آیات نازل شده در شأن اهل بیت از نگاه اهل سنت کدام است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'رده:(اا): پرسش‌هایی با ۱ پاسخ' به '') |
جز (جایگزینی متن - '| موضوعات وابسته = ↵| تعداد پاسخ = ۱↵}}' به '| تعداد پاسخ = ۱ }}') |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| نمایه وابسته = [[کلیاتی از امامت (نمایه)|کلیاتی از امامت]] | | نمایه وابسته = [[کلیاتی از امامت (نمایه)|کلیاتی از امامت]] | ||
| مدخل اصلی = ؟ | | مدخل اصلی = ؟ | ||
| تعداد پاسخ = ۱ | | تعداد پاسخ = ۱ | ||
}} | }} | ||
نسخهٔ ۲۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۷
| آیات نازل شده در شأن اهل بیت از نگاه اهل سنت کدام است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل اصلی | ؟ |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیات نازل شده در شأن اهل بیت از نگاه اهل سنت کدام است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقای حسن علی‌پور وحید در کتاب «مکتب در فرآیند نواندیشی» در این‌باره گفته است:
- «آیه تبلیغ: ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ﴾[۱].این آیه در حجة‌الوداع و درباره انتصاب علی بن ابی طالب(ع) به امامت و اعلان سرپرستی وی بر امت نازل شده؛ یعنی همان نصب و نص الهی و نبوی که مورد تردید و تکذیب برخی شبهه افکنان واقع شده. بسیارند محدثان و متکلمان و مفسران اهل سنت که نزول این آیه درباره علی(ع) را باور دارند و در آثارشان نگاشته‌اند؛ مانند: جلال‌الدین سیوطی[۲]، واحدی نیشابوری[۳]، فخر رازی[۴]، حاکم حسکانی[۵]، ابن ابی حاتم[۶]، رشیدالدین میبدی[۷]، ثعلبی نیشابوری[۸]،...
- آیه ولایت: ﴿إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُو﴾[۹]. این آیه علی بن ابی طالب را ولی و رهبر امت اسلامی پس از رسول خدا می‌داند. برخی از عالمان اهل سنت که شأن نزول آن را امام علی(ع) می‌دانند عبارتند از: ابن‌کثیر[۱۰]، طبری[۱۱]، قرطبی[۱۲]، سیوطی[۱۳]، حاکم حسکانی[۱۴]، ابن‌جزی[۱۵]، ابن عطیه اندلسی[۱۶]، مظهری[۱۷]،....
- آیه اولی الامر: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ﴾[۱۸] این آیه، هم بر انتصاب علی بن ابی طالب(ع) به امامت و ولایت دلالت دارد و هم بر عصمت وی؛ زیرا اطاعت وی را مطلق و هم‌شأن با اطاعت خدا و رسول واجب می‌داند. برخی از عالمان اهل سنت، شأن نزول آیه را درباره علی بن ابی طالب و ائمه(ع) از نسل او می‌دانند؛ مانند: حاکم حسکانی[۱۹]، قندوزی حنفی که بابی را در این باره سامان داده[۲۰]،...
- آیه تطهیر: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾[۲۱]. این آیه دلالت قطعی بر عصمت دارد و بسیاری از علمای عامه مصداق آن را علی و فاطمه و حسنین(ع) می‌دانند؛ همانند: ابن العربی[۲۲]، واحدی نیشابوری[۲۳]، ابن‌کثیر[۲۴]، ابن ابی حاتم[۲۵]، مراغی[۲۶]، زحیلی[۲۷]، ابن‌عاشور[۲۸]، مقریزی[۲۹]،... برخی چون مقریزی، به تفصیل بر عصمت اهل بیت استدلال می‌کنند.
- آیه توبه آدم(ع) و توسل به اهل بیت(ع): ﴿فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ﴾[۳۰]؛ افزون بر مفسرین و محدثین امامیه، بسیاری از برجسته‌ترین محدثین عامه نیز معتقدند که مقصود از کلماتی که آدم(ع) به آنها توسل جست و به سوی خدا توبه کرد، اسامی اهل بیت(ع) بود. در حالی که اصل توسل به اهل بیت در منابع معتبر عامه مقبول است، برخی شبهه افکنان آن را بدعت غلات و آموزه مفوضه می‌شمارند. برخی از عالمان عامه که مقصود از «کلمات» در آیه را اسامی اهل بیت می‌دانند: سیوطی[۳۱]، حاکم حسکانی[۳۲]، ابن‌مغازلی شافعی[۳۳]، ابن ابی الحدید[۳۴]، قلقشندی شافعی[۳۵]، متقی هندی[۳۶]، شرف‌الدین موصلی[۳۷]، قندوزی حنفی[۳۸]،...
آیات مرتبط با اهل بیت(ع) که بیانگر فضایل آنان است، فراتر از حوصله این نوشتار است. از این‌رو، به چند نمونه یادشده اکتفا می‌شود؛ لیک همین مقدار دلالت می‌کند که آموزه نصب و نص و عصمت و توسل و امثال آن، که در منابع عامه نیز به کثرت یافت می‌شود، اتهام غلو و احتمال تحریف را منتفی می‌کند»[۳۹]
منبع‌شناسی جامع امامت
پانویس
- ↑ «ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.
- ↑ الدر المنثور، ج۲، ص۲۹۸.
- ↑ اسباب نزول القرآن، ص۲۰۴.
- ↑ مفاتیح الغیب، ج۱۲، ص۴۰۱.
- ↑ شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۵۴.
- ↑ تفسیر القرآن العظیم (ابن أبی حاتم)، ج۴، ص۱۱۷۲.
- ↑ کشف الاسرار، ج۳، ص۱۸۱.
- ↑ الکشف والبیان، ج۴، ص۹۲.
- ↑ «سرور شما تنها خداوند است و پیامبر او و (نیز) آنانند که ایمان آورده‌اند، همان کسان که نماز برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند» سوره مائده، آیه ۵۵.
- ↑ تفسیر القرآن العظیم (ابن‌کثیر)، ج۳، ص۱۲۶.
- ↑ جامع البیان، ج، ص۱۸۶.
- ↑ الجامع لأحکام القرآن، ج۶، ص۲۲۱-۲۲۲.
- ↑ الدر المنثور، ج۲، ص۲۹۴.
- ↑ شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۱۲ و۲۱۶ و ۲۱۹.
- ↑ کتاب التسهیل، ج۱، ص۲۳۶.
- ↑ المحرر الوجیز، ج۲، ص۲۰۹.
- ↑ تفسیر المظهری، ج۳، ص۱۳۳.
- ↑ «ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.
- ↑ شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۰.
- ↑ ینابیع المودة، ج۱، ص۳۴۱.
- ↑ «جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.
- ↑ احکام القرآن، ج۳، ص۱۵۳۸.
- ↑ اسباب نزول القرآن، ص