجاز یا مکه باقی می‌مانند. بدینسان علیرغم آن که خودشان نمی‌دانند که از مخلصان کاملاند اما از جاهایی دور خود را به آنجا میرسانند و از سر ایمان و شوق به دیدارحضرت بقیة الله (ع) در مکه می‌مانند. بدین ترتیب در می‌یابیم چگونه خداوند بزرگ آنها را از سرزمین‌های مختلف، هم چون ابرهای پراکنده پاییزی، بدون قرار قبلی و بیآن که یکدیگر را بشناسند و از مقصود هم آگاه باشند گرد هم می‌آورد. همگی انتظار ظهور را می‌کشند و آماده‌اند که با جان و مال از آن پشتیبانی نمایند. در نتیجه هرگاه منجی موعودظهور کند آنها نخستین شنوندگان سخنان او و اولین مدافعان و بیعت کنندگان با اویند.
آنها از طایفه‌هایی مختلف و سرزمین‌هایی پراکنده میباشند. گفتنی است که عامل ملیت و نژاد و قبیله، آنها را گرد هم نمی‌آورد و تنها از هر قبیله یک تا نه نفر توفیق حضور در آن جمع را پیدا می‌نماید. اینکه در روایت آمده است آنها در یک ساعت گردهم می‌آیند، به این معنی نیست که پیمودن راه مکه با طی الارض یک ساعت به طول می‌انجامد؛ زیرا معجزه بیشتر از چند دقیقه و یا حتی کمتر طول نمی‌کشد و اساسا نیازی به زمان ندارد، بلکه به این معنی است که زمان اجتماع آنان در مسجد الحرام، در یک ساعت خاص است؛ یعنی همان ساعتی که امام مهدی (ع) به ایراد سخن می‌پردازد. اما مفهوم این روایت که: "آنها از بسترهایشان ناپدید می‌شوند و صبحگاهان در مکه هستند" بسیار روشن است زیرا وسایل حمل و نقل سریع السیر و مدرن این امکان را به وجود آورده است که حتی بتوان در یک شب، چندین بار دور کره زمین گردش نمود.
اما ناپدید شدن از بسترها به این دلیل است که آنها از نزد خانواده و نزدیکان منحرفشان که از سفر به سوی حق، چه به حج باشد و چه به سوی مهدی (ع) ناخشنودند، مخفیانه جدا می‌شوند. سفر در میان ابرها در روز، همان سفر هوایی با هواپیما به مکه میباشد که روشی معمولی برای رسیدن به آنجاست. این امور در زمان صدور اخبار و نیز در زمان ثبت آن در منابع اولیه‌اش، در حد معجزه بوده است اما در دوران ما تحقق یافته و دیگر جای شگفتی ندارد. همین مطلب را نیز می‌توان از "طی الارض" فهمید که دارای معنایی رمزی است و اشاره به سرعت نقل و انتقال با وسایل مدرن دارد. از زنجیره این اندیشه می‌توان دریافت که چرا روایات، آنانی را که در میان ابرها در روز سفر میکنند برتر از کسانی میداند که شبانگاه از بسترشان ناپدید می‌شوند. توضیح مطلب اینکه، کسی که شبانگاه از بسترش ناپدید شده و راه زمینی را در پیش می‌گیرد و به مکه میرود، دیرتر از کسی که راه هوایی را در پیش گرفته، به آنجا می‌رسد. در نتیجه طبق این احتمال که هر لحظه انتظار ظهور میرود، رسیدن سریع به مکه پس از شنیدن ندا، بهترین گواه بر اخلاص و ایمان است؛ زیرا در این صورت، آمادگی بیشتری برای ظهور وجود خواهد داشت.
