آیا عیسی پیامبر علم غیب داشت؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا عیسی پیامبر علم غیب داشت؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلیعلم غیب

آیا عیسی پیامبر علم غیب داشت؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «آیا همه پیامبران علم غیب داشته‌اند؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

  • آیاتی که علم غیب عیسی پیامبر را اثبات می‌کنند، کدامند؟
  • کدام آیات بر علم غیب عیسی پیامبر دلالت دارند؟

پاسخ‌ نخست

علامه طباطبایی

علامه طباطبایی در المیزان در این باره گفته است:

«وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ ...[۱] این جمله اخبار به غیبی‌ است که مختص به خدا و رسولانی‌ است که خدای‌ تعالی‌ آگهی‌ بدان را به وسیله وحی‌ به آنان داده و این خود معجزه‏‌ای‌ دیگر است و اخبار به غیبی‌ است که صریح در تحقق است، یعنی‌ هر کس آن را بشنود شکی‌ در معجزه بودنش نمی‌‏کند، برای‌‏ اینکه هر کسی‌ و هر انسانی‌ عادتا می‌‏داند چه خورده و در خانه خود چه چیزی‌ را ذخیره کرده است. و اگر این یک معجزه را مقید به اذن خدا نکرد، با اینکه می‌‏دانیم هیچ معجزه‌‏ای‌، بلکه هیچ عملی‌ بدون اذن خدا تحقق نمی‌‏یابد، هم چنان که فرمود: وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّهِ.[۲]، برای‌ این بوده که از این معجزه تعبیر کرده بود به خبر دادن. و خبر دادن، غیر از خلق نمودن و زنده کردن است که حقیقتا فعل خدا است و اگر به عیسی‌ منسوب شود با اذن او خواهد بود. و خبر دادن فعل خدای‌ تعالی‌ و لایق به ساحت قدس او نیست، بدین جهت فقط این معجزه را مقید به اذن خدا نکرد»[۳].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آیت‌الله مکارم شیرازی؛
آیت‌الله مکارم شیرازی در کتاب «از تو سؤال مى‌كنند» در این‌باره گفته‌ است: «طبق آيه وَرَسُولاً إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ[۴]، حضرت مسيح (ع) مدعى علم غيب بود. طبق آنچه در آيه شريفه فوق آمده حضرت مسيح معجزاتى در اختيار داشت، يكى از آنها آگاهى از امور پنهانى مردم در عصر خود حضرت بود. او مى‌توانست به آنها خبر دهد كه چه غذاهايى مى‌خورند، و چه چيزهايى ذخيره كرده‌اند. بنابراين علاوه بر خداوند متعال يكى از پيامبران اولوالعزم، يعنى حضرت عيسى (ع) نيز حظ و بهره‌اى از علم غيب داشته است»[۵].
۲. آیت‌الله سبحانی؛
آیت‌الله جعفر سبحانی در کتاب «آگاهی سوم یا علم غیب» در این باره گفته است:

«در قرآن مجید آیاتی وجود دارد که آشکارا آگاهی پیامبران و برخی از بندگان خاص خدا را از امور پنهان از حس، تصدیق می‌کند و هیچ فرد مسلمانی که قرآن را وحی آسمانی می‌داند پس از دقت در مفاد آنها، نمی‌تواند در این مسأله تردید داشته باشد.(...)

