آیا علم معصوم به غیب از افضلیت او بر دیگران نمی‌کاهد؟ (پرسش)
| آیا علم معصوم به غیب از افضلیت او بر دیگران نمی‌کاهد؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
آیا علم معصوم (ع) به غیب از افضلیت او بر دیگران نمی‌کاهد؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «کارکردهای علم غیب در فضایل معصومان چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- آیا علم به غیب باعث برتری معصوم بر ما نشده است؟ اگر ما نیز داشتیم رفتاری کمتر از معصومان نمی‌داشتیم؟
- ما هم اگر از همه علوم دنیا و آخرت خبر داشتیم شبی هزار رکعت نماز می‌خواندیم و به مقامات بلند می‌رسیدیم؛ پس فضیلت معصوم کجاست؟
پاسخ نخست
آقای دکتر محمد زمان رستمی (استادیار دانشگاه قم) و خانم طاهره آل‌بویه (پژوهشگر جامعة الزهراء) در کتاب «علم امام» در این‌باره گفته‌‌اند:
«بنابر قول متکلمان و مشهور، یکی از شرایط امامت آن است که امام در جمیع جهات، به ویژه در علم از همه افضل باشد و تفضیل مفضول عقلا قبیح است. قرآن می‌فرماید: ﴿أَفَمَن يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ يَهِدِّيَ﴾ [۱]، ﴿قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ﴾ [۲]، ﴿فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ﴾ [۳].
هنگامی که حق تعالی به ملائکه خطاب کرد: ﴿إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً﴾ [۴]. ملائکه اعتراض کردند، پس خداوند اسماء را به آدم تعلیم نمود و حجت را بر ملائکه تمام کرد که چون او از ایشان اعلم است، به خلافت سزاوارتر است و معلوم شد که اعلم بودن، موجب استحقاق خلافت است و هنگامی که بنی‌اسرائیل، پادشاهی طالوت را قبول نمی‌کردند خداوند فرمود که او در علم و قدرت جسمانی برتر است و معلوم شد که مناط ریاست، برتری در علم و شجاعت است؛ ازاین‌رو، خداوند کسی را به امامت منصوب می‌کند که از سایر مسلمانان، افضل باشد و مفضول حق امامت ندارد[۵]»[۶].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آقای عظیمی (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة). |
|---|
|
آقای محمد صادق عظیمی در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی» در این‌باره گفته است:
«خواجه نصیر در کتب کلامی خویش بحث زیادی در این باره علم غیب ندارد، اما از جمله‌ای که در کتاب تجرید ذیل برشمردن افضلیت امیرالمؤمنین (ع)، آورده است، می‌توان استفاده کرد که ایشان فی الجمله علم غیب امام را پذیرفته است، چرا که وی یکی از شواهد و دلایل افضلیت امام علی (ع) را، اخبار غیبی آن حضرت دانسته است و فرموده است «ولاخباره بالغیب»؛ یکی از دلایل برتری امام علی پیشگویی‌های غیبی آن حضرت است. البته محقق شیخ طوسی به همین مقدار اکتفا کرده است و در مورد کمّیت و گستره این علم سخنی نگفته است [۷][۸].
|
پرسش‌های مصداقی همطراز
- آیا علم معصوم به غیب بر مقام و فضیلت یا برتری او می‌افزاید؟ (پرسش)
- اگر معصوم می‌داند چه سرنوشتی دارد آیا عملکرد او همانند ربات نخواهد بود؟ (پرسش)
- معصومی که می‌داند در یک حادثه آسیبی نخواهد دید حضور در آن چه فضیلتی خواهد داشت؟ (پرسش)
- آیا علم غیب امام علی به سالم بودنش در لیلة المبیت باعث انتفای فضیلت این عمل می‌شود؟ (پرسش)
پرسش‌های وابسته
پانویس
- ↑ آیا آنکه به حقّ رهنمون می‌گردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمی‌یابد؛ سوره یونس، آیه:۳۵.
- ↑ بگو: آیا آنان که می‌دانند با آنها که نمی‌دانند برابرند؟؛ سوره زمر، آیه:۹.
- ↑ اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید؛ سوره نحل، آیه:۴۳.
- ↑ می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم؛ سوره بقره، آیه:۳۰.
- ↑ معتزلی همدانی، شرح اصول خمسه، ص۷۶۶.
- ↑ علم امام؛ ص: ۲۰۶
- ↑ تجرید الاعتقاد، ص ۲۸۲؛ کشف المراد، ص ۲۲۵.
- ↑ محمد صادق عظیمی، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص۱۲۳.