آیا مهدی از القاب امام مهدی است؟ این لقب به چه معناست؟ (پرسش)

آیا مهدی از القاب امام مهدی است؟ این لقب به چه معناست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت

آیا مهدی از القاب امام مهدی است؟ این لقب به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ جامع اجمالی

مهدی و معنای آن

• "مهدی" ـ به معنای هدایت شده ـ یک مفهوم عام است. چراکه خداوند هرآنچه را که آفرید، هدایت کرد. لذا تمام انبیا و اوصیا مشمول این نام می‌‌شوند، این هدایت، هدایت عام است؛ اما براساس روایات، مقصود از این نام به طور خاص، منجی و هدایت کنندۀ عالم بشریت، یعنی امام زمان (ع) است که حسب و نسب او را مشخص کرده‌اند، چنانکه پیامبر اکرم (ص) فرمود: «مهدی از فرزندان فاطمه است»
• "مهدی" مشهورترین لقب امام عصر (ع)، است. پیرامون این لقب از پیامبر اکرم (ص) در حدود ۸۹ حدیث ذکر شده است

مهدی در معنای "هدایت شده" و "هدایت کننده

• با توجه به روایات، مهدی به معنای هدایت یافته و هدایت‌گر است:

1. هدایت یافته: مهدی یعنی کسی که به وسیلۀ خدا هدایت شده باشد. ایشان را مهدی می‌نامند، چون خداوند متعال او را به سوی امور خفیه‌ (اموری که احدی از آن آگاه نیست)، هدایت و ارشاد می‌کند. چنانکه امام باقر (ع) در حدیثی فرمود: «وقتی مهدی ما اهل بیت قیام کند، مال را به طور یک سان تقسیم و میان مردم به عدالت رفتار می‌کند، هرکه نافرمانی‌اش کند، خدای را نافرمانی کرده است و هر که وی را فرمان برد، از خدا فرمان برده است. او را "مهدی" نام نهاده‌اند؛ چون او، به سوی اموری مخفی، هدایت می‌شود»
2. هدایتگر: امام صادق (ع) می‌فرماید: «آن حضرت را مهدی می‌گویند؛ زیرا مردم را به امری که گم کرده‌اند "اسلام راستین" هدایت می‌کند» همچنین امام باقر (ع) فرموده است: «او را مهدی نامیدند برای اینکه به امری پنهان (اسلام راستین) هدایت می‌‏‏کند» پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی (ع) فرمودند: «لقب مهدی بر او گذاشته شده است، چون او مردم را به سوی خدا هدایت می‌کند» حضرت که در اوج هدایت و راهیابی قرار دارد؛ می‌‏تواند همگان را به قلۀ رستگاری و ایمان هدایت کند.

• مهدی، تجلّی واقعی هدایت و راهنمایی انسان‏‌ها در مهم‏ترین برهه از تاریخ بشری است. آن حضرت، همۀ انسان‏‌ها را به اوج کمال و تعالی رسانده و از غرقاب ضلالت و فساد نجات خواهد داد.

پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه

۱. آیت‌الله قزوینی؛

سید محمد کاظم قزوینی آیت‌الله سید محمد کاظم قزوینی، در کتاب «امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور» در این‌باره گفته است: «پیامبر (ص) فرمود: "اسم مهدی، اسم من است". امام علی (ع) فرمود: "اسم مهدی، محمد است". ایشان را مهدی می‌نامند، چون خداوند متعال او را به سوی امور خفیه‌ای- که احدی از آن امور آگاه نمی‌باشد هدایت و ارشاد می‌کند. امام محمد باقر (ع) در حدیثی فرمود: "مهدی ما اهل بیت (ع)، ضد فاصله طبقاتی قیام می‌کند و مردم را به عدالت دعوت می‌نماید و پرچم عدل را بر پا می‌دارد، پس هر کس از او فرمانبرداری کند از خداوند فرمانبردای کرده است و هر کس از دستورات او سرپیچی کند از دستورات خداوند سرپیچی کرده. او را "مهدی" نام نهاده‌اند؛ چون او، به سوی اموری مخفی، هدایت می‌شود"».

