سیره معیشتی معصومان (کتاب)

سیره معیشتی معصومان(ع)
زبان	فارسی
نویسنده	یدالله مقدسی
موضوع	سیره معصوم
مذهب	شیعه
ناشر	انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۳۹۷ ش
تعداد صفحه	۶۶۷
شابک	‫‬‭۹۷۸-۶۰۰-۱۹۵-۳۹۶-۵‬
شماره ملی	‎۵۲۱۰۰۹۲

سیره معیشتی معصومان(ع)، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی معیشت مالی معصومان(ع) می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این کتاب یدالله مقدسی است و انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «سیره معیشتی معصومان(ع) بخشی از زوایای زندگی ایشان است که در این اثر به لحاظ تأثیرگذاری این سیره در ابعاد مختلف معتقدان به اهل بیت(ع) به ویژه در بخش معیشت مالی بررسی شده است. هدف از این پژوهش، کشف جهت‌گیری کلی در سیره معیشت فردی ایشان در دو محور درآمد و مصرف در بخش عرصه معیشت اقتصادی فردی است و ابعاد اجتماعی، مدیریتی و سیاسی مالی ائمه اطهار(ع) بررسی نشده است. مؤلف کتاب (سیره معیشتی معصومان) تصریح کرد: شیوه این اثر، بین رشته‌ای تاریخی رجالی فقهی است و وجهش این است که سخن یا رفتاری که انسان می‌خواهد به معصوم(ع) نسبت دهد، نمی‌تواند هر سخنی باشد و باید مبنایی داشته باشد و از این جهت، سند این روایات و مستندات بررسی شده است. وی افزود: قالب روایات مورد استناد در این کتاب، بررسی رجالی است و اگر هم در موردی روایتی را ضعیف می‌دیدیم و امکان استناد به یک قاعده معتبر وجود داشت، پشتیبانی شده و آن قاعده معتبر این است که یا به یک قاعده معتبر عقلی و یا یک قاعده معتبر نقلی پرداخته شده است. حجت الاسلام مقدسی اظهار کرد: این اثر در یک مقدمه، پنج فصل و یک نتیجه بررسی شده و هدف، آن بوده که به اصول و سیاست‌های کلی معصومان(ع) در بخش معیشت اقتصادی توجه شود».

فهرست کتاب

مقدمه

• پیشینه

1. کتاب
2. مقاله

• بررسی و معرفی منابع

1. کتاب‌های حدیثی
2. منابع تاریخی
3. کتاب‌های طبقات و تراجم
4. کتب رجالی
5. کتاب‌های فقهی
6. منابع فقهی
7. منابع تفسیری
8. منابع جغرافیایی

فصل اول: کلیات

• گفتار اول مفهوم‌شناسی

1. تعریف سیره و سنت
2. تعریف معیشت
3. تعریف سیره معیشتی
4. تعریف اقتصاد و مال
5. تعریف اقتصاد
   1. تعریف مال
6. مصرف فردی
7. تعریف معصوم

• گفتار دوم: عوامل تولید و درآمد

1. کار و نیروی انسانی
   1. نقش کار
   2. زیان بیکاری
2. سرمایه و ابزار کار
3. دانش اقتصادی
4. محیط‌شناسی اقتصادی
5. مدیریت و تدبیر مالی
6. کیفیت در تولید و عرضه
7. عوامل پیرامونی

فصل دوم: مبانی و اصول راهبردی اقتصادی در سیره معصومان(ع)

• گفتار اول: میانی اقتصادی

1. تعریف مبانی
2. اقسام مبانی
   1. مبانی مشترک درآمد و مصرف
      1. خودکفایی یا استقلال اقتصادی
      2. حلال‌طلبی
      3. مدیریت معاش مالی
      4. عدالت‌محوری
   2. مبانی مختص
      1. مبانی درآمدی
      2. پرهیز از اکل مال به باطل (کلاهبرداری)
      3. عدم ضرر و زیان
      4. اعتدال در طلب (و پرهیز از حرص و تنبلی)
      5. مبنای مصرفی یا مصرف پاک
      6. قناعت
      7. پرهیز از مصرف بی‌اندازه (اسراف‌گریزی)
      8. برخی نمونه‌های مصرف بی‌اندازه

• گفتار دوم: اصول راهبردی اقتصادی

1. تلاش پیگیر
2. داشتن بنیه اقتصادی
3. سرمایه‌گذاری مولد
4. تهیه و حفظ زیر ساخت‌های تولید
5. تنوع سرمایه‌گذاری
6. پرهیز از رکود سرمایه
7. اصل سحرخیزی در کار با اقدام به موقع
8. تعیین نرخ دستمزد پیش از کار
9. نصب کارگزار مالی و نظارت بر فضای کار
10. سود به‌اندازه و جلب رضایت مشتری
11. آینده‌نگری
12. توزیع منصفانه
13. برنامه در مصرفی شخصی
14. معیارمندی هزینه‌های غیر شخصی

• تولید شغل برای دیگران
• مدارا و گشاده‌رویی

فصل سوم: منابع درآمد معصومان(ع)

