چرا شیوع ناهنجاری‌های رفتاری را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟ (پرسش)
چرا شیوع ناهنجاری‌های رفتاری را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
| چرا شیوع ناهنجاری‌های رفتاری را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / کلیاتی از مهدویت / فرهنگ مهدویت |
| مدخل اصلی | آسیب‌شناسی مهدویت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین سید محمد میرتبار، در کتاب «آسیب‌شناسی جامعه منتظر» در این‌باره گفته است:
«از آموزه‌های دینی درباره روزگار پیش از ظهور برداشت می‌شود که در جوامع بشری آن عصر، کج‌روی‌های اجتماعی به گونه بهت‌انگیزی گسترش می‌یابد و عمق گرایش به کجروی‌ها در آن روزگار به میزانی است که بسیاری از مردم در جامعه اسلامی، ارزش‌های اسلامی را ضد ارزش و ضد ارزش‌های اسلام را برای خود ارزش تلقی خواهند کرد[۱]. در روایات به انواعی از کج‌روی که در جوامع پیش از ظهور انتشار می‌یابد، اشاره شده است. از آن میان می‌توان از کج‌روی‌هایی چون همجنسبازی، فحشاء، بی‌عفتی و بی‌حجابی، قماربازی، رشوه‌خواری، شرب مشروبات الکلی، سرقت و کم‌فروشی، نام برد.
- همجنسبازی (homosexuality): بنابر روایات، در روزگار پیش از ظهور گرایش تشکیل خانواده، رو به افول می‌نهد و به جای آن زنان و مردان برای ارضای نیازهای جنسی خود به همجنسبازی روی می‌آورند. محمد بن مسلم به امام باقر (ع) عرض کرد: "ای فرزند رسول خدا! قائم شما چه وقت ظهور خواهد کرد؟" حضرت فرمود: "هنگامی که مردها خود را شبیه زنان و زنان خود را شبیه مردان کنند. آن‌گاه که مردان [در ارضای نیاز جنسی خود] به مردان و زنان به زنان اکتفاء کنند". براساس برخی روایات، فرآیند گرایش به همجنسبازی به میزانی شدت و حدّت می‌یابد که مردان، مردان دیگری را که به زنان تمایل دارند، نکوهش می‌کنند[۲].
- فحشاء: برآوردن خواهش‌های جنسی در برابر پول را، می‌توان فحشا دانست؛ اما مراد در این بحث، معنایی گسترده‌تر است که شامل همه شیوه‌هایی می‌شود که از طریق آنها خواهش‌های جنسی را به صورت نامشروع ارضا می‌کنند. در روایات بی‌شماری به این ناهنجاری‌ها اشاره شده است. از حضرت علی (ع) نقل شده است: در واپسین سال‌های دنیا و نزدیک برپایی قیامت که بدترین زمان‌ها است، زنانی ظاهر می‌شوند که برهنه‌اند و خودنمایی می‌کنند، از راه دین منحرفند و به فتنه و گناه و شهوترانی تمایل دارند، حرام را حلال می‌کنند. جای آنان در دوزخ است[۳]. در برخی روایات نیز وارد شده که برخی مردان از طریق عرضه زنان خود به عنوان کالاهای جنسی ارتزاق می‌کنند یا بدن‌های خود را به عنوان کالای جنسی عرضه می‌کنند[۴]. روایات دینی در گزارش خود از گسترش فحشاء و روسپی‌گری به رواج زنا و به دنبال آن زیاد شدن فرزند نامشروع اشاره کرده و بر این نکته اشاره نموده‌اند که برآیند آسیب‌های اجتماعی در روزگار پیش از ظهور به سست شدن نهاد خانواده و افزایش نرخ طلاق که خود نوعی از کج‌روی در روابط اجتماعی است منجر خواهد شد[۵]. دسته‌ای دیگر از روایات، به فراگیری و شیوع انحرافات اشاره دارد تا اندازه‌ای که دیگر حساسیت چندانی به آن نشان نخواهند داد.