۲. حجت الاسلام و المسلمین قرائتی؛

محسن قرائتی حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی، در کتاب «زندگی مهدوی در سایه دعای عهد» در این‌باره گفته است: «یکی از القاب مشهور امام زمان "مهدی" است. مهدی به معنای هدایت یافته و هدایت‌گر است. در واقع، او تجلّی واقعی "هدایت و راهنمایی" انسان‌ها در مهم‌ترین برهه از تاریخ بشری است. آن حضرت، همه انسان‌ها را به اوج کمال و تعالی رسانده، از غرقاب ضلالت و فساد، نجات خواهد داد. در روایتی آمده است:"قائم را بدان سبب، مهدی گویند که مردم را به امری که گم کرده‌اند، هدایت می‌‌کند"؛ امام صادق (ع) نیز فرموده است: "به دلیل اینکه به تمام امور پنهان، هدایت می‌‌شود". بنابراین امام دوازدهم می‌‌تواند همگان را به قله رستگاری و ایمان رهنمون شود؛ چنان که پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی (ع) فرمود: لقب مهدی بر او گذاشته شده است؛ چون مردم را به سوی خداوند، هدایت می‌‌کند».

۳. حجت الاسلام و المسلمین اشتهاردی؛

محمد محمدی اشتهاردی حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدی اشتهاردی، در کتاب «حضرت مهدی فروغ تابان ولایت» در این‌باره گفته است: «در مورد واژه مهدی، از این‌روست که امام زمان (ع) هدایت شده و هدایت کننده است. امام صادق (ع) در ضمن حدیثی فرمود:"إِنَّمَا سُمِّيَ‏ الْقَائِمُ‏ مَهْدِيّاً لِأَنَّهُ‏ يُهْدَى‏ إِلَى‏ أَمْرٍ مَضْلُولٍ‏ عَنْهُ‏ وَ سُمِّيَ‏ الْقَائِمَ‏ لِقِيَامِهِ‏ بِالْحَق‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏". از امام باقر (ع) سؤال شد: چرا قائم را "قائم" خواندند؟ فرمود: "زیرا یاد او فراموش می‌شود و بسیاری از معتقدان به امامت آن حضرت، راه ناصحیح می‌روند". از آن حضرت (ع) سؤال شد: چرا او را "منتظر" گویند؟ فرمود: "زیرا برای او غیبتی طولانی است که روزهایش بسیار است، افراد مخلص و پاک در انتظارش به سر می‌برند، ولی افراد شکاک و مردد او را انکار می‌کنند، منکران نامش را به مسخره می‌گیرند و تعیین‌کنندگان وقت ظهور بسیارند، عجله‌کنندگان در او به هلاکت می‌رسند و مسلمانان به او نجات می‌یابند"».

۴. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛

سید جعفر موسوی‌نسب حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است: «مهدی معروف‌ترین لقب آن حضرت می‌باشد، و این لقب از لبان درربار پیامبر اکرم (ص) در حدود ۸۹ حدیث ذکر شده است. مهدی مفهومی عام است که در لغت به هر فرد هدایت‌ شده اطلاق می‌شود و لذا همه پیامبران و اوصیا، مهدی هستند و خداوند هر چیزی را که آفرید پس او را هدایت کرد و این هدایت، هدایت عام و نوع است ولی بنابر آنچه در اخبار آمده مراد از مهدی همان موعود آخرالزمان است که حسب و نسب او را مشخص کرده‌اند. مهدی مشخص و اختصاص فقط بر موعود آخرالزمان اطلاق می‌شود، پیامبر (ص) فرموده است: "الْمَهْدِيُّ مِنْ وُلْدِ فَاطِمَةَ"؛ مهدی از فرزندان فاطمه است. پیامبر (ص) به حضرت علی (ع) نیز فرمودند: "لقب مهدی بر او گذاشته شده است، چون او مردم را به سوی خدا هدایت می‌کند". "و به او مهدی گفته می‌شود چون او به وسیله امر مخفی هدایت می‌شود"».

