چه اماکنی منسوب به امام مهدی می‌باشد؟ (پرسش)
| چه اماکنی منسوب به امام مهدی می‌باشد؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / اماکن منسوب به امام مهدی |
| مدخل اصلی | مقام امام مهدی |
| تعداد پاسخ | ۳ پاسخ |
چه اماکنی منسوب به امام مهدی می‌باشد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:
«اماکن زیادی منسوب به امام زمان (ع) می‌باشد، در اینجا به برخی از آنها که معروف می‌باشند می‌پردازیم. مرحوم محدث نوری می‌فرمایند از جمله اماکنی که منسوب به امام زمان (ع) می‌باشد؛ وادی السلام در نجف اشرف و مسجد سهله در شهر کوفه و مقام امام زمان (ع) در شهر حلّه و مسجد مقدس جمکران در شهر قم و مسجد کوفه و سرداب مقدّس در شهر سامرا هستند.
به نظر می‌رسد که در این مکان‌ها عدّه‌ای از عاشقان و دلباختگان به حضرت ولی عصر (ع) به فیض تشرّف آن جناب رسیده‌اند و معجزه‌هایی از طرف آن حضرت در این اماکن رخ داده است. و محل ارتباط حضرت و جمع مشتاقان بیشتر این اماکن بوده است و به همین خاطر این اماکن محل انس و آرامش و فرود آمدن ملائکه هستند و تردّد شیاطین در این اماکن کمتر است و همین امر یکی از اسباب اجابت دعا و پذیرش عبادت در پیشگاه حق تعالی است.
در برخی روایات است که خدای متعال دوست دارد در اماکن مقدّسه مانند مساجد و حرم‌های امامان و زیارتگاه‌های فرزندان ائمه و قبور صلحا و نیکوکاران که در شهرهای دور و نزدیک واقعند پرستش شود.
احتمال دارد که همه این مکان‌ها داخل در عنوان خانه‌هایی باشد که خداوند بزرگ درباره آنها امر فرموده که: "باید مقام آنها والا و نام خداوند متعال در آنها برده شود". و مدح فرموده کسانی را که در بامدادان و شامگاهان در آنجا به تسبیح حق تعالی مشغول می‌شوند[۱].
و یکی از مصادیق بارز این مدح وجود مقدّس امام زمان (ع) می‌باشند که در تمامی این اماکن رفت و آمد دارند.
توضیح بیشتر در بخش وظایف ما نسبت به امام زمان در کتاب «مکیال المکارم» جلد ۲، صفحه ۴۳۸، در قسمت اماکن منسوب به حضرت آمده است و مفصلاً راجع به آن اماکن توضیح داده شده است که همه آن اماکن جزو شعائر اللّه می‌باشند و مصداق شعائر اللّه»[۲].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آقای باقری‌زاده اشعری؛ |
|---|
|
آقای محمد باقری‌زاده اشعری، در کتاب «از امام مهدی بیشتر بدانیم» در این‌باره گفته است:
«در ادبیات شیعه، برخی از مکان‌ها مانند: مسجد سهله، مسجد جمکران، مقامی در مسجد کوفه، مکانی در وادی السلام و... به امام مهدی (ع) منسوب‌اند و شیعیان برای آنان احترامی ویژه قائل‌اند. از آنجا که مسجد سهله و جمکران، از شهرت بیشتری برخوردارند و مستنداتی برای آنها ذکر شده، به این دو می‌پردازیم:
در احادیث فراوانی، مسجد سهله، به عنوان اقامتگاه شخصی امام مهدی (ع) و نیز جانشینان ایشان معرفی شده است. امام صادق (ع) در حدیثی می‌فرماید: آن جا اقامتگاه مهدی است هنگامی که همراه خانواده‌اش در آن اقامت می‌کند[۳].
هر چند بر اساس منابعِ یاد شده، نمی‌توان از نظر تاریخی و حدیثی، داستان حسن جمکرانی را تأیید کرد، باید به این نکته توجه داشت که: خواندن نماز تحیت و نیز خواندن نماز امام زمان در این مکان به عنوان یک مسجد، مطلوب است، چنان‌که برخی از بزرگان شیعه نیز بر همین بُعد تأکید داشته‌اند. آیت الله سید موسی شبیری زنجانی، از مراجع تقلید کنونی، درباره مسجد جمکران، چنین بیان داشته‌اند: اگر کسی در مسئله تاریخ مسجد ایجاد شبهه کند، قضایای مستقیم و متواتر یقینی‌ای که خیلی از افراد با رفتن به آنجا و توسل پیدا کردن، مشکلات مهمشان حل شده، نمی‌تواند انکار کند. این مسجد، مکانی است که اولیا و مقدسین و رجال معنوی، سالیان دراز در آن جا توسل به شخص اول فعلی عالم داشته‌اند. بنابراین، مسجد جمکران قطعاً مورد عنایت خداوند است و طبیعی است که مشکلات در آن جا حل شود. ما می‌دانیم که خیلی از افراد به حسب ظاهر، مشکلات لاینحل داشتند و آنجا رفتند و مشکلشان حل شده است. امام خمینی بیماری‌ای داشتند که احتمال نجات از آن بعید به نظر می‌رسید و هنوز این خبر بین مردم منتشر نشده بود. پسر دایی ما دکتر ولایی برای رسیدگی، با یکی از وزرا آمد و گفت: "حال ایشان وخیم است". کسی هم نمی‌دانست که ایشان مریض شده‌اند. ما با یکی از رفقا گفتیم که "باید برویم مسجد جمکران برای توسل". رفتیم و الحمدللّه خطری که احتمال نجات از آن بعید به نظر می‌آمد، حل شد. به حر حال، ما تجربه‌ای این چنین درباره مسجد جمکران داریم. اشخاص دیگر هم تجربه‌های مختلفی دارند[۴]. بیانات آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید کنونی نیز چنین است: مسجدی هست که نام امام زمان در آن برده می‌شود و عبادتی هست که عبودیت خالص است: صد مرتبه ﴿إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ﴾. چنین عبادتی چنان جذابیتی ایجاد کرده که هفته‌ای صدها هزار نفر و در ایام مخصوص، میلیون‌ها نفر به این مکان می‌روند... . منتها مراقب باشید خرافات را با آن نیامیزند. من شنیده‌ام لابه‌لای این زوار، افراد فرصت‌طلبی می‌آیند، یکی خود را مأمور امام زمان معرفی می‌کند، یکی می‌گوید: نایب خاصم. دیگری، بشارت ظهور می‌دهد و مردم را گول می‌زنند و سرکیسه می‌کنند[۵][۶]»[۷]. |
| ۲. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
«"مقام امام مهدی" مکانی است که یا شخصی در آنجا به محضر حضرت مشرف شده یا از آن حضرت، معجزه‌ای در آنجا ظاهر شده است. مانند: مسجد الحرام، وادی السلام، سرداب سامرا، مسجد سهله و حله، مسجد کوفه، مسجد جمکران و...[۸]. برخی به اماکنی که به نحوی به آن حضرت منسوب و مربوط است نیز گویند. مانند: مشاهد مشرفه ائمه معصومین و انبیاء و اوصیاء (ع) و قبور اولیاء الله و مؤمنین. بزرگداشت آن‌چه به حضرت منسوب و مربوط است، یکی از وظایف مؤمنان است. بزرگداشت این اماکن به شیوه‌های مختلفی ممکن است: زینت دادن، آباد کردن، فرش گستراندن، پاکیزه و خوشبو نمودن، بوسیدن، چراغ روشن کردن، رفت‌وآمد کردن، پای برهنه وارد شدن، با حالت وقار و آرامش وارد شدن، مشغول شدن به اذکار و دعا و قرائت قرآن، پرهیز از نجس کردن یا کثیف نمودن آن، تطهیر آنها در صورت نجس شدن، جارو کردن، پرهیز از مزاح و بیهوده‌گویی، پرهیز از جدال، حفظ و نگهداری آنها[۹] و... محدث نوری در کتاب "جنة الماوی" حکایت کرده که گوید: در بعضی از نوشته‌ها به نقل از خط شیخ زین العابدین علی بن الحسن بن محمد خازن حائری -شاگرد شیخ شهید- دیدم که: ابن ابی جواد نعمانی به حضور مولایمان حضرت مهدی (ع) مشرف شد و به آن حضرت عرضه داشت: برای شما در شهر نعمانیه یک مقام و در شهر حله یک مقام است. شما در کدامیک از آنها تشریف می‌آورید؟ حضرت فرمودند: "در نعمانیه شب سه‌شنبه و روز سه‌شنبه. و روز جمعه و شب جمعه را در حله می‌باشم، ولی اهل حله نسبت به مقام من تادب نمی‌کنند. هرکس که با ادب به مقام من داخل شود و بر من و بر امامان (ع) سلام کند، و بر من و ایشان دوازده‌بار درود فرستد، سپس دو رکعت نماز با دو سوره به جای آورد و به وسیله آنها با خداوند مناجات کند، خداوند آن‌چه را از او بخواهد، به وی می‌دهد[۱۰]»[۱۱]. |
پانویس
- ↑ همان، ج ۵۳، ص ۱۸۴.
- ↑ دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۷۷، ۳۷۸.
- ↑ الإرشاد، ح ۲، ص ۳۸۰.
- ↑ پاسدار اسلام (ماهنامه)، ش ۳۸۵–۳۸۶، ص ۲۰.
- ↑ پاسدار اسلام (ماهنامه)، ش ۳۸۵–۳۸۶، ص ۲۰.
- ↑ ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۳، ص ۵۶–۶۹.
- ↑ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۲۹-۳۱.
- ↑ نجم الثاقب، باب هفتم.
- ↑ راه وصال، حسینی مطلق، ص ۱۹۱.
- ↑ مکیال المکارم، ج ۲، ص ۴۷۴ (ترجمه قزوینی).
- ↑ مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص۶۸۷.