اسد الله
مقدمه
اسد الله شیر خدا، اسد اللّه الغالب، شیر حق هم به‌کار رفته است، از القاب حضرت علی (ع) است که نشان‌دهندۀ شجاعت آن حضرت در میدان‌های مبارزه است. امام سجاد (ع) نیز در معرفی آن حضرت با تعبیر "أسد اللّه الغالب، مطلوب کلّ طالب" از جدّ خویش یاد کرده است[۱]. این صفت دربارۀ حضرت حمزه سیّد الشهدا هم به‌کار رفته است، ولی در فرهنگ شیعی و ادبیات و اشعار، دربارۀ امیر المؤمنین (ع) به‌کار می‌رود[۲].
نماد شجاعت
این لقب، نماد شجاعت و دلیری حضرت است. امام در برابر توده مسلمانان، رئوف‌ترین و مهربان‌ترین بود؛ ولی در برابر خائنان و دشمنان، قوی و خشن و باشهامت و شجاعت. ابن عباس می‌گوید: پرچم مهاجران در تمام جنگ‌ها، چون بدر، احد، خیبر، احزاب و فتح مکه، همواره در دست علی(ع) بود[۳]. چند لقب دیگر حضرت نیز نظیر اشد الناس، اشجع الناس، کرّار غیر فرّار نیز به همین معنا است. برخی از «اسدالله» به «اسد الله الغالب الکرار»[۴] یا «اسدالله الغالب علی بن ابی‌طالب»[۵] و یا «اسدٌ باسلٌ»[۶] تعبیر کرده‌اند. ابن روزبهان می‌نویسد: حضرت، شیر خدا، حمله کننده و شیر بیشه شجاعت و مردانگی است، و اسدالله کرار از القاب او به شمار می‌رود[۷]. در حدیث معراج، علی(ع) «اسدالله الغالب» نامیده شده است[۸]. انس بن مالک، از پیامبر نقل می‌کند که درباره علی(ع) فرمود: «... هَذَا مُفَرِّجُ الْكُرُوبِ عَنِّي، هَذَا أَسَدُ اللَّهِ وَ سَيْفُهُ فِي أَرْضِهِ عَلَى أَعْدَائِهِ، عَلَى مُبْغِضِهِ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ لَعْنَةُ اللَّاعِنِينَ وَ اللَّهُ بَرِيءٌ مِنْهُ...»[۹]؛ «این [= علی] برطرف‌کننده نگرانی‌های من است. این شیر خدا و شمشیر خدا در زمین بر ضد دشمنان خدا است. لعنت خدا و نفرین همه لعنت‌کنندگان بر دشمنانش باد! خداوند از دشمن علی بیزار است.»... امام سجاد(ع) در معرفی جدش فرمود: «أَسَدُ اللَّهِ الْغَالِبِ، مَطْلُوبُ كُلِّ طَالِبٍ، غَالِبُ كُلِّ غَالِبٍ، ذَاكَ جَدِّي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ...»[۱۰]؛ «شیر پیروز خدا، گمشده هر جست‌وجوگر، پیروز و چیره بر اهل پیروزی، علی بن ابی‌طالب، جدّ من است»[۱۱].
منابع
پانویس
- ↑ مقتل الحسین، خوارزمی، ج ۲ص ۷.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۰.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۷۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۳۷۴؛ گنجی شافعی، کفایة الطالب، ص۱۳۴ – ۱۳۵.
- ↑ ابن روزبهان، فضل الله، وسیلة الخادم الی المخدوم، ص۱۱۶.
- ↑ شمس الدین محمد بن جزری، کتاب خویش را مناقب الاسد الغالب، ممزق الکتائب و مظهر العجائب، لیث بن غالب... علی بن ابی‌طالب نهاده است.
- ↑ خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین، ص۷۸.
- ↑ ابن روزبهان، فضل الله، وسیلة الخادم الی المخدوم، ص۱۱۶.
- ↑ تستری، قاضی نورالله، احقاق الحق، ج۴، ص۲۷۹، به نقل از: کشفی ترمذی، محمد صالح، المناقب المرتضویه، ص۱۵۹.
- ↑ ائمة الهدی، ص۴۱؛ طبری، محب الدین، ذخائر العقبی، ص۱۰۲؛ کشفی ترمذی، محمد صالح، المناقب المرتضویه، ص۹۳؛ تستری، قاضی نور الله، احقاق الحق، ج۳۰، ص۱۵۵؛ ج۱۵، ص۴۳۶ - ۴۳۷؛ ج۲۰، ص۲۵۰.
- ↑ خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین، ج۲، ص۷۸.
- ↑ مختاری، علی، مقاله «نام‌ها و لقب‌های امام علی»، دانشنامه امام علی ج۱۰، ص ۳۴۵.