بررسی علم ائمه معصومین از دیدگاه کتاب و سنت (پایان‌نامه)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بررسی علم ائمه معصومین(ع) از دیدگاه کتاب و سنت
زبانفارسی
پژوهشگرمریم ترسلی (ایران)
استاد راهنماحمید‌ رضا مستفید (ایران)
موضوععلم، ائمه معصومین(ع)، کتاب، سنت
مذهبشیعه
سال دفاع۱۳۸۹
تعداد صفحات۱۶۵
وبگاه معرفدانشنامه اهل‌بیت

بررسی علم ائمه معصومین(ع) از دیدگاه کتاب و سنت پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام(ع) از دیدگاه کتاب و سنت نگاه ویژه دارد. این پایان‌نامه توسط خانم مریم ترسلی نگاشته و در دانشگاه اصول‌الدین دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای حمید‌ رضا مستفید و مشاور آن آقای منصور پهلوان است.[۱]

چکیده پایان‌نامه

  • پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «یکی از تمایلات و خواسته‌های فطری بشر، عشق به دانستن است حتی در بسیاری موارد به‌ وسیله این تمایل فطری درصدد برطرف کردن نیازهای مادی نمی‌باشد، بلکه بر اساس احساس نیاز فطری است و از آنجا که منشأ این علقه به علم، کمال خواهی است، درصدد این است که علم را از سرچشمه‌ای ناب دریافت کند. امامیه که از اعتقاد به ولی خدا بهره‌مند است. علم را برای حل مجهولات خود از زبان مبارک ائمه اطهار که اولیای الهی‌اند، دریافت کند؛ زیرا علم ایشان به علم لایزال الهی متصل است. بنابراین در پژوهش حاضر سعی شده است به شناخت اصول و مصدر علم امام و گستردگی شاخه‌های علوم ایشان پرداخته شود تا تصویری روشن از مسئله علم امام حاصل شود».
  • پژوهشگر می‌افزاید: «پژوهش حاضر مشتمل بر پنج فصل است:
    • فصل اول با عنوان کلیات پژوهش به بیان اهمیت موضوع، ضرورت و هدف و پیشینة پژوهش و فرضیه‌های آن و منابع پژوهش پرداخته شده است؛
    • فصل دوم به بیان ابعاد علم امام اختصاص دارد که در آن دامنه علم امام در شش بعد که هر یک مطابق با آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته است، شامل موارد زیر است: علم به علوم انبیای گذشته، علم به کتب آسمانی قبل، علم به کل قرآن، علم به اسمای اعظم الهی، علم به زبانه‌ای مختلف (جنیان، انسان از هر شهر و دیاری و هر جنبنده مانند پرندگان). علم به اسرار خلقت و جهان هستی، از اسرار عالم آسمان‌ها و کهکشان‌ها تا راز آفرینش کوچک‌ترین مخلوق؛
    • فصل سوم این پژوهش تحت عنوان سرچشمه علم امام با تکیه بر روایات به بررسی ریشه‌های دریافت علم امام اختصاص داده شده‌اند که در دو بخش کلی به منابع دریافت علم امام تنظیم شده است که در این بخش‌ها به بیان القای علم به افاضه الهی و چگونگی تسدید و توفیق امام و انتقال سینه‌به‌سینه علم از امامی به امام بعد و دریافت علم به‌صورت تحدیث پرداخته شده و در این زمینه به طرح اشکال پرداخته و به آن پاسخ داده شده است؛ و همچنین به بیان سبب و کیفیت و محتوای منابع دیگری چون جامعه یا کتاب علی(ع) و مصحف حضرت زهرا(س) و کتاب جفر و هشت منبع دیگر که همه به‌صورت مکتوب می‌باشند حاوی جزئی‌ترین و دقیق‌ترین مطالب است، پرداخته شده است؛
    • فصل چهارم نیز بر اساس روایات در بیان خصوصیات علم امام قرار گرفته که به مباحث خصوصیت افزوده شدن علم امام و کیفیت و چگونگی آن و اختیار ائمه در دانستن، بدون اینکه اختلافی در علومشان دیده شود و همچنین درباره افضلیت علمی ایشان نسبت به یکدیگر و اینکه ایشان در علم خود دچار سهو و نسیان نمی‌شود، پرداخته شده است؛
    • فصل پنجم این پژوهش در بیان علم غیب امام که از ابعاد مهم علمی ایشان است، شامل بخش‌های متعددی است که به بررسی غیب در لغت و کاربرد این واژه در آیات قرآن به معانی مختلف اعتقادات، وحی، قیامت، ضمایر باطنی و موارد امتحان و در معنای اصلی این واژه به کار رفته است پرداخته شده است و بعد از آن به طرح و بررسی آیاتی که دلالت بر اثبات علم غیب پیامبر دارند و در مقابل بررسی آیاتی که دلالت بر نفی علم غیب پیامبر می‌کند که مراد از نفی علم غیب، علم غیب ذاتی است در دنباله بحث با استناد به آیات و روایات و سخنان بزرگان به اثبات علم غیب برای امام(ع) و بیان محدوده آن و در نهایت به طرح و بیان اشکالات و شبهات از جانب مخالفان و نقادان و پاسخ به این شبهات با استفاده از سخنان اندیشمندان شیعی پرداخته شده است که ذیل هر یک از مباحث فوق عناوین فرعی مربوط به آنها مورد طرح قرار گرفته‌اند»[۱]

فهرست پایان‌نامه

دربارهٔ پدیدآورندگان

مریم ترسلی (پژوهشگر)
بخش آغازین خالی است
حمید‌ رضا مستفید (استاد راهنما)
حمید‌ رضا مستفید
آقای دکتر حمید‌ رضا مستفید (متولد ۱۳۴۰ ش، تهران)، رشته علوم قرآن و حدیث را در مقطع دکتری به اتمام رساند. داوری مسابقات کشوری و بین‌المللی قرآن در دوره‌های مختلف، عضو واحد تحقیقات «مرکز طبع و نشر قرآن کریم» وابسته به دفتر مقام معظم رهبری، عضو گروه­ عربی دفتر تحقیقات و تألیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه آزاد واحد تهران و عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «نکته‌ها و سوره‌ها»، «مقدمه‌ای بر دانش وقف و ابتدا»، «آسیب‌شناسی دین‌داری در بعد عملکرد از منظر قرآن کریم» و «تحزیب و تجزئه قرآن» برخی از این آثار است.[۲]
منصور پهلوان (استاد مشاور)
منصور پهلوان
دکتر منصور پهلوان (متولد ۱۳۳۲ ش، تهران)، همزمان با تحصیل دروس حوزوی رشته علوم قرآن و حدیث را در مقطع دکتری در دانشگاه تهران به اتمام رساند. سردبیر ماهنامه سفینه، مدیر مسئول بررسی مقالات دانشگاه تهران، عضو هیئت تحریریه ماهنامه پژوهشی دینی، سرپرست دانشگاه بین المللی علوم اسلامی لندن، مدرس دانشگاه‌های تهران، دانشگاه الزهراء و دانشگاه‌های نیروی دریایی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «کتاب‌نامه امام مهدی (ع)»، «بایسته‌های پژوهشی در مسأله مهدویت»، «وظایف منتظر»، «عالم غيب و شهود و حدود آنها در آيات و روايات»، «فرهنگ واژگان نهج البلاغه» و «ویژگی‌های روح از دیدگاه قرآن و روایات» برخی از این آثار است. [۳]

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

پانویس