هم چنان که می‌توان از این خصوصیت که در روایات آمده: "شناخته شده بودن خصوصیات ظاهری و نام و نام پدر شخصی که در میان ابرها در روز سفر می‌کند"، دریافت که این موارد در گذرنامه‌های سفر ثبت می‌شود وگرنه نمی‌توان فرض کرد که همه مردم یا بیشتر آنها او را بشناسند حتی اگر این مسافرت از طریق اعجاز باشد. مگر آن که بگوییم این شناخت هم خود از طریق اعجاز میباشد!! در روایات تصریح نشده است که ناپدیدشدگان از بسترها یعنی همان مسافران زمینی، شناخته شده نیستند چه ناگزیر گروهی از مردم آنها را می‌شناسند، و مشخصات فردی و تصویر آنان نیز در دفاتر مسافرتی ثبت و ضبط است»[۱۷].
آیت اللهنجمالدین طبسی در کتاب «چشم اندازی به حکومت مهدی» در اين‌باره گفته است:
«لشکریان حضرت مهدی (ع) از گوشه و کنار جهان گرداگرد او جمع می‌شوند. درباره شیوه آگاهیسپاهیان از قیام وگرد هم آمدن آنان در مکه، روایات به شیوه‌های گوناگونی اشاره دارد. بعضی شب در بستر خود به خواب رفته اند وصبحگاهان خود را در محضر امام (ع) می‌بینند. برخی با طی الارض - پیمودن مسافت طولانی در مدّتی بسیار کوتاه - به حضرت می‌پیوندند وگروهی پس از آگاهی از قیام به وسیله ابرها نزد حضرت می‌آیند. به روایتی در این باره توجّه فرمایید: امام صادق (ع) می‌فرماید: "هنگامی که به حضرت مهدی (ع) اذنخروج وقیام داده شود، خداوند را به نام عبری آن می‌خواند. در آن هنگام یارانش - که سی صد وسیزده نفرند وهمانند ابرهای پاییزی پراکنده‌اند - مهیا می‌شوند وآنان همان صاحبان پرچم‌ها (وفرماندهان) هستند. برخی از آنان شب هنگام در حالی که در بستر آرمیده اند، ناپدید می‌شوند وبه هنگام صبح خود را در مکه می‌بینند وبرخی به هنگام روز سوار بر ابرها دیده می‌شوند. آنان با نام خود و پدر و فامیل و شهرت شناخته می‌شوند"[۱۸]. مفضل بن عمر میگوید: عرض کردم: فدایت شوم؛ کدام دسته از نظر ایمان در مرتبه برتری قرار دارند؟ حضرت فرمود: "آنان که بر فراز ابرها در حرکت خواهند بود، همان ناپدیدشدگانند که در شأن آنان این آیه مبارک فرود آمده است: ﴿أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً﴾[۱۹]رسول خدا (ص) می‌فرماید: "پس از شما اقوامی خواهند آمد که زمین زیر پای شان جمع می‌شود ودنیا به روی آنان گشوده می‌گردد ومردان وزنان فارس، آنان را خدمت میکنند. زمین کم تر از یک چشم به هم زدن، زیر پای شان طی می‌گردد؛ به گونه‌ای که هر یک از آنان می‌تواند، شرق تا غرب زمین را در یک لحظه سپری کند. آنان از این دنیا نیستند ودنیا نیز در آنان بهره وسهمی‌ندارد"[۲۰]. امام باقر (ع) می‌فرماید: "شیعیان ویاران مهدی (ع) از سراسر زمین به سوی او حرکت میکنند؛ زمین زیر پایشان جمع می‌شود وبا طی الارض به امام (ع) می‌رسند وبا او بیعت میکنند"[۲۱]. عبدالله پسر عجلان میگوید: خدمت امام صادق (ع) سخن از قیامحضرت مهدی (ع) به میان آمد. به حضرت عرض کردم: چگونه از ظهورحضرتآگاهی می‌یابیم؟ فرمود: "صبح می‌کنید، در حالی که زیر بالش خود، نامه‌ای را می‌بینید که در آن نوشته شده است: پیروی از مهدی کار معروف وخوبی است"[۲۲]. امام رضا (ع) می‌فرماید: "سوگند به خدا که اگر قائم ما قیام کند، خداوند، شیعیان را از همه شهرها، نزد او گرد می‌آورد"[۲۳]. نیز امام صادق (ع) می‌فرماید: "در حالی که جوانانشیعه، بر پشت بام‌ها خوابیده اند، ناگهان آنها را گروه گروه در یک شب وبدون وعده قبلی نزد حضرت می‌آورند. آن گاه همگی صبحگاه نزد حضرت گرد می‌آیند"[۲۴]»[۲۵].
