بحث:براء بن عازب

نسب

براء فرزند عازب بن حارث بن عدی از قبیله خزرج و از انصار اصحاب پیامبر(ص) بود که به ابو عماره یا ابوعمرو کنیه داشت. وی از بزرگان اصحاب و از فقیهان عصر خویش و از شخصیت‌هایی است که برخی از فتوحات اسلام به دست او انجام شده است.

براء ده سال قبل از هجرت به دنیا آمد و در کودکی مسلمان شد و در چهارده (یا پانزده) غزوه همراه رسول گرامی اسلام(ص) مجاهدت کرد، اولین جنگی که شرکت نمود، غزوه خندق و به قولی، غزوه احد بود؛ و در زمان جنگ بدر چون کم سن و سال بود، رسول خدا(ص) او را از حضور در غزوه بدر منع کرد.

براء این مرد جهادگر و شجاع در زمان عثمان به سال ۲۴ هجری، شهر ری را به جنگ یا به صلح فتح کرد و در نبرد تستر به همراه ابوموسی اشعری جنگید و آن مکان را تصرف کرد. این صحابی دلاور از کسانی بود که پس از قتل عثمان با امیر مؤمنان(ع) بیعت کرد و از شیعیان مخلص آن حضرت گردید و در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان مجاهدت بسیاری نمود. وی در کوفه ساکن شد و به سال ۷۲ هجری در عصر حکومت "مصعب بن زبیر" درگذشت^[۲].^[۳]

براء در حدیثی نقل می‌کند: روزی ابو سفیان و معاویه، نزد رسول خدا(ص) آمدند، حضرت فرمود: "خدایا، تابع (معاویه) و متبوع (ابو سفیان) را لعن کن و آن دو را از رحمت خود دور بدار، بار پروردگارا، لعن خاص تو بر اقیعس باد"^[۴]. پسر براء از پدر پرسید: اقیعس کیست؟ براء گفت: او معاویه است^[۵].^[۶]

موقعی که امیرالمؤمنین(ع) از جمعی از اصحاب خواست، مشاهدات خود در غدیر خم را که پیامبر خدا(ص) فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلاَهُ...». اظهار کنند و شهادت دهند، ابوایوب انصاری و تنی چند از حاضرین به این حقیقت شهادت دادند، اما اشعث بن قیس و انس بن مالک و خالد بن یزید بجلی و نیز براء بن عازب از شهادت به حدیث غدیر امتناع کردند و حضرت علی(ع) به هرکدام از آنان نفرینی کرد؛ به اشعث نفرین کرد که کور شود، و او کور شد، به انس نفرین کرد به برص مبتلا شود و او به مرض برص مبتلا شد، و به خالد بن یزید بجلی نفرین کرد که مردن جاهلیت، داشته باشد و او به مردن جاهلیت از دنیا رفت، و به براء بن عازب هم نفرین کرد که موقع مردن در جایی که از آن مهاجرت کرده بمیرد، و او نیز در زمان معاویه در یمن سکونت داشت، یعنی در همان جا که محل هجرت او به اسلام بود از دنیا رفت^[۷].

اما آیة الله خوئی معتقد است نفرین حضرت علی(ع) به براء بن عازب ثابت نیست، چون این حدیثی که اسم براء بن عازب در آن آمده، راوی آن عامی است و سند آن ضعیف است^[۸]. و مؤید این واقعیت حدیثی از امام صادق است(ع) که فرمود: "روزی امیرالمؤمنین علی(ع) به براء بن عازب فرمود: این دین (اسلام) را چگونه یافتی؟ عرض کرد: ما پیش از این که از شما تبعیت و پیروی کنیم به منزله یهودی بودیم، بندگی و عبادت برای ما سبک و خفیف بود، از موقعی که از شما (ای امیر مؤمنان) پیروی کرده‌ایم، حقایق ایمان در دل‌های ما راه یافته و عبادت و بندگی را این گونه یافتیم که در بدن‌های ما سنگین و با ارزش است. آن‌گاه حضرت علی(ع) فرمود: از همین رو است که مردم در روز قیامت به صورت حیوان محشور میشوند، و شماها تک تک وارد محشر میشوید تا وارد بهشت شوید"^[۹].

از این حدیث به خوبی استفاده می‌شود که براء بن عازب از موقعی که با حضرت علی(ع) بیعت کرد، در ایمان و اعتقادش به ولایت آن حضرت ثابت و استوار بود، و راه علی(ع) را تنها راه اسلام می‌دانسته و انحراف از آن را یهودیت می‌پنداشته است، لذا خیلی بعید به نظر می‌رسد که امام(ع) از او خواسته باشد که حدیث غدیرخم راکه شاهد و ناظر آن بوده، نقل کند، اما او امتناع ورزد و کتمان شهادت کند، از همین رو، برقی در رجال خود، براء را از اصفیا و برگزیدگان اصحاب امیرالمؤمنین(ع) به شمار آورده است^[۱۰].^[۱۱]

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ موسوعة الحدیث
↑ ر.ک: اسد الغابه، ج۱، ص۱۷۱؛ الاصابه، ج۱، ص۲۷۸ و سیر أعلام النبلاء، ج، ص۳۴۰.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۲۲۶-۲۲۷.
↑ «اَللَّهُمَّ اِلْعَنِ اَلتَّابِعَ وَ اَلْمَتْبُوعَ اَللَّهُمَّ عَلَيْكَ بِالْأُقَيْعِسِ»
↑ وقعة صفین، ص۲۱۸.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۲۲۷.
↑ ر.ک: رجال کشی، ص۴۵، ح۹۵ و معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۷۷.
↑ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۷۷.
↑ رجال کشی، ص۴۴، ح۹۴.
↑ شرح بیشتر این تحقیق را به معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۷۵ - ۲۷۹ رجوع نمایید.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۲۲۷-۲۲۹.