حنظلة بن عمرو شیبانی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام حسین است. حنظلة بن عمرو شیبانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حنظلة بن عمرو شیبانی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| حنظلة بن عمرو شیبانی | |
|---|---|
 آرامگاه شهدای کربلا | |
| نام کامل | حنظله بن اسعد بن شبام بن عبدالله همدانی شبامی |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | بنی‌همدان |
| پسر | علی بن حنظلة بن عمرو شیبانی |
| محل زندگی | کوفه |
| تاریخ شهادت | ۶۱ هجری |
| محل شهادت | کربلا |
| محل آرامگاه | کربلا |
| از اصحاب | امام حسین |
| حضور در جنگ | واقعه عاشورا |
حنظلة بن عمرو شیبانی از شهدای کربلاست که در حمله اوّل (و به قولی در نبرد تن به تن) به شهادت رسید. برخی معتقدند او همان حنظله بن اسعد شبامی است.
مقدمه
حنظله بن اسعد بن شبام بن عبدالله همدانی شبامی[۱]، از یاران با وفای امام حسین(ع) و از شهدای کربلا از قبیله همدان است[۲]. حنظله از چهره‌های سرشناس و شجاع شیعه در کوفه و مردی سخنور و فصیح و معلم قرآن بود[۳]. او پسری داشت به نام علی که در کتاب‌های تاریخی از او نقل قول شده است[۴].
حنظله در واقعه کربلا، پیک امام حسین(ع) بود و در روزهای قبل از جنگ از طرف آن حضرت برای عمر بن سعد پیام می‌‌برد[۵].
حنظله در روز عاشورا نزد امام حسین(ع) آمد و اذن میدان گرفت و سپس در حالی که صورت و سینه خود را سپر شمشیرها و تیرها و نیزه‌های دشمن قرار داده بود. خطاب به سپاه کوفه آیات ذیل را تلاوت کرد: ﴿يَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ مِثْلَ يَوْمِ الْأَحْزَابِ * مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِلْعِبَادِ * وَيَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ يَوْمَ التَّنَادِ * يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِينَ مَا لَكُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ﴾[۶]. آنگاه گفت: «يَا قَوْمِ لاَ تَقْتُلُوا (أتقتلون) حُسَيْناً فَيُسْحِتَكُمُ اَللَّهُ بِعَذَابٍ» ﴿وَقَدْ خَابَ مَنِ افْتَرَى﴾[۷]
او به سپاه عمر سعد اعلام کرد: «ای مردم! امام حسین را شهید نکنید که دچار عذاب خدا خواهید شد و کسی که افتراء بزند ناامید خواهد شد». امام(ع) به او فرمود: «ای پسر اسعد! خدا تو را رحمت کند، هنگامی که تو این مردم را دعوت به حق کردی و آنان نپذیرفتند و تصمیم به کشتن تو و یارانت گرفتند و دست خود را به خون برادران صالح تو آلوده کردند، مستحق عذاب شدند»[۸]. بعد حنظله به امام(ع) عرض کرد: راست گفتی، فدایت شوم. شما از من داناتر و به بیان حق شایسته‌تری. آیا اجازه می‌دهی که به سوی آخرت شتافته و به برادرانم ملحق شوم؟
حضرت اجازه داد و فرمود: «برو به سوی چیزی که بهتر از دنیا و آنچه در آن است و به عالمی که ملک و سلطنت در آن کهنه نمی‌شود»[۹]. حنظله گفت: «سلام بر تو ای ابا عبدالله رحمت خدا بر تو و اهل بیت تو باد و خداوند بین ما و شما در بهشت آشنایی آورد!»[۱۰] امام(ع) دعای او را با کلمه آمین! آمین! تأیید کرد.
آنگاه حنظله به سپاه کوفیان حمله کرد، بیست تن از دشمن را به هلاکت رساند و سرانجام به او حمله کردند و او را به شهادت رساندند[۱۱]. طبق نقل برخی از مورخان، حنظله پس از اسلم، غلام ترکی، عازم میدان شد و به شهادت رسید.
در شخصیت او این افتخار است که در زیارت ناحیه مقدسه بر او سلام داده شده است: «اَلسَّلاَمُ عَلَى حَنْظَلَةَ بْنِ أَسْعَدَ اَلشِّبَامِيِّ»[۱۲].[۱۳]
منابع
پانویس
- ↑ شبامی: منسوب به شبام به قولی نام شهری است در یمن. (الانساب، ج۳، ص۳۹۵) و به قولی نام طایفه‌ای در کوفه و یا کوهی در یمن است. (معجم البلدان، ج۳، ص۳۱۸).
- ↑ ابصارالعین، ص۱۱۸؛ رجال طوسی، ص۷۳ و مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۱۳.
- ↑ ابصارالعین، ص۱۱۸؛ رجال طوسی، ص۷۳ و مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۱۳ و تنقیح المقال، ج۲، ص۳۸۲.
- ↑ ابصارالعین، ص۱۱۸؛ طبری در تاریخ خود ج۵، ص۴۲۶ یکی از وقایع عاشورا را از علی بن حنظله از کثیر بن عبدالله شعبی نقل کرده است.
- ↑ ابصارالعین، ص۱۱۸ و تنقیح المقال، ج۲، ص۳۸۲.
- ↑ «و آنکه ایمان آورده بود گفت: ای قوم من! من بر شما از (حال و روزی) مانند روز (نابودی) دسته‌ها (ی کفر) بیم دارم * مانند شیوه (ای که با) قوم نوح و عاد و ثمود و آنان که پس از ایشان بودند (به کار رفت) و خداوند با بندگان سر ستم ندارد * و ای قوم من! من بر شما از روز فراخوانی یکدیگر بیم دارم * روزی که پشت‌کنان روی می‌گردانید؛ در برابر خداوند، شما را پناهی نیست و هر که را خداوند گمراه گذارد رهنمونی ندارد» سوره [غافر، آیه ۳۰-۳۳.
- ↑ «موسی به آنان گفت: وای بر شما! بر خداوند دروغی نبندید که شما را با عذابی نابود کند و هر کس دروغ بافد نومید خواهد شد» سوره طه، آیه ۶۱.
- ↑ «يَا اِبْنَ أَسْعَدَ! رَحِمَكَ اَللَّهُ! إِنَّهُمْ قَدِ اِسْتَوْجَبُوا اَلْعَذَابَ حَيْثُ رَدُّوا عَلَيْكَ مَا دَعَوْتَهُمْ إِلَيْهِ مِنَ اَلْحَقِّ و...»
- ↑ «رُحْ إلَى خَيْرٍ مِنَ الدُّنْيا وَما فيها وَإلى مُلْكٍ لايَبْلى»
- ↑ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ، وَ عَلى أَهْلِ بَيْتِكَ و عرف بیننا و بینک فی جنته
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۳؛ کامل ابن اثیر، ج۲، ص۵۶۸ و تنقیح المقال، ج۲، ص۳۸۲.
- ↑ زیارت ناحیه مقدسه، بحارالأنوار، ج۴۵، ص۷۳؛ نفس المهموم، ص۲۷۱.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص۴۱۹-۴۲۱؛ راجی، علی، مظلومیت سیدالشهداء ج۲، ص ۶۵.