بصره در معارف و سیره رضوی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث بصره است. بصره از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بصره در نهج البلاغه - بصره در معارف مهدویت - بصره در معارف و سیره حسینی - بصره در معارف و سیره رضوی - بصره در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
بصره[۱] از شهرهای معروف و دومین شهر و بندر مهم کشور کنونی عراق است که به «قبة الاسلام» و «خزانة العرب» مشهور است[۲].
بنابر گزارش‌های تاریخی، مأمون اصرار داشت حضرت رضا (ع) را از مدینه به سوی بصره و فارس و سپس خراسان حرکت دهند و از شهرهای کوفه و بغداد و قم عبور نکنند که کوفه محل تجمع شیعیان بود و بر سفر اجباری امام (ع) تعرض می‌کردند و بغداد محل اقامت عباسیان معترض به مأمون و خلافت او بود. بنابراین کاروان حامل امام رضا (ع) به هنگام سفر به خراسان، راه بصره را در پیش گرفت. در آن زمان، بصره در تصرف دولت عثمانی بود و عثمانی‌ها متمایل به خلفای عباسی بودند و بر خلاف شهر کوفه، شیعیان انگشت شماری داشت و ورود امام (ع) از راه بصره به ایران، به راحتی و بدون مشکل صورت می‌گرفت[۳].
فاصله مدینه تا بصره ۱۸ منزل یا حدود ۴۳۲ کیلومتر است[۴] که این منازل عبارتند از: مدینه (Madineh)، رکابیه (Rikabiya)، طرف (Tarf)، سقره (Saqara)، بطن النخل (Batn-an-Nakhl)، حصین (Husain)، عسیله (Osaila)، محدث (Mohaddeth)، معدن نقره (Madin-Naqira)، عناب (Anab)، عیون (Uoyon)، نباج (Nibadj)، سمینه (Sunaina)، ینسوعه (Yansuea)، ذات العشر (Dhatel-ushar)، مأویه (Mawiya)، حفیر(Hufair)، بصره.[۵](Basreh) کاروان حامل امام رضا (ع) بعد از گذشت این منازل، در روز دوشنبه سوم صفر سال ۲۰۱ هجری قمری، وارد بصره گردید و بعد از گذشتن از منازلی چون ابله (Obolla)، بیان (Bayan)، حصن مهدی [۶](Hicn - Dohdy)، سوق الاربعاء (Souk-al-Arbaa)، محول (Mohavwal)، دولاب (doulab)، و طی نمودن ۳۶ فرسخ، وارد خاک ایران و شهر اهواز (سوق الاهواز [۷](شد.
راه کنونی بصره تا اهواز، بر اساس نقشه‌های جدید، بدین شرح می‌باشد: از بصره به العشار (Al-Ashar)، با عبور از شط العرب، به تنومه (Tanumah)، یمین (Yamin)، جاسم (Jasim)، و سپس وارد مرز ایران و شهر مرزی شلمچه (Shalamcheh)، مندوان (Mondovan)، حسینیه (Hoseyniyeh)، آهو(Ahu)، حمید (Hamid)، عبادیه(Abadiyeh)، و سپس وارد شهر اهواز می‌شویم[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ شهر بصره در سال ۱۴ هجری قمری، به دست عتبة بن غروان، سردار معروف مسلمانان در زمان خلافت عمر، ساخته شد. سربازان مسلمان، به دستور عتبه، در این سرزمین خوش آب و هوا و پر درخت، خانه‌هایی از نی بنا کردند و مسجدی ساختند و چون آن محل برای مسلمانان خوشایند بود، منازل را از گل و خشت بنا نمودند. (فتوح البلدان، ص۲۰۱ و ۲۰۲). در خبر آمده است که از شهر بصره حتی یک نفر جزء یاران امام زمان (ع) نیست. (معارف و معاریف، ج۳، ص۱۹۴).
- ↑ معارف و معاریف، ج۳، ص۱۹۴.
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۶۵.
- ↑ مسالک الممالک، ص۲۸؛ الاعلاق النفیسه، ص۲۰۶ و ۲۰۷.
- ↑ الاعلاق النفیسه، ص۲۰۵ تا ص۲۱۱؛ الخراج، ص۱۱ تا ص۱۷.
- ↑ شهر حصن مهدی یا دژ مهدی، توسط مهدی عباسی - پدر هارون الرشید ساخته بود که در سال ۳۲۰ هجری قمری، دیگر اثری از آن نمانده بود. (اشتال العالم، ص۱۰۴).
- ↑ الخراج، ص۲۶.
- ↑ اطلس راه‌های ایران، ص۳۷.
- ↑ محمدی، حسین، رضانامه، ص۱۵۶.