غلو در لغت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

غلوّ بر وزن فُعول ناقص واوی و مصدر فعل «غَلا یَغلو» به معنای زیاده‌روی، افراط، ارتفاع، بالارفتن و تجاوز از قدر و منزلت هر چیز است، لذا وقتی قیمت کالایی بالا می‌رود به آن غالی (گران) گویند، همچنین هرگاه مایعی بجوشد و در حد خود نگنجد، می‌گویند: غَلَیان کرده است و غَلْوَة هم به معنی غایت است. به مبالغه در هر چیزی مغالات گویند و اسم مصدر غلو، غلاء است و فعل غَلا در باب افعال و مفاعله متعدی می‌شود[۱].[۲]

نکته دیگری که از کاربردهای غلو برمی‌آید، آن است که کلمه غلو از نظر لغت‌شناسی تنها در بعد افراط، یعنی بالا بردن چیزی از حد خود، کاربرد دارد، نه در بعد تفریط که به معنای پایین آوردن از حد خود است[۳].

"غالی" به کسی می‌گویند که زیاده‌روی کرده و دچار افراط شده است. در مقابل آن "قالی" به کسی می‌گویند که دچار تفریط شده است. کلام امیر مؤمنان (ع) شاهد خوبی بر این معناست: "دو گروه درباره من هلاک شدند، دوستی که افراط ورزید و دشمنی که تفریط نمود"[۴]؛ همچنین فرموده است: "دو گروه درباره من هلاک می‌شوند، دوستی که دوستی را از حد بگذراند و بهتان‌زنی که به من دروغ بندد"[۵].[۶]

پرسش مستقیم

منابع

پانویس

  1. کتاب العین، ج۴، ص۴۴۶؛ مجمع البحرین، جا، ص۳۱۸؛ مصباح المنیر، ج۲، ص۴۵۲؛ المحیط فی اللغة، ج۵، ص۱۲۹؛ معجم مفردات الفاظ القرآن، ص۳۷۷؛ لسان العرب، ج۹، ص۱۱۳؛ تاج العروس، ج۱۰، ص۲۶۹.
  2. سلیمانیان، م‍ص‍طف‍ی‌، مقامات امامان، ص ۴۱.
  3. صفری فروشانی، نعمت‌الله، مقاله «غلو»، دانشنامه امام علی ج۳، ص ۳۷۷.
  4. «يَهْلِكُ فِيَّ رَجُلاَنِ مُحِبٌّ مُفْرِطٌ غَالٍ وَ مُبْغِضٌ قَالٍ»، نهج البلاغه، حکمت ۴۶۹.
  5. «‏يَهْلِكُ فِيَّ رَجُلاَنِ مُحِبٌّ مُفْرِطٌ وَ بَاهِتٌ مُفْتَرٍ»، نهج البلاغه، حکمت ۴۶۹.
  6. کوشا، محمد علی؛ مقاله «غلو»؛ دانشنامه معاصر قرآن کریم.