ادراک غیب مطلق و غیب نسبی چگونه ممکن است؟ (پرسش)
| ادراک غیب مطلق و غیب نسبی چگونه ممکن است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
ادراک غیب مطلق و غیب نسبی چگونه ممکن است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین سید علی اکبر صداقت در کتاب «مقامات معنوی» در این‌باره آورده است:
«غیب مطلق که حق تعالی است و کنه ذات او برای کسی ادراک نخواهد شد امّا غیب نسبی همانند معاد، ملائکه، جن، بهشت، دوزخ، رجعت، ارواح، اصوات نامرئی، تصویرهای ملکوتی و نظیر اینها هر کدام مصداقی از مصادیق غیب هستند. چون معنای غیب، کلّی است اما در مراتب هر نوعی هم دارای درجات و مراتبی هست که مرتبه ادنی با عالی آن دارای فاصله بسیاری باشد اگر کسی مرتبه‌ای نازله از بهشت برزخی را دیده باشد و احوال بهشتیان را دیده باشد معنایش آن نیست که تمام درجات اهل بهشت برای او مکشوف شده باشد. به تعبیر دیگر، حقایق و مجهولات، نامرئی‌ها و مجردات، تصاویر و اصوات ملکوتی و امثال اینها محدود نیستند که کسی بتواند مطلق و کلّ آنها را مشاهده کند. اولیاء مأمور به بندگی و پرورش هستند و اگر از غیب پرده‌ای کنار رود یعنی از خزائن پنهان، روزنه‌ای باز شود این دیدن برای رائی و سامع یکی صاحب می‌شود.این نسبت به کلّ، همانند قطره در برابر دریاست. خداوند فرمود: "اگر بخواهید نعمت‌های او را بشمارید هرگز نمی‌توانید" اگر نعمت‌های ظاهر قابل احصاء نیست نعمت و آلاء باطنی و پنهانی به مراتب عالی‌ترند و افزون‌تر هستند که نمی‌شود آنها را بالمکاشفه و بالمعاینه دید. اگر مشاهده‌ای هم می‌شود نسبی است برای صاحب رؤیت که برای دیگری شاید بیشتر یا کمتر اتفاق بیفتد»[۱].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. دکتر مجید معارف (هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران). |
|---|
|
دکتر معارف و دیگر پدیدآورندگان مقاله نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن، در این باره گفته‌اند:
«غیب به دو نوع کلی تقسیم می‌شود: مطلق و نسبی. غیب مطلق از مرحله شهود انسان خارج بوده و نوعی ثبوت مبهم و غیرمقدر دارد و مادامی که از عالم غیرشهود به عالم محدود نازل نشده، علم ما از درک آن عاجز است. غیب نسبی پا به عرصه شهود نهاده؛ لکن متعلق علم ما قرار نگرفته است و وصفی است که با اختلاف نسبت‌ها متفاوت می‌شود. مثلاً موجودی که در خانه و محسوس ما است، نسبت به بیرون از خانه، غیب است. نور و رنگ برای حس بینایی، شهود و برای حس شنوایی غیب است. محسوسات این دو حس برای انسان سالم، شهود و برای فرد کر و کور، غیب است، ازاین رو غیب دارای مراتبی است:
|
پرسش‌های وابسته
- اقسام و انواع غیب کدام‌اند؟ (پرسش)
- آیا غیب مطلق برای خدا هم غیب است یا برای او قابل ادارک است؟ (پرسش)
- غیب اضافی یا نسبی چیست و مصداق‌های آن کدام‌اند؟ (پرسش)
- به چه دلیل برای خداوند غیبی وجود ندارد؟ (پرسش)
- اگر برای خدا غیبی وجود ندارد معنای عالم الغیب والشهادة چیست؟ (پرسش)
- آیا غیب و شهادت مراتب و درجات دارند؟ (پرسش)
- اقسام و انواع علم غیب کدام‌اند؟ (پرسش)
- علم غیب ذاتی چیست؟ (پرسش)
- علم غیب غیر ذاتی چیست؟ (پرسش)
- علم غیب فعلی یا دائمی به چه معناست؟ (پرسش)
- علم غیب شأنی یا استعدادی یا ارادی و اختیاری به چه معناست؟ (پرسش)
- فرق بین علم غیب فعلی و شأنی چیست؟ (پرسش)
- آیا علم غیب مراتب و درجات دارد؟ (پرسش)
- فرق علم غیب خدا و علم غیب برگزیدگان خدا چیست؟ (پرسش)
- فرق علم غیب پیامبر با امام چیست؟ (پرسش)
- آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)