«با بررسی روایات مربوط به ظهور، می‌توان دریافت که پس از حضور یاران در مکه و دیدار آنان با حضرت، همگی در کوه ذی طوی مستقر می‌شوند. این استقرار، زمان کوتاهی بیشتر نخواهد بود؛ تا این که با اذن الهی و در روز موعود، امام (ع)و یاران به طرف مسجد الحرام، حرکت، و از کنار کعبه، ظهورعدالت را اعلام میکنند. امام باقر (ع)در این باره فرموده‌اند: "همانا قائم (ع) در میان گروهی به عدد اهلِ بدر (۳۱۳ نفر) از گردنه ذی طوی پائین می‌آید؛ تا این که پشت خود را به حجر الاسود تکیه می‌دهد و پرچمپیروزی را به اهتزاز در می‌آورد"[۲۶].
همگام با حرکت حضرت مهدی (ع) به طرف مکه، یاران و اصحاب آن بزرگوار نیز حرکت خود را به طرف مکه، آغاز میکنند. به نظر می‌آید حضور یاران امام مهدی (ع)در مکه، به دو صورت تحقق می‌یابد:
به صورت عادی: به این معنا که وقتی ندای آسمانی، نزدیکیِ ظهور را به اطلاع جهانیان رساند، برخی از یاران، مقدمات سفر به طرف مکه را فراهم کرده و همراه با زائران بیت الله و حاجیان، برای انجام مناسک حج و حضور نزد امام زمان (ع)به سوی مکه، به راه می‌افتند.
به صورت غیر عادی و اعجازگونه: به این معنا که در زمان ظهور، برخی از یاران، به امداد خداوند و به وسیله طیّ الارض، وارد مکه خواهند شد. به این معنا که اصحاب و یارانحضرت مهدی (ع) در هر کجای زمین باشند، خداوند، آنها را هنگام ظهور در مکه جمع می‌کند. چنان چه در روایتی از امام باقر (ع) نقل شده است: "پس هر کس در راه باشد، در آن ساعات خواهد رسید و کسی که (نتوانسته باشد حرکت کند و) در راه نباشد، (به هنگام صبح ظهور) از بستر خود، ناپدید می‌شود و این همان فرمایش امیر مؤمنان، حضرت علی (ع) است که فرمود: گم شدگانِ از بسترهایشان و نیز همان قول خداوند است که در نیکی‌ها پیشی بجوئید. هر کجا که باشید، خداوند، همگی شما را باز می‌آورد[۲۷]»[۲۸].
حجت الاسلام و المسلمین عباس رحیمی، در کتاب «امید فردا» در این‌باره گفته است:
«آنان صدایی آسمانی را می‌شنوند و در یک لحظه، خداوند همه آنان را به حضرت مهدی (ع) ملحق می‌کند. آیه شریفه﴿أَيْنَ مَا تَكُونُواْ يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا إِنَّ اللَّهَ﴾[۲۹]، به همین موضوع تفسیر شده است[۳۰]»[۳۱].
حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدی اشتهاردی، در کتاب «حضرت مهدی فروغ تابان ولایت» در این‌باره گفته است:
«هنگام ظهورامامقائم (ع)، آن حضرت قبل از آنکه کنار کعبه برود و تکیه بر کعبه (کانون و مرکز توحید) کند و صدای دل‌آرای خود را بلند کرده و به جهانیان برساند، در مکانی به نام "ذی طوی" در انتظار ۳۱۳ نفر از یاران خاصش توقف می‌کند، تا اینکه آنها می‌آیند و به آن حضرت می‌پیوندند ...[۳۲] و در آنجا همراه امام به کنار کعبه می‌روند ...[۳۳]. این ۳۱۳ نفر از اطراف جهان و دورترین نقطه‌ها جمع شده و به امامقائم (ع) می‌پیوندند، چنان‌که در حدیثی از امام باقر (ع) بیان شده: "خداوند- برای حضرت قائم (ع)- از دورترین شهرها، به تعداد جنگاوران جنگبدر، ۳۱۳ مرد را جمع می‌کند"[۳۴]»[۳۵].