۳. آیت‌الله جوادی آملی؛
جوادی آملی در کتاب «تسنیم» در این باره گفته است: «بنی‌‏اسرائیل معجزات حضرت مسیح را سحر می‌‏پنداشتند. او برای صدق ادعای خود از غذایی خبر داد که در خانه خود می‏‌خوردند یا ذخیره می‌‏کردند. عده‌‏ای پذیرفتند و ایمان آوردند و گروهی انکار کردند و کافر شدند. منشأ چنین گزارش غیبی‌‏ای همانا سِعَه وجودی روح انسان کامل معصوم است که از آشکار و نهان دیگران به عنایت الهی آگاه است و آنچه از آیه وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ[۹] برمی‏‌آید نیز همین است. البته گاهی مأذون در افشا کردن هستند و زمانی نیز مأمور به آن نیستند»[۱۰].
۴. آیت‌الله مصباح یزدی؛
آیت‌الله مصباح یزدی، در کتاب «انسان‌شناسی» در این‌باره گفته‌ است: «عیسی (ع) می‌فرماید: أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا...وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ[۱۱] می‌بینیم که می‌فرماید من زنده می‌کنم و نمی‌گوید خدا زنده می‌کند. و از دیدگاه دیگر باید امور عادی را از غیر عادی، تفیک کرد، و برحسب این دیدگاه افعال عادی حضرت عیسی (ع) به خود آن حضرت نسبت داده می‌شود و اعجاز و علوم غیر عادی به خدای متعال، منسوب می‌گردد. حاصل آنکه: علوم خاصی که از طرف خدای متعال به پیامبران و بندگان شایسته خدا افاضه می‌شود از یک نظر، باید آنها را علوم خدا دانست زیرا ایشان خودبه‌خود چنین علومی را ندارند و طبیعت انسانی‌شان اقتضاء داشتن آنها را ندارد، و از نظر دیگر، علوم ایشان محسوب می‌شود زیرا با اعطاء الهی واجد آنها می‌شوند. و دلایلی که علم غیب را منحصر به خدای متعال می‌داند ناظر به دیدگاه اول، و دلایل که علوم غیبی و لدنّی برای ایشان اثبات می‌کند ناظر به دیدگاه دوم است. بنابراین، تعارضی بین دو دسته از ادّله، وجود ندارد. از سوی دیگر: هنگامی که مرتبه طبیعی و نیز مرتبه نفسانی ایشان ملاحظه شود احکام اجسام و جسمانیات مانند ولادت و مرگ و تغییر و تحوّل و... برای ایشان ثابت می‌شود ولی هنگامی که مقام نورانیت ایشان ملاحظه گردد مقامی که واسطه فیض الهی می‌باشد احکام خاص خود را خواهد داشت که برای افراد متعارف، قابل فهم نیست و از این‌روی در روایات شریفه تأکید شده که این‌گونه مطالب در دسترس همگان قرار داده نشود»[۱۲].
۵. حجت الاسلام و المسلمین مهری؛
حجت الاسلام و المسلمین مهری در مقاله «آگاهی‌های غیبی» در این‌باره گفته است: «در داستان حضرت یعقوب (ع) آمده است که چون کاروان از مصر حرکت کرد و پیراهن یوسف را همراه داشتند ایشان فرمودند: إِنِّي لأَجِدُ رِيحَ يُوسُفَ[۱۳] و در مورد حضرت یوسف (ع) آمده است که به دو زندانی همراه خود فرمود: خوراکی برای شما آورده نمی‌‏شود مگر این که من شما را از نتیجه آن آگاه می‌‏سازم و از آینده آنها طبق خوابی که دیده بودند خبر داد و همچنین آینده وضع اقتصادی کشور مصر را بر اساس خواب پادشاه پیش‌‏بینی کرد. گرچه این هر دو، تعبیر خواب بود ولی بیان قطعی آن حضرت بخصوص در مورد دوم که بسیار مهم و حساس بود حکایت از آگاهی او از غیب دارد و تعبیر خواب چیزی جز حدس و گمان نیست و حضرت عیسی (ع) فرمود: و شما را از آنچه می‏‌خورید یا در خانه ذخیره می‌‏کنید آگاه می‌‏سازم»[۱۴].
۶. حجت الاسلام و المسلمین نصیری؛
حجت الاسلام و المسلمین نصیری در پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد خود با عنوان«گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات» در این‌باره گفته است:
۷. حجت الاسلام و المسلمین خوش‌باور؛
حجت الاسلام و المسلمین داوود خوش‌باور، در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «علم غیب از دیدگاه فریقین» در این‌باره گفته‌ است: «انسانها در این جهان مادی، محدودیت‌هایی از جهت علمی‌ دارند؛ مثلاً نمی‌توانند حوادثی را که در مکان دیگر اتفاق می‌افتد را ببینند و اگر کسی به آنان خبر ندهد، از آن بی‌خبر می‌مانند. این محدودیتها را همۀ ما در زندگی‌های عادی خود لمس می‌کنیم. برخی از آیات قرآن کریم دلالت می‌کنند که خداوند متعال پیامبرانش را در صورت نیاز از این امور پنهان آگاه می‌سازد؛ نمونۀ روشن آن، خبر دادن حضرت عیسی (ع) از درون خانه‌های مردم است وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ [۱۸]»[۱۹].
۸. حجت الاسلام و المسلمین ایمانی؛
حجت الاسلام و المسلمین احد ایمانی در «پایگاه اطلاع‌رسانی مسجد حضرت علی اصغر» در پاسخ به این پرسش آورده است: «وَرَسُولاً إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ [۲۰]. در این آیه شریفه به صراحت بیان شده که حضرت عیسی (ع) دارای علم به غیب بوده و از امور پنهانی مردم خبر می داده است؛ لکن این کار او به اذن خدا و برای اثبات نبوت خودش بوده است و این مهم‌ترین موردی است که انبیا در آن از علم غیب خود استفاده می کرده‌اند. همچنین خلق پرنده از گِل و شفای بیماران غیرقابل علاج و زنده کردن مردگان اموری هستند که بدون استفاده از علم غیب غیرممکن می‌باشند؛ چون این امور با علوم عادی قابل انجام نیستند. ضمناً باید توجّه داشت که آن حضرت انجام تمام این امور را به خود نسبت داده فرمود که این کارها را من انجام می‌دهم ولی به اذن و تعلیم الهی؛ پس چنین نبوده که آن حضرت صرفاً ابزاری بی‌خاصیت در دست خدا باشد. معجزات آن حضرت همان اندازه منتسب به خود اوست که کارهای اختیاری ما منتسب به خود ماست؛ یعنی همان‌گونه که افعال اختیاری ما، در عین اینکه فعل خدا هستند فعل ما نیز می‌باشند، معجزه نیز در عین اینکه فعل خداست از وجود خود نبی صادر می‌شود»[۲۱].
۹. حجت الاسلام و المسلمین مهدی‌فر؛
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن مهدی‌فر در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن» در این‌باره گفته‌ است:

«حضرت عیسی (ع) و پیشگوئی‌های غیبی:

  1. بشارت آن حضرت به بنی اسرائیل درباره آمدن پیامبر (ص): وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُم مُّصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِن بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ [۲۲].
  2. اخبار غیبی ایشان از موارد متعدد: وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ [۲۳]. خبر دادن ازغذاهایی که اشخاص خورده‌اند و یا آنچه ذخیره کرده‌اند دلیل بر این است که ایشان از یک منبع غیبی الهام گرفته است امام صادق (ع) می‌فرماید: حضرت عیسی (ع) در سن هفت سالگی به آنچه مردم در خانه‌هایشان مصرف و یا ذخیره می‌کردند خبر می‌داد[۲۴]. باقلانی در تمهید الأوائل، معتقد است که این آیات دلالت دارند بر اینکه که علم "ما کان وما یکون‏ " را تنها خداوند می‌داند و یا کسی که خداوند او را مطلع کندد[۲۵].

نتایجی که از آیات دسته اول به‌دست می‌آید بدین قرار این است :

  1. این آیات با صراحت علم غیب انبیای گذشته را ثابت می‌کند.
  2. به اتفاق فریقین، رسول خدا (ص) ، سرور کلیه مخلوقات عالم، وسرآمد تمامی انسانها و برترین همه پیامبران به شمار می‌آید از این جهت واجد تمامی کمالات و فضائل انبیای گذشته و برترین آنها هست[۲۶]. اگر قرار باشد پیامبران قبلی از کمالاتی همچون علم غیب بهره‌مند باشند پس بطریق اولی پیامبر اسلام (ص) نیز بهره‌مند خواهد بود. و این واقعیتی است که در روایات متعدد نیز به آن تصریح شده است که خداوند، بیش از آنچه به انبیای گذشته آموخته است، به پیامبر اسلام (ص) عطا کرده است. همچنین کتب و مواریث و تمامی علوم انبیای گذشته به پیامبر اسلام منتقل شده است»[۲۷].
۱۰. پژوهشگران وبگاه پرسمان؛
پژوهشگران «وبگاه پرسمان» وابسته به «نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‌ها» در پاسخ به این پرسش آورده‌اند: «در آیه شریفه وَرَسُولاً إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ[۲۸] به صراحت بیان شده که حضرت عیسی دارای علم به غیب بوده و از امور پنهانی مردم خبر می‌داده است؛ لکن این کار او به اذن خدا و برای اثبات نبوّت خودش بوده است و این مهمترین موردی است که انبیاء در آن از علم غیب خود استفاده می‌کرده اند. همچنین خلق پرنده از گِل و شفای بیماران غیر قابل علاج و زنده کردن مردگان اموری هستند که بدون استفاده از علم غیب غیر ممکن می‌باشند؛ چون این امور با علوم عادی قابل انجام نیستند. ضمناً باید توجه داشت که آن حضرت انجام تمام این امور را به خود نسبت داده فرمود که این کارها را من انجام می‌دهم ولی به اذن و تعلیم الهی؛ پس چنین نبوده که آن حضرت صرفاً ابزاری بی‌خاصیّت در دست خدا باشد. معجزات آن حضرت همان اندازه منتسب به خود اوست که کارهای اختیاری ما منتسب به خود ماست؛ یعنی همان‌گونه که افعال اختیاری ما، در عین اینکه فعل خدا هستند فعل ما نیز می‌باشند، معجزه نیز در عین اینکه فعل خداست از وجود خود نبی صادر می‌شود»[۲۹].
۱۱.پژوهشگران پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
پژوهشگران پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه در پاسخ به این پرسش آورده‌اند: «حضرت مسیح (ع) که آخرین حلقه اتصال میان پیامبران پیشین و پیامبر اسلا‌م (ص) است، از آگاهان به غیب به‌ شمار می‌رود. او خویش را با جمله زیر توصیف کرده و می‌فرماید: وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ [۳۰]. و این امر را از معجزات خود بر می‌شمارد و می‌فرماید: أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ [۳۱]»[۳۲].

