علی بن مهزیار اهوازی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام کاظم است. علی بن مهزیار اهوازی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: علی بن مهزیار اهوازی در معارف مهدویت - علی بن مهزیار اهوازی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی دورقی اصالتاً از دورق خوزستان،[۱] اهل هند، روستایی در فارس و ساکن اهواز بود.[۲] امام کاظم،[۳] امام رضا، امام جواد و امام هادی (ع)[۴] را درک کرد و صحابی ایشان بود. از امام هشتم و نهم[۵] و همچنین از فضالة بن ایوب و محمد بن اسماعیل بن بزیع روایت کرده است.[۶] راویانی چون عباس بن معروف، محمد بن عبدالجبار، حسین بن اسحاق، محمد بن عیسی یقطینی و سهل بن زیاد از او نقل حدیث نموده‌اند.[۷]
علی بن مهزیار از یاران خاص امام جواد و امام هادی (ع) بود و از سوی آنان وکیل برخی مناطق بود، از این‌رو توقیعاتی درباره او برای شیعیان نوشته شد که وی را مدح نمود. او در نقل روایت، ثقه و در عقیده، غیر قابل طعن است. پدرش نصرانی بود که به اسلام گروید و گفته‌اند که خود علی نیز در کودکی اسلام آورد و تشیع را اختیار کرد.[۸] از او به عنوان فقیه و مفسر تعبیر کرده‌اند.[۹]
تاریخ وفات وی روشن نیست، اما نجاشی ذیل ترجمه حریز می‌‌گوید: محمد بن علی انصاری از علی بن مهزیار به سال ۲۲۹ه حدیث شنیده است.[۱۰] شیخ طوسی پس از آنکه وی را جلیل‌القدر و واسع‌الروایه توصیف کرده، می‌‌گوید: او دارای ۳۳ کتاب مانند کتب حسین بن سعید اهوازی است و علاوه بر آنها کتاب‌های حروف القرآن و الانبیاء و البشارات را داراست. احمد برقی گفته است که علی بن مهزیار مصنفات حسین بن سعید را گرفته و اضافاتی در آنها ایجاد کرده است.[۱۱] مجموع تألیفات وی عبارت‌اند از: التفسیر الفضائل المثالب الدعاء التجمل و المروّه المزار الرد علی الغلاة فضائل المؤمنین و برّهم الملاحم التقیه الزهد الحروف القائم البشارات الانبیاء النوادر رسائل علی بن اسباط و کتب فقهی در موضوع صلاة زکات صوم حج طلاق حدود دیات عتق و تدبیر تجارات و اجارات مکاسب وصایا مواریث خمس شهادات صید و ذبائح شربه نذور و ایمان و کفارات[۱۲] و کتاب‌هایی در حوزه‌های دیگر مثل وفاة ابی ذر حدیث بدر اسلام سلمان فارسی[۱۳] و به قولی فضائل امیر المؤمنین النقض علی علی بن اسباط الفطحی[۱۴] الخصال و حدیث الاشعریه[۱۵].[۱۶]
جستارهای وابسته
- تفسیر علی بن مهزیار
- ابراهیم بن مهزیار اهوازی (برادر)
- محمد بن ابراهیم بن مهزیار اهوازی (برادرزاده)
- علی بن ابراهیم بن مهزیار اهوازی (برادرزاده)
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ رجال النجاشی ۲/۷۴.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۵۴۸.
- ↑ مناقب آل ابی طالب ۴/۳۵۰.
- ↑ رجال الطوسی ۳۸۱، ۴۰۳ و ۴۱۷.
- ↑ رجال النجاشی ۲/۷۴.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۱۰۷ و ۲۴۵.
- ↑ جامع الرواة ۱/۶۰۴.
- ↑ رجال النجاشی ۲/۷۵.
- ↑ معجم المؤلفین ۷/۲۴۷.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۳۴۲.
- ↑ الفهرست (طوسی) ۸۸.
- ↑ رجال النجاشی ۲/۷۵ و ۷۶.
- ↑ الفهرست (طوسی) ۸۸.
- ↑ الذریعه ۱۶/۲۵۶ و ۲۴/۲۸۹.
- ↑ معالم العلماء ۶۳.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۵۳۰-۵۳۱.