- سرقت: سرقت، از انحرافات بزرگ اجتماعی است که جوامع با آن دست به گریبان بوده‌اند. در عصر پیش از ظهور نیز این آسیب به صورت گسترده و پیچیده‌ای در جوامع جریان خواهد داشت. در برخی روایات که به توصیف روزگار پیش از ظهور پرداخته‌اند، به سرقت در غالب کم‌فروشی و رانت‌خواری اشاره شده است[۶]. در آن دوران سیاه، گناهان بزرگی چون کاستن پیمانه‌ها و ترازوها و کم‌فروشی و حق مردم را پایمال کردن، رواج می‌یابد و اساس مبادلات و داد و ستدها، به کاستی و تجاوز به حقوق دیگران استوار می‌شود و کار و تلاش و مبادله‌ای که از غیر از این راه‌ها صورت گیرد؛ نوعی زیان و و ضرر و عقب‌ماندگی حساب می‌شود. امام حسن عسکری (ع) آن دوران را این‌گونه ترسیم فرمود: «أَغْنِيَاؤُهُمْ يَسْرِقُونَ زَادَ الْفُقَرَاءِ»؛ "اغنیا و توانگران جامعه، ارزاق [وسایل معیشتی و امکانات زندگی] بی‌نوایان را می‌ربایند"[۷]. آسیب سرقت در این حدیث، فقط سرقت‌های رسمی نیست که جرمی جزایی و مدنی به حساب می‌آید؛ زیرا این‌گونه دزدی‌ها با پایگاه اجتماعی سرمایه‌داران تناسب چندانی ندارد؛ بلکه منظور، به کار بردن شیوه‌های مبادلاتی و ایجاد تورّم مصنوعی، رانت‌خواری، توزیع غیرعادلانه و تولیدهای استثماری و ظالمانه است.
- رباخواری و رشوه‌گیری: براساس روایات، بر اثر تغییر ارزش‌های اموری در عصر غیبت، جوامع پیش از ظهور به سوی نوعی سرمایه‌داری لجام‌گسیخته و پول‌پرستی افراطی گرایش پیدا خواهند کرد[۸]؛ به‌گونه‌ای که ملاک برتری در این‌گونه جوامع، تجمع ثروت و مال‌اندوزی است. روابط اجتماعی افراد، براساس دارایی و ناداری تنظیم و برقرار می‌شود. در این آشفته بازار، افراد فرودست برای نیل به پایگاه اجتماعی و یا دسترسی به منابع کمیاب قدرت و ثروت، ناگزیرند به ربا و رشوه روی آورند تا بتوانند به حیات اجتماعی خود ادامه دهند.
حضرت علی (ع) در توصیف این فضای مسموم می‌فرماید: نشانه دجّال، فرا رسیدن زمانی است که مردم ربا بخورند و رشوه بگیرند[۹].
شیوع انحرافات اجتماعی در روزگار پیش از ظهور هرگز به این معنا نیست که مردم حق دارند بر مفاسد و انحرافات اجتماعی دامن بزنند و خود را بیالایند و در گسترش آن بکوشند تا شرایط ظهور فراهم شود؛ بلکه بدان معناست که جامعه با ترک آموزه‌های دینی و اخلاقی، ناگزیر بدان سمت و سو حرکت می‌کند.
وقتی در جامعه‌ای ارزش‌ها تغییر کند، بی‌گمان هنجارهایی که براساس آن ارزش‌ها ساخته و پرداخته شده‌اند، فرو خواهند ریخت. در این فرایند یا جامعه بر اثر فقدان نظمِ ارزش و هنجاری، دچار هرج و مرج خواهد شد و با ارزش‌ها و هنجارهایی نوین بر رفتار و کردار جامعه، حاکم خواهد شد که پیامد آن، گسترش انحرافات خواهد بود»[۱۰].
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ منتخب الاثر، ص۴۲۶.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۵۷.
- ↑ من لا یحضره الفقیه، ص۳۹۰.
- ↑ بحار الانوار، ج. ۲ ص۲۵۷، معجم الاحادیث الامام المهدی (ع)، ج۲، ص۲۱۶.
- ↑ معجم الاحادیث الامام المهدی (ع)، ج۲، ص۲۱۹.
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۵۸.
- ↑ مستدرک الوسائل، ج۱۱، ص۳۸۰.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۶۳.
- ↑ کمال‌الدین و تمام‌النعمة، ص۵۲۵.
- ↑ میرتبار، سید محمد، آسیب‌شناسی جامعه منتظر ص ۱۲۷-۱۳۲،