• گفتار اول: منابع تولیدی

1. تولید و بهره‌آوری مال
2. هدف تولید و درآمد
3. راه‌های تولید و درآمد
   1. فعالیت‌های کشاورزی
      1. زراعت و باغداری پیامبر(ص)
      2. زراعت و باغداری فاطمه(ع)
      3. زراعت و باغداری امیرمؤمنان(ع)
      4. زراعت و باغداری امام حسن(ع)
      5. زراعت و باغداری امام حسین(ع)
      6. زراعت و باغداری امام سجاد(ع)
      7. زراعت و باغداری امام باقر(ع)
      8. زراعت و باغداری امام صادق(ع)
      9. زراعت و باغداری امام کاظم(ع)
      10. زراعت و باغداری امام رضا(ع)
      11. زراعت و باغداری ائمه ابناء الرضا(ع)
   2. فعالیت‌های دامداری
   3. فعالیت‌های دستی
      1. بافندگی
      2. کارمزدی

• گفتار دوم: منابع غیرتولیدی

1. فعالیت‌های تجاری
   1. ساز و کار داد و ستد
   2. صادرات و واردات
   3. وسایل نقلیه
   4. کالاهای تبدیلی
   5. محصول زراعی
   6. جنس‌های دیگر
2. ارث
3. هدیه
   1. هدایای حکومتی
   2. هدایای مردمی
4. نذورات و وصایا
5. غنایم
6. خمس
7. موقوفات معصومان و دیگران
   1. موقوفات معصومان(ع)
   2. موقوفات دیگران برای معصومان(ع)
8. سهام درآمد عمومی (بیت المال)
9. قرض و عاریه در حال ضرورت
   1. قرض‌گیری معیارمدار

فصل چهارم: طبقه‌بندی هزینه‌های فردی معصومان(ع)

• گفتار اول: هزینه (بهره‌برداری)

1. چیستی هزینه
2. وضعیت هزینه
3. عوامل تأثیرگذار بر وضعیت
   1. کمبود یا تورم
   2. ارزانی و عوامل آن
   3. اندازه هزینه

• گفتار دوم: مخارج جاری

1. خوراک
   1. تغذیه شخصی
   2. نمونه‌ها
   3. مهمان‌پذیری
2. پوشاک
   1. مناسب با وضعیت رفاه و دشواری اقتصادی
   2. متناسب با مسئولیت حکومتی و سیاسی
   3. به لحاظ جنس و رنگ پوشاک
   4. به لحاظ وضعیت زمانی و مکانی
3. بهداشت
   1. پیشگیری
   2. درمان
   3. طیب و بوی خوش
4. به‌کارگیری کارپرداز
5. ازدواج
   1. مهرالسنه
6. مسافرت‌ها
7. ورزش هدفمند
8. تأمین آبرو
9. هزینه‌های مربوط به فرزندان
   1. ولیمه
   2. زینت
10. هزینه آموزش و پرورش
11. هزینه‌های بستگان بی‌سرپرست

• گفتار سوم: مخارج سرمایه ای (سرمایه‌گذاری دراز مدت)

1. هزینه تولید کشاورزی
2. هزینه تأسیس بناها
   1. تهیه مسکن برای خود
      1. مسکن فصلی
      2. ابزار تزیینی
   2. تهیه مسکن برای فرزندان
   3. خریدن زمین

فصل پنجم: طبقه‌بندی هزینه‌های بخششی معصومان(ع)

• گفتار اول: وضعیت هزینه
• گفتار دوم: موارد بخشش

1. کمک به نیازمندان
   1. معیار کمک به نیازمندان
2. آزادی بردگان
3. رفع نزاع‌ها
4. هدیه به خویشان
5. پرداختن بدهی دیگران
6. تأمین خسارت‌های مالی دیگران
7. تأمین هزینه‌های فرهنگی

• گفتار سوم: مخارج عمرانی

1. تأسیس مساجد
2. تأسیس بناهای عام المنفعه
3. تأسیس وقف
4. مسکن نیازمندان

• گفتار چهارم: سطح زندگی
• جمع‌بندی
• کتابنامه

دربارهٔ پدیدآورنده

یدالله مقدسی

حجت الاسلام و المسلمین یدالله مقدسی (متولد ۱۳۳۰ ش، مازندران)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: مصطفی اعتمادی تبریزی، احمد پایانی‌، عبدالله جوادی آملی، محمد فاضل لنکرانی، محمد تقی ستوده، محمد تقی مصباح یزدی پیگیری کرد. محقق رسمی گروه سیره اهل بیت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی، تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «سیره معیشتی معصومان»، «بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان»، «چگونه باید روزه گرفت»، «نقد و بررسی ولادت وشهادت امام مجتبی»، «بررسی و نقد گزارش‌های تاریخ شهادت امام حسن مجتبی»، «بررسی گزارش‌های ولادت شهادت امام کاظم»، «بررسی گزارش‌های ولادت شهادت امام جواد» و «راویان مشترک فریقین از امام مجتبی»، برخی از این آثار است.