۵. حجت الاسلام و المسلمین رضانژاد؛

عزالدین رضانژاد حجت الاسلام و المسلمین دکتر عزالدین رضانژاد، در مقاله «حیات امام مهدی» در این‌باره گفته است: «این لقب به معنای "هدایت شده" است. آن حضرت بدین سبب که از سوی خداوند به امور پنهانی و دور از دست‌رس مردم هدایت شده، "مهدی" خوانده می‌شود. امام باقر (ع) فرمود: "وقتی مهدی ما اهل بیت قیام کند، مال را به طور یک سان تقسیم و میان مردم به عدالت رفتار می‌کند، هرکه نافرمانی‌اش کند، خدای را نافرمانی کرده است و هر که وی را فرمان برد، از خدا فرمان برده است. بدان سبب که به امر پنهانی هدایت گردیده، "مهدی" نامیده شده است.».

۶. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛

علی رضا رجالی تهرانی حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رجالی تهرانی، در کتاب «یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است: «مهدی: مشهورترین لقب حضرت است. مهدی به اسم مصدر هدایت است، به معنی کسی که به وسیله خدا هدایت شده باشد. امام صادق (ع) در ضمن حدیثی فرموده است: آن حضرت را مهدی گویند، زیرا او مردم را به امری که گم کرده‌‏اند هدایت می‌‏‏کند. و نیز امام باقر (ع) فرموده است: او را مهدی نامیدند برای اینکه به امری پنهان (اسلام راستین) هدایت می‌‏‏کند».

{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین کارگر؛ | تصویر = 1368119.jpg | پاسخ‌دهنده = رحیم کارگر | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر رحیم کارگر، در کتاب «مهدویت پیش از ظهور» در این‌باره گفته است:

«یکی از القاب مشهور امام زمان -که مسلمانان، منجی موعود را به این عنوان می‌‏شناسند- مهدی است. مهدی به معنای هدایت‌‏یافته و هدایت‏گر است؛ در واقع او تجلّی واقعی هدایت و راهنمایی انسان‏‌ها در مهم‏ترین برهه از تاریخ بشری است. آن حضرت، همه انسان‏‌ها را به اوج کمال و تعالی رسانده و از غرق‌آب ضلالت و فساد نجات خواهد داد. در روایتی آمده است: قائم را بدان جهت مهدی گویند که مردم را به امری که گم کرده‌‏اند، هدایت می‌کند. امام صادق (ع) نیز فرموده است: به جهت اینکه به تمامی امور پنهان هدایت می‌‏شود. بر این اساس مهدی من هداء الله است؛ کسی که خدا او را هدایت کرده است. [[مهدی] همان راه مستقیم الهی و کمال معنویت و انسانیت است. او در اوج هدایت و راهیابی قرار دارد؛ بنابراین می‌‏تواند همگان را به قله رستگاری و ایمان رهنمون شود؛ چنان‏که پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی (ع) فرمود: لقب مهدی] بر او گذاشته شده؛ چون او مردم را به سوی خداوند هدایت می‌‏کند». }}

۸. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛

پژوهشگران مؤسسه آینده روشن پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند: «مهدی: مشهورترین لقب امام زمان (ع)، مهدی است. این لقب را پیامبر گرامی اسلام تعیین کرده‌اند. امام باقر (ع) در مورد اینکه چرا به آن حضرت، مهدی می‌گویند، می‌فرماید: "او را مهدی نامیدند؛ زیرا وی مردم را به امر پنهان هدایت می‌کند" امام صادق (ع) نیز دراین‌باره می‌فرماید: "آن حضرت را مهدی می‌گویند؛ زیرا مردم را به امری که گم کرده‌اند "اسلام راستین" هدایت می‌کند."».