منظور از کشته شدن شیطان به دست امام مهدی چیست؟ (پرسش)

منظور از کشته شدن شیطان به دست امام مهدی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر ظهور امام مهدی / رخدادهای عصر ظهور امام مهدی
مدخل اصلی	کشته شدن شیطان
تعداد پاسخ	۲ پاسخ

منظور از کشته شدن شیطان به دست امام مهدی (ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

محمد محمدی اشتهاردی

حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدی اشتهاردی، در کتاب «حضرت مهدی فروغ تابان ولایت» در این‌باره گفته است:

«ما در روایات می‌خوانیم: شخصی از امام صادق (ع) در مورد " يَوْمِ‏ الْوَقْتِ‏ الْمَعْلُوم‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏" که در آیه مذکور آمده، سؤال کرد. امام (ع) فرمود: "هنگامی که قائم (ع) ما ظهور کند و به مسجد کوفه بیاید، شیطان به حضور آن حضرت می‌آید و زانو به زمین می‌زند و می‌گوید: " يَا وَيْلَهُ‏ مِنْ‏ هَذَا الْيَوْم‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏" آنگاه امام قائم (ع) موی پیشانی شیطان را می‌گیرد و گردنش را می‌زند و او را به هلاکت می‌رساند، این روز وقت معلوم (در آیه مذکور) است".

بنابراین شیطان کشته می‌شود، ولی در اینجا این سؤال پیش می‌آید، پس دیگر مردم آزادی در اراده ندارند و همچون فرشتگان مجبور به اطاعت خدا خواهند شد؟

در پاسخ می‌گوییم: آزادی اراده و اختیار از انسان‌ها گرفته نمی‌شود، منظور از کشتن شیطان این است که ریشه‌های فساد و عوامل انحراف و ظلم و جور در عصر درخشان حکومت مهدی (ع) نابود می‌گردد و به جای آن عقل و ایمان حکومت می‌کند، چنان‌که در حدیثی دیگر آمده: "در صحف ادریس پیامبر (ع) آمده: تو ای شیطان تا زمانی که مقدر کرده‌ام که زمین را در آن زمان از کفر و شرک و گناه پاک سازم، مهلت داده خواهی شد. ولی در این زمان (به جای تو) بندگان خالص و پاکدل و باایمان روی کار آیند، آنها را خلیفه و حاکم زمین می‌کنم و دینشان را استوار می‌سازم، که آنها تنها مرا می‌پرستند و هیچ‌چیز را شریک من قرار نمی‌دهند، در آن روز است که تو (شیطان) و همه لشکریانت از پیاده و سواره را نابود می‌نمایم".

به این ترتیب می‌فهمیم در آن زمان دیگر حنای شیطان و بچه‌هایش رنگ ندارد، و در برابر بندگان مخلص خدا به رهبری حضرت حجت (ع) همچون خفاش‌هایی در برابر خورشید تابناک عاجزند، نتیجه می‌گیریم مرگ شیطان فرا رسیده است».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. نویسندگان کتاب "آفتاب مهر"؛

آفتاب مهر ج۱ (کتاب) نویسندگان کتاب «آفتاب مهر» در این‌باره گفته‌اند: «قرآن مجید، نقل می‌کند که شیطان پس از این که به دلیل سجده نکردن بر انسان و تمرّد از دستور الهی، رانده شد، به خداوند گفت: ﴿ قَالَ رَبِّ فَأَنظِرْنِي إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ﴾ شیطان، در این درخواست، دو مطلب از خداوند متعال خواسته است: به او مهلت داده شود؛ این مهلت، تا قیامت و روز مبعوث شدن بندگان ادامه داشته باشد. پاسخ حضرت حق تعالی به درخواست او، چنین است: ﴿قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنظَرِينَ إِلَى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ﴾ خداوند متعال، به او مهلت داده است و درخواست نخست او را اجابت کرده است؛ امّا درخواست دوم او که خواسته بود، تا روز قیامت مهلت داشته باشد، اجابت نشده است؛ بلکه تا روز و وقت معلوم به او مهلت داده شده است. پرسش، این است که "وقت معلوم" چه زمانی است؟ در بحار الانوار از امام صادق (ع)، روایتی وارد شده است که ابن وهب از امام، درباره سرنوشت ابلیس در آیه پرسش می‌کند که این روز، چه روزی است؟ امام می‌فرماید: "ای وهب! آیا تصور می‌کنی آن روز، زمانی است که خدا در آن روز، مردم را مبعوث می‌کند؟ این چنین نیست؛ بلکه خداوند، ابلیس را تا روز قیام قائم ما مهلت می‌دهد. آن هنگام، امام زمان (ع)، ابلیس را محکم می‌گیرد و گردن او را می‌زند و آن روز، زمان معلوم است. البته قتل شیطان و ابلیس، به معنای از بین رفتن همه شیاطین _ به ویژه انسان‌های شیطان صفت _ نیست؛ زیرا تکلیف برقرار است و تکلیف، دائر مدار اختیار خیر و شر است ضمن این که نفس اماره نیز هست.».

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.