جناب مفضل از حضرت صادق (ع) نقل می‌کند که فرمود: "حضرت مهدی (ع) میان رکن و مقام توقف می‌نماید. در آنجا با صدای بلند خطاب به یاران خود می‌فرماید: ای گروه برگزیدگان من و ای کسانی که خداوند، قبل از ظهور، شما را در اطراف جهان برای یاری من ذخیره نمود! به سوی من آئید و از من اطاعت کنید. آنان ندای حضرت را می‌شنوند و در حالی که سلاح در دست، در منازل و خانه‌های خود در گوشه‌های مختلفی از شرق و غرب جهان مستقرند، همگی با یک صدا حضرت را اجابت می‌نمایند و به سوی او می‌شتابند و به مدت کمتر از چشم به هم زدنی همگی خود را در حضور امام خود بین رکن و مقام حاضر می‌بینند. تعداد آنان سیصد و سیزده مرد به تعداد اصحابرسول خدا (ص) در جنگبدر است"[۳۸]؛ ابوخالد کابلی از امام زین العابدین (ع) نقل می‌کند که فرمود: "کسانی که شب هنگام از بسترهای خود ناپدید می‌شوند، سیصد و سیزده نفر به تعداد اهل بدر هستند، که صبحگاهان در مکه حضور می‌یابند واین گفته خداست که فرمود: ﴿أَيْنَ مَا تَكُونُواْ يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا﴾ آنان یارانقائم (ع) هستند"[۳۹]؛ مفضل بن عمر از امام صادق (ع) نقل می‌کند که فرمود: آیه: ﴿أَيْنَ مَا تَكُونُواْ يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا﴾[۴۰] در مورد اصحاب حضرت قائم (ع) نازل شده است، بعد فرمود: "آنان شبانه از محل خوابشان ناپدید می‌شوند و صبح خود را در مکه می‌بینند! بعضی بر فراز ابر حرکت میکنند. (شاید مراد از ابر، ابزارهای پیشرفته باشد) آنان با اسم و نسب، افراد آشنا و شناخته شده‌اند. مفضل میگوید: از حضرت پرسیدم: جانم به فدایت! ایمان کدام یک از آنان بیشتر است؟ فرمود: آنکه در وسط روز بر فراز ابر سیر و حرکت می‌کند!"[۴۱]؛ این گونه روایات که بیانگر نوع فراخوانی و گردهمایی یاران حضرت در هنگام ظهور است، مربوط به اصحاب خاص آن حضرت، یعنی آن گروه ویژه سیصد و سیزده نفری است. اما نحوه پیوستن سایر یاران و سپاهیان حضرت، ظاهراً به صورت عادی و تدریجی است»[۴۲].
«براساس احادیث، امام مهدی (ع) به هنگام ظهور در مکه، یاران خود را فرا می‌خواند. در حدیثی از امام صادق (ع) است که: "مهدی تنها ظهور می‌کند، تنها به کعبه می‌آید و به تنهایی، درون آن میرود و شب، او را در حالی می‌پوشاند که تنهاست، و هنگامی که چشم‌ها به خواب رفتند و شب، همه جا را فرا گرفت، جبرئیل و میکائیل و فرشتگان، صف به صف بر او فرود می‌آیند و جبرئیل به او میگوید: سَرور من! سخنت پذیرفته و فرمانت نافذ است. آن گاه مهدی دستش را بر صورتش می‌کشد و میگوید: "ستایش، ویژه خدایی است که وعده‌اش به ما را محقق کرد و زمین را به ما ارث داد. هر جای بهشت را که بخواهیم، جای خود می‌کنیم، که چه نیکوست پاداش اهل عمل!" و میان رکن حجر الاسود و مقامابراهیم می‌ایستد و بانگی بر می‌آورد و میگوید: "ای بزرگان جماعت و خواص من و کسانی که خداوند، آنان را پیش از ظهورم در زمین برای یاری‌ام ذخیره کرده است! به خواست و رغبت، نزدم بیایید" و بانگ او به ایشان می‌رسد، در حالی که در محراب‌ها و بسترهایشان در شرق و غرب زمین هستند و گوش همه آنها صدای او را با یک بانگ می‌شنود و به سویش می‌آیند و در چشم به هم‌زدنی، همگی پیش رویش، میان رکن حجر الاسود و مقامابراهیم حاضر می‌شوند، و خداوند جل جلاله به نور، فرمان می‌دهد تا ستونی از زمین تا آسمان برافرازد تا همه مؤمنان روی زمین، از آن نور بگیرند و نوری از دل خانه‌اش کعبه بر مهدی می‌تابد تا جان‌های مؤمنان از آن نور، شاد شود، در حالی که هنوز از ظهورقائم ما اهل بیت، با خبر نشده‌اند"[۴۳]
امام علی (ع) درباره شمار یاران امام مهدی (ع) می‌فرماید: هنگامی که ظهور کرد، او را بشناسید که چهارشانه است، موهایش سیاه سیاه است و به دشمنان با چشم فرشتهمرگ می‌نگرد. بر درگاه حرم می‌ایستد و بانگی بر یارانش بر می‌آورد و خداوند متعال، لشکرش را در یک شب، گرد می‌آورد و آنان سیصد و سیزده مرد از همه سوی زمین هستند"[۴۴].
پیوستن یاران امام مهدی (ع) به ایشان، بدون قرار قبلی است. امام صادق (ع) می‌فرماید: "آن گاه که جوانانشیعه بر پشت بام‌هایشان خوابیده‌اند، در یک شب و بدون قرار قبلی، به صاحب خود می‌رسند و صبح در مکه هستند"[۴۵].
امام باقر (ع) درباره چگونگی پیوستن یاران به امام مهدی (ع) می‌فرماید: "این سخن خدای متعال: "یا کسی که به درمانده، چون او را بخواند، پاسخ می‌دهد [خدای حقیقی است]؟"[۴۶] درباره قائم (ع) نازل شده است و جبرئیل به صورت پرنده‌ای سفید بر ناودان کعبه می‌نشیند و نخستین آفریده خداست که با او بیعت می‌کند و سپس سیصد و سیزده نفر با او بیعت میکنند. پس هر که به راه افتاده باشد، در آن ساعت می‌رسد و هر کس راه نیفتاده باشد، از بسترش ناپدید می‌شود و این، همان سخن امیر مؤمنانعلی (ع) است که فرمود: "ناپدیدشدگان از بسترهایشان"، و آن، سخن خدای جل جلاله است که: "به نیکی بشتابید. هر کجا باشید، خداوند، همه شما را گرد می‌آورد"[۴۷]. برترین مصداق نیکی‌ها، ولایت ما اهل بیت است"[۴۸][۴۹]»[۵۰].
اینکه این جماعت به طور اعجاز و با سرعت وارد مکه می‌شوند. این احتمال مطابق ظاهر برخی روایات و صریح برخی روایات دیگر است. در برخی روایات آمده که آنها در یک ساعت در جایی اجتماع میکنند: يَجْتَمِعُونَ وَ اَللَّهِ إِلَيْهِ فِي سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ[۵۱]. ولی در برخی روایات تصریح به اعجازی بودن آن شده است. در روایت ابن صباغ آمده است: فیصیر إلیه أنصاره من أطراف الأرض تطوی لهم طیّاً حتّی یبایعوه[۵۲]. و در خبر طبرسی آمده است: فتصیر شیعته من أطراف الأرض تطوی لهم طیّاً حتّی یبایعوه[۵۳].
برخی نیز شب هنگام که در رختخواب خود آرمیده‌اند ناگهان خود را در مکه می‌یابند.
برخی نیز بر ابر سوار در روز به خدمتحضرت مشرف می‌شوند.
احتمال سوّم آن است که همگی با سفر عادی به خدمتحضرت مشرف می‌شوند؛ زیرا همان گونه که در روایات اشاره شده به اسم مهدی (ع) در ماه رمضان ندا داده می‌شود، و ظهورحضرت نیز در دهم محرم است. در فاصله این مدّت مخلصین، خود را به حضرت میرسانند.
از میان این احتمالات، احتمال سوّم ترجیح دارد؛ زیرا گرچه مطابق زمان صدور این روایات حرکت سریع به سوی مقصدی دور تنها با اعجاز متصور بوده، ولی در این عصر بلکه عصر ظهور، حرکت‌ها به حدّی سریع شده که اجتماع افرادی را از اطراف عالم در یک ساعت ممکن ساخته است. و لذا ممکن است که مقصود از سیر در سحاب و ابرها سفر با هواپیما، و پیچیده شدن زمین، سفر با ماشین و قطار سریع السیر باشد»[۵۴].
«آنچه درباره اجتماع یاران در روز موعود مطرح است، مربوط به گروه اول است. حضور یاران خاص "۳۱۳ نفر" در مکه به دو صورت قابل تصور است:
به صورت عادی: به این معنا که با توجه به آشکار شدن علایم، یارانی که توان تهیه مقدمات سفر به مکه را دارند، خود را به میعاد گاه میرسانند.
به صورت اعجاز آمیز: به این معنا که یارانی که باید در مکه حاضر باشند و نتوانسته‌اند به صورت عادی رهسپار آن جا شوند، به قدرت الهی "مثلاً طی الارض" در مکه حاضر می‌شوند.
در روایتی از امام باقر (ع) نقل شده است: هر کس در راه باشد، در آن ساعت می‌رسد و کسی که درگیر راه نباشد "نتوانسته حرکت کند"، از بستر خود ناپدید می‌شود و این، همان فرمایش امیر مؤمنان علی (ع) است که فرمود: "مفقودان از بسترهایشان" و نیز قول خداوند است که فرمود: ﴿ وَلِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا فَاسْتَبِقُواْ الْخَيْرَاتِ أَيْنَ مَا تَكُونُواْ يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾[۵۵][۵۶].
گفتنی است ممکن است اجتماع همگی یاران، از نوعی اعجاز برخوردار باشد؛ زیرا روایات در این باره به صورت دقیق و شفاف و جزئی به همه نکات اشاره ندارند»[۵۷].
↑شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۷۲؛ عیاشی، تفسیر، ج ۱، ص ۶۷؛ نعمانی، غیبة، ص ۳۱۵؛ بحارالانوار، ج ۲، ص ۳۶۸؛ کافی، ج ۸، ص ۳۱۳؛ المحجّة، ص ۱۹
↑هر کجا باشید، خداوند همگی شما را خواهد آورد؛ سوره بقره، آیه: ۱۴۸
↑" یَجْمَعُ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ مِنْ أَقَاصِی الْبِلَادِ عَلَى عِدَّةِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثِمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلا "؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۰؛ به همین مضمون در کتاب اثبات الهداة ج ۷، ص ۱۷۶، نقل شده با این بیان که حضرت قائم (ع) کنار حرم می‌ایستد و با فریاد یارانش را می‌طلبد، خداوند در یک شب ۳۱۳ نفر یارانش را از دورترین نقاط زمین در آنجا به گرد هم می‌آورد
↑ و هر کس را قبله‌ای است که روی بدان می‌کند، باری، در کارهای نیک از یکدیگر پیشی گیرید. هرجا که باشید خداوند همگی شما را باز خواهد آورد، خداوند بر هر کاری تواناست؛ سوره بقره، آیه: ۱۴۸.
