چرا بخاری و مسلم احادیث مهدویت را در صحاح خود ذکر نکرده‌اند؟ (پرسش)

چرا بخاری و مسلم احادیث مهدویت را در صحاح خود ذکر نکرده‌اند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / مهدویت در اسلام / مهدویت در حدیث
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

چرا بخاری و مسلم احادیث مهدویت را در صحاح خود ذکر نکرده‌اند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

• از جمله اشکالات برخی بر قضیه مهدویت از سوی اهل سنت آن است که بخاری و مسلم اشاره‌ای به احادیث مهدویت نکرده و آنها را در صحیح خود نقل نکرده‌اند، و این به نوبه خود می‌تواند سبب وهن و ضعف این احادیث باشد. احمد امین مصری می‌گوید: از افتخارات صحیح بخاری و مسلم آن است که این گونه احادیث در آن دو وارد نشده است، گرچه در غیر این دو کتاب از کتاب‌های حدیث وارد شده است. همین اشکال از ناحیه اشخاصی دیگر از متفکرین غرب زده اهل سنت از قبیل شیخ محمد ابوزهره، سعد محمّد حسن، حسین سائح لیبیایی مغربی، سید محمد رشید رضا و شیخ بن محمود وارد شده است.

پاسخ نخست

علی اصغر رضوانی

آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است:

«این اشکال مورد توجه اهل سنت واقع شده و شدیداً با آن به مقابله پرداخته‌اند. دکتر بستوی می‌گوید: اینان گمان می‌کنند که بخاری و مسلم احادیث مهدویت را به جهت ضعف در اسنادشان نقل نکرده‌اند. این گمانی باطل است، زیرا این دو به تمام احادیث صحیح احاطه نداشته و هرگز چنین ادعایی نکرده‌اند بخاری می‌گوید: آنچه را که در کتاب خود الجامع الصحیح آورده‌ام صحیح است ولی چه بسیار احادیث صحیح السندی که به جهت طولانی شدن کتابم نقل نکردم مسلم بن حجاج قشیری می‌گوید: من تمام احادیث صحیح نزد خود را در این کتاب صحیح نیاورده‌ام، بلکه درصدد آن بوده‌ام که تنها احادیثی را ذکر کنم که اجماعی است.

حاکم نیشابوری می‌گوید: بخاری و مسلم حکم به عدم صحت احادیثی که در دو کتابشان نیامده نکرده‌اند. ابن قیم جوزیه می‌گوید: آیا بخاری گفته است که هر حدیثی را من در کتابم نیاورده‌ام باطل و غیر حجت و ضعیف است؟ چه بسیار احادیثی که بخاری به آنها در غیر کتاب الجامع الصحیح احتجاج نموده ولی در این کتاب نیاورده است. و چه بسیار احادیثی که در غیر این کتاب تصحیح نموده ولی در این کتاب نیاورده است

عبدالمحسن بن حمد العباد می‌گوید: حدیث صحیح همان گونه که در صحیحین موجود است در غیر این دو از کتاب‌های حدیثی نیز وجود دارد، مثل: موطأ، صحیح ابن خزیمه، صحیح ابن حبّان، مستدرک حاکم، جامع ترمذی، سنن ابی داوود، سنن نسائی، سنن ابن ماجه، سنن دارقطنی، سنن بیهقی و دیگر کتب، و این امری در نهایت وضوح و آشکار است. دیگر اینکه چه کسی ادّعا کرده که بخاری و مسلم توجهی به احادیث مهدویت به طور عموم نداشته‌اند؟ این حرف باطل است، زیرا این دو به برخی از احادیث مربوط به خروج مهدی (ع) اشاره کرده‌اند. از قبیل:

