تاریخ قبیله ثقیف ۱ (مقاله)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
تاریخ قبیله ثقیف
(از آغاز تا آستانه ظهور اسلام)
زبانفارسی
نویسندهمحمود حیدری آقایی
موضوعقبیله ثقیف
مذهبشیعه
منتشر شده دردوفصلنامه تاریخ اسلام در آینه پژوهش
محل نشرقم، ایران
تاریخ نشرپاییز 1383
شماره3
شماره صفحاتاز صفحه 47 تا 80 مجله
ناشر الکترونیکپایگاه تخصصی مجلات نور

تاریخ قبیله ثقیف (از آغاز تا آستانه ظهور اسلام) عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی قبیله ثقیف می‌پردازد. این مقاله ۳۴ صفحه‌ای به قلم محمود حیدری آقایی نگاشته شده و در دوفصلنامه تاریخ اسلام در آینه پژوهش (شماره ۳، پاییز ۱۳۸۳) منتشر گشته است.

چکیده مقاله

نویسنده در ابتدای چکیده مقاله می‌نویسد: «آشنایی و شناخت قبایل شبه جزیره(عربستان) و حجاز و نقش آنان در تحولات سیاسی ـ اجتماعی تاریخ صدر اسلام در حجاز، یمن، عراق، شام و ایران از موضوعات بسیار مهمی است که محققان را برای شناخت بهتر و عمیق‌تر حوادث آن دوره از تاریخ اسلام بسیار یاری می‌‌کند. آشنایی با تاریخ قبیله ثقیف و نقش ثقفیان و نخبگان ثقفی در عرصه‌های گوناگون سیاسی، نظامی، اجتماعی و فرهنگی از عصر رسالت تا اواخر دوران اموی و نیز تأثیر آنان در تثبیت قدرت خلفا و حکام اموی، در این سلسله نوشتار مورد توجه است. قبیله ثقیف از قبایل مهم در تاریخ صدر اسلام به شمار می‌‌رود. آنان ساکنان طائف بودند. موقعیت ممتاز طائف، توجه عرب را به آن شهر و ساکنانش معطوف کرده و ایشان را هم پیمان قریش، اوس، خزرج و یهود قرار داده و محلی برای سرمایه‌گذاری قریش بود. طائف محلی به دور از صحنه‌های داغ سیاسی و نزاع‌ها و جنگ‌های قدرت بود. طائف پناه گاه فراریان، عزلت گاه از جامعه بریدگان، تبعیدگاه نااهلان، مخالفان، متمردان و آشوب گران بود. کشاورزی، دامپروری، حرف و صنایع آن و حضور فعال آنان در تجارت و صادرات کالا و نیز شرکت در بازارها، از جمله در عکاظ، گواه خوبی بر اوضاع اقتصادی آن است.

ثقیف به دلیل حضور کمترش در جنگ‌ها و وقایع و ایام، دوران جاهلیتی کم هیاهو، و به دلیل در برداشتن بت لات، بیت اللات، مناصب و آداب حج‌گذاری آن، دورانی بلند آوازه داشت. نسب ثقیف و تیره‌هایی آن، طرح و بررسی حیات دینی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و جغرافیای طبیعی و انسانی ثقیف و طائف، از موضوعاتی است که در قسمت اول این نوشتار آمده است. ادامه تاریخ قبیله ثقیف و نقش ثقفیان در تحولات تاریخ صدر اسلام از پذیرش اسلام پس از امتناع، فرماندهی در فتوح و ولایت داری بصره و کوفه و عراق و منزله، بازوی دست راست امویان در سیاست و نظامی گری بودن و... از جمله نکاتی است که در قسمت‌های بعدی طرح و بررسی خواهد شد».

فهرست مقاله

  1. نسب ثقیف
  2. جغرافیای طبیعی و انسانی طائف
  1. دین و آیین
  2. آداب و رسوم
  1. روسای ثقیف و طائف
  2. وقایع و ایام ثقیف
  3. ثقیف و اصحاب فیل
  1. مناسبات خانوادگی
  2. مناسبات اقتصادی

دربارهٔ پدیدآورنده

محمود حیدری آقایی
حجت الاسلام و المسلمین محمود حیدری آقایی (متولد ۱۳۳۸ ش، بابل)، علاوه بر تحصیلات حوزوی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع کارشناسی ارشد تاریخ اسلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه پیگیری کرد. محقق و عضو شورای علمی مرکز جهانی علوم اسلامی، دبیر گروه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و عضو هیئت مدیره انجمن تاریخ پژوهان حوزه علمیه ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی، به مشاوره و راهنمایی پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «نقد و بررسی منابع سیره نبوی»، «پژوهشی در سیره نبوی»، «اصطلاحات تاریخ نگاری در طبقات الکبری»، «امام حسین اسوه ماندگار عزت‌مداری»، «آسیب‌شناسی زمامداران از دیدگاه امام علی» و «کاربرد آیات قران در الصحیح» برخی از این آثار است.[۱]

پانویس

دریافت متن