سیره اجتماعی معصومان در تساوی حقوق چه بوده است؟ (پرسش)
| سیره اجتماعی معصومان در تساوی حقوق چه بوده است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ سیره اجتماعی معصومان |
| مدخل اصلی | ؟ |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
سیره اجتماعی معصومان در تساوی حقوق چه بوده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث سیره اجتماعی معصومان است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی سیره اجتماعی معصومان مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ذاکری در کتاب «سیره فرهنگی و اجتماعی معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه» در این‌باره گفته است:
«مسلمانان از حقوق مساوی برخوردارند و با همه به صورت یکسان برخورد می‌کنند. بخشی از این تساوی در بهره مندی از امکانات عمومی است و بخشی در مجازات متخلفان. رسول خدا (ص) درآمد بیت المال را به طور مساوی بین افراد تقسیم می‌کرد[۱]. امیرالمؤمنین (ع) هم که به خلافت رسید، از این قاعده پیروی کرد و این مسئله باعث شد اشراف از حضرت ناراحت شوند و برخی به معاویه بپیوندند. یاران دلسوز و خیرخواه حضرت نزد ایشان آمدند و پیشنهاد کردند که حضرت به جمعی سهم بیشتری از بیت المال بپردازد؛ امّا حضرت با آنان مخالفت کرد و فرمود: اگر مال شخصی من باشد، به افراد سهم مساوی می‌دهم؛ درحالی که این اموال عمومی است[۲]. حضرت نه تنها از روش خود در تقسیم عادلانه بیت المال دست بر نداشت، بلکه اگر نزدیک‌ترین افرادش از این روش تخلف می‌کردند، آنان را بازخواست می‌کرد؛ همان‌گونه وقتی متوجه شد دخترش گردبندی را از بیت المال به عاریۀ مضمونه گرفته، دستور بازگرداندن سریع آن را داد و خطاب به او فرمود: «ای دختر علی بن ابی طالب، خود را از حق منحرف مکن. آیا همۀ زنان مهاجر و انصار در این عید با مثل این خود را زینت می‌کنند؟»[۳].
حضرت درخواست غلامش را مبنی بر گرفتن مال اضافی از بیت المال رد کرد و او به معاویه پیوست[۴]. در بخش سیره اقتصادی دراین باره سخن خواهیم گفت. در گفتار قبلی بیان شد که علی (ع) در دادگاه شریح همراه با مردی غیرمسلمان حاضر شد. بدیهی است که این تساوی در تعامل با مسلمان بیشتر باید مراعات گردد. اگر کسی از قانون تخلف کرد، باید مجازات شود و نباید موقعیت اجتماعی وی مانع فراخوانی او به دادگاه و مجازات او گردد؛ نمونه آن نعیم بن دجاجه اسدی یکی از اعضای شرطةالخمیس است که تخلف کرد[۵] و متهمی را از دست مأموران حضرت رها ساخت. حضرت او را با اینکه جزو نیروهای ویژه بود، احضار کرد و دستور مجازاتش را داد[۶]. نمونه دیگر اجرای حد بر نجاشی، شاعر بلندآوازه‌اش در صفین بود[۷] که در ماه رمضان مشروب خورده بود. حضرت افزون بر حد شرعی، به جهت بی‌حرمتی به ماه رمضان بیست ضربه شلاق به او زد[۸]»[۹]
منبع‌شناسی جامع سیره اجتماعی معصومان
پانویس
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۸، ص۶۰.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۴، ص۳۱.
- ↑ «يَا بِنْتَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ! لَا تَذْهَبَنَّ بِنَفْسِكِ عَنِ الْحَقِّ! أَ كُلُّ نِسَاءِ الْمُهَاجِرِينَ تَتَزَيَّنُ فِي هَذَا الْعِيدِ بِمِثْلِ هَذَا؟»؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۱۰، ص۱۵۲.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۸، ص۷۲.
- ↑ ابواسحاق ابراهیم بن محمد ثقفی، الغارات، ص۷۲.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۷، ص۲۶۸.
- ↑ ر.ک: نصر بن مزاحم منقری، وقعة صفین. وی اشعار متعددی در تجلیل از حضرت علی (ع) و هجو معاویه و حوادث جنگ صفین دارد (صص۱۳۷، ۵۸، ۱۸۰، ۳۰۷، ۳۵۷، ۳۶۰، ۳۷۲، ۴۶۵، ۴۸۶، ۵۲۴ و ص۵۳۵).
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۷، ص۲۱۶؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۵۵؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۱۰، ص۹۴.
- ↑ ذاکری، علی اکبر، سیره فرهنگی و اجتماعی معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه، ص ۱۷۵.