1. احادیث خروج دجال: بخاری و خصوصاً مسلم احادیث زیادی را در باب خروج دجال از طرق مختلف نقل کرده‌اند ابن حجر عسقلانی با نقل کلامی از آبرّی در تواتر احادیث مهدی (ع) قصه دجال را به خروج حضرت مهدی (ع) ربط می‌دهد
2. احادیث نزول عیسی بن مریم: بخاری به سند خود از ابوهریره نقل کرده که پیامبر (ص) فرمود: کیف انتم إذا نزل ابن مریم فیکم وامامکم منکم؛ شما را چه خواهد شد زمانی که فرزند مریم در میان شما فرود خواهد آمد در حالی که امام شما از میان شماست. مسلم نیز همین مضمون را نقل کرده است. مقصود از امام در این روایات کسی جز مهدی (ع) نخواهد بود، و لذا شارحین صحیح بخاری همگی متفق القول امام در این روایت را حضرت مهدی (ع) معرفی کرده‌اند.
3. احادیث بخشش مال: مسلم به سند خود از جابر بن عبداللَّه انصاری نقل کرده که رسول خدا (ص) فرمود: یکون فی آخر امّتی خلیفه یحثی المال حثیاً لا یعدّه عدداً؛ در پایان امتم خلیفه‌ای خواهد بود که مال فراوان می‌دهد بدون آنکه شماره کند. با رجوع به روایات دیگر پی خواهیم برد که مقصود از این خلیفه همان حضرت مهدی (ع) است. ابن ابی شیبه به سندش از رسول خدا (ص) نقل کرده که فرمود:یخرج رجل من اهل بیتی عند انقطاع من الزمان وظهور من الفتن یکون عطاؤه حثیاً؛ مردی از اهل بیتم بعد از وقفه ای از زمان و ظهور فتنه ها خروج خواهد کرد که عطای او ریزان است.
4. احادیث خسف بیداء: مسلم در صحیح به سند خود از رسول خدا (ص) نقل کرده که فرمود: یعوذ عائذ بالبیت فیبعث إلیه بعث فإذا کانوا ببیداء من الأرض خسف بهم؛ شخصی به خانه پناه می‌برد، لشکری به سوی او فرستاده می‌شود، آن لشکر به سرزمین بیداء که می‌رسد در آنجا به زمین فرو می‌رود.

با مراجعه به سایر روایات پی می‌بریم که فرو رفتن زمین بیداء از علائم ظهور حضرت مهدی (ع) است».

پرسش‌های وابسته

1. منابع مختلف حدیثی مهدویت کدامند؟ (پرسش)
2. احادیث مربوط به مهدویت کدامند؟ (پرسش)
3. چه کسانی از صحابه احادیث مهدویت را نقل کرده‌‏اند؟ (پرسش)
4. آیا در مسایل مختلف مهدویت از شیعه و سنی روایت داریم؟ (پرسش)
5. علت تفاوت احادیث اهل سنت و تشیع در مهدویت چیست؟ (پرسش)
6. آیا احادیث مهدویت تنها از طرق شیعه بوده و در سند همه آنها شیعه وجود دارد؟ (پرسش)
7. مبنای مؤلفان حدیثی مصادر مهدویت چه بوده است؟ (پرسش)
8. ویژگی‌های مهم احادیث مهدویت چیست؟ (پرسش)
9. دلایل اعتبار روایات احادیث مهدویت چیست؟ (پرسش)
10. آیا کسی از علمای اهل سنت منکر احادیث مهدویت شده است؟ (پرسش)
11. چرا بخاری و مسلم احادیث مهدویت ‏را در صحاح خود ذکر نکرده‏‌اند؟ (پرسش)
12. آیا کسی از علمای اهل سنت ادعای تواتر در احادیث مهدویت کرده است؟ (پرسش)
13. چه کسانی قائل به صحت احادیث مهدویت شده‏‌اند؟ (پرسش)
14. آیا احادیث مهدویت متعارض است؟ (پرسش)
15. تعداد امامان و امر امامت به ویژه مهدویت در روایات چگونه مطرح شده است؟ (پرسش)