شباهت امام مهدی با حضرت فاطمه

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. مدخل مرتبط ندارد پرسش‌های مرتبط با این مدخل را ببینید

شباهت مادر و فرزند

حضرت فاطمه زهرا (س) محدثه و حضرت مهدی (ع) محدث است. حضرت فاطمه زهرا (س) محدثه است و روایاتی داریم که فرشتگان بر حضرت زهرا (س) فرود آمده و با ایشان سخن می‌گفتند و از این روی به او محدَّثه گفتند. اما در خصوص حضرت مهدی (ع) نیز دو دسته روایت داریم؛ برخی از روایات عام که کل ائمه را محدَّث می‌داند و دسته دیگر که دلالت می‌کند، حضرت مهدی (ع) محدِّث است.

در روایات عام از قول رسول رحمت آمده: «مِنْ وُلْدِي أَحَدَ عَشَرَ نَقِيباً نُجَبَاءُ مُحَدَّثُونَ مُفَهَّمُونَ‌، آخِرُهُمُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ»؛ «دوازده نقیب از اولاد من هستند که همه‌شان نجیب، محدث، آموزش یافته و صاحب فهم هستند که آخرین آنها قائم به حق است».

امام جواد (ع) از حضرت علی (ع) نقل می‌کند که به ابن عباس فرمودند: «إِنَّ لَيْلَةَ الْقَدْرِ فِي كُلِّ سَنَةٍ وَ إِنَّهُ يَنْزِلُ فِي تِلْكَ اللَّيْلَةِ أَمْرُ السَّنَةِ وَ إِنَّ لِذَلِكَ الْأَمْرِ وُلَاةً بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ مَنْ هُمْ قَالَ أَنَا وَ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ صُلْبِي أَئِمَّةٌ مُحَدَّثُونَ»؛ «شب قدر در هر سال هست (منحصر به زمان حیات پیامبر نبوده) و در آن شب امور سال نازل می‌شود و برای این برنامه والیانی بعد از رسول الله وجود دارد. ابن عباس عرض کرد: آنها چه کسانی هستند؟ حضرت علی (ع) فرمودند: من و یازده فرزند من که همه پیشوا و محدث هستند». از امام باقر (ع) سؤال شد: آیا شما شب قدر را می‌شناسید؟

«فَقَالَ وَ كَيْفَ لَا نَعْرِفُ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ الْمَلَائِكَةُ يَطُوفُونَ بِنَا فِيهَا»؛ چگونه شب قدر را نشناسیم در حالی که فرشتگان در آن شب در اطراف ما طواف می‌کنند».

اما در روایات خاص از امام رضا (ع) رسیده که ضمن برشمردن صفات امام زمان (ع) می‌فرماید: «يَكُونُ أَعْلَمَ النَّاسِ وَ أَحْكَمَ النَّاسِ وَ أَتْقَى النَّاسِ وَ أَحْلَمَ النَّاسِ وَ أَشْجَعَ النَّاسِ وَ أَسْخَى النَّاسِ وَ أَعْبَدَ النَّاسِ... وَ يَرَى مِنْ خَلْفِهِ كَمَا يَرَى مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لَا يَكُونُ لَهُ ظِلٌّ وَ إِذَا وَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ وَقَعَ عَلَى رَاحَتَيْهِ رَافِعاً صَوْتَهُ بِالشَّهَادَتَيْنِ وَ لَا يَحْتَلِمُ وَ تَنَامُ عَيْنُهُ وَ لَا يَنَامُ قَلْبُهُ وَ يَكُونُ مُحَدَّثاً»؛ «او داناترین مردمان، حکیم‌ترین، پرهیزکارترین، بردبارترین بخشنده‌ترین و عابدترین مردم است که پشت سر را می‌بیند، همان‌گونه که پیش رو را می‌بیند؛ سایه ندارد؛ دیدگانش در خواب فرو می‌رود، ولی دلش همیشه بیدار است و فرشتگان با او سخن می‌گویند».

شباهت‌های کُمّلَین

حضرت فاطمه زهرا (س) منصوره و امام زمان (ع) هم منصور است. حضرت زهرا (س) یاری شده است، چنانچه در وصف او آمده است که او میمونه، منصوره، محتشمه، جمیله، جلیله، معظمه است. یکی از آیاتی که به حضرت زهرا (س) و حضرت مهدی (ع) تأویل شده است، آیه چهارم و پنجم سوره روم است: ﴿وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ﴾.

امام صادق (ع) در سؤال ابوبصیر پیرامون تفسیر ﴿الم * غُلِبَتِ الرُّومُ﴾ فرمود: «هُمْ بَنُو أُمَيَّةَ»؛ «ایشان بنی‌امیه هستند» و درباره ﴿يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّهِ﴾ فرمود: «فِي قُبُورِهِمْ بِقِيَامِ الْقَائِمِ (ع)»؛ در قبرهایشان با قیام حضرت قائم خوشحال می‌شوند».

خداوند حضرت مهدی (ع) را منصور نامیده‌اند: ﴿وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلَا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُورًا﴾.

در روایات، آیه شریفه به حضرت امام حسین و حضرت مهدی (ع) تأویل شده است. امام باقر (ع) فرمودند: «کسی که مظلومانه کشته شده است، حسین (ع) است. حضرت می‌فرماید: خداوند مهدی (ع) را منصور نامید، همان طور که (پیامبر را) احمد و محمد و محمود نامید و چنانچه عیسی (ع) را مسیح نامید».

در دعای ندبه می‌خوانیم: «أَيْنَ الْمَنْصُورُ عَلَى مَنِ اعْتَدَى عَلَيْهِ وَ افْتَرَى»؛ «کجاست آن کسی که یاری شده است برضد کسی که نسبت به او تعدی کرده و افترا بسته است».

منابع

1. اسحاقی، سید حسین، فرهنگنامه فاطمی ج۱