پرسش‌های مصداقی همطراز

پرسش‌های وابسته

پانویس

  1. «شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت...». سوره آل عمران، آیه ۴٩.
  2. هیچ پیامبری نیست که جز با اذن خداوند آیه‌ای آورد؛ سوره غافر آیه ۷۸.
  3. ترجمه تفسیر المیزان، ج‏ ۳، ص ۳۱۳.
  4. و به پیامبری به سوی بنی اسرائیل (می‌فرستد، تا بگوید) که من برای شما نشانه‌ای از پروردگارتان آورده‌ام؛ من برای شما از گل، (اندامواره‌ای) به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهم داد و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد و شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت، این نشانه‌ای برای شماست اگر مؤمن باشید.؛ سوره آل عمران، آیه ۴۹.
  5. از تو سؤال مى‌كنند، ص ۱۶۱.
  6. «شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت...». سوره آل عمران، آیه ۴٩.
  7. «مسیح (ع) می‌گوید: ای فرزندان اسرائیل! من پیامبر خدا به سوی شما هستم و تورات موسی را تصدیق می‌کنم و به آمدن پیامبری که پس از من خواهد آمد و نامش احمد است شما را بشارت و مژده می‌دهم». سوره صف، آیه ۶.
  8. آگاهی سوم یا علم غیب، ص ۱۰۳ و ۱۰۴
  9. «و بگو (آنچه در سر دارید) انجام دهید، به زودی خداوند و پیامبرش و مؤمنان کار شما را خواهند دید»؛ سوره توبه، آیه ۱۰۵.
  10. تسنيم، ج ۱۴، ص ۳۳۹.
  11. «من برای شما از گِل، به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد ...و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد»؛ سوره آل عمران، آیه۴۹.
  12. انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
  13. «من بوی یوسف را می‌شنوم».
  14. آگاهی‌های غیبی، ماهنامه پاسدار اسلام، شماره ۱۵۵.
  15. و به پیامبری به سوی بنی اسرائیل (می‌فرستد، تا بگوید) که من برای شما نشانه‌ای از پروردگارتان آورده‌ام؛ من برای شما از گل، (اندامواره‌ای) به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهم داد و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد و شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت، این نشانه‌ای برای شماست اگر مؤمن باشید.؛ سوره آل عمران، آیه ۴۹.
  16. «شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت...». سوره آل عمران، آیه ۴٩.
  17. گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات.
  18. شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.
  19. علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۱۷.
  20. سوره آل عمران، آیه: ۴۹.
  21. پایگاه اطلاع‌رسانی مسجد حضرت علی اصغر.
  22. و (یاد کن) آنگاه را که عیسی پسر مریم گفت: ای بنی اسرائیل! من فرستاده خداوند به سوی شمایم، توراتی را که پیش از من بوده است راست می‌شمارم و نویددهنده به پیامبری هستم که پس از من خواهد آمد، نام او احمد است؛ سوره صف، آیه: ۶ .
  23. و شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت، این نشانه‌ای برای شماست اگر مؤمن باشید؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹ .
  24. بحار الانوار، ج۱۴، ص ۲۵۱.
  25. تمهید الأوائل وتلخیص الدلائل، ص ۷۷- ۷۸.
  26. اصول کافی، ج۱، ص۳۲۵.
  27. علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص۹۶.
  28. «و به پیامبری به سوی بنی اسرائیل می‌فرستد، تا بگوید که من برای شما نشانه‌ای از پروردگارتان آورده‌ام؛ من برای شما از گِل، به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهم داد و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد و شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت، این نشانه‌ای برای شماست اگر مؤمن باشید»؛ سوره آل عمران، آیه۴۹.
  29. وبگاه پرسمان.
  30. شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.
  31. من برای شما از گل، (اندامواره‌ای) به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهم داد و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.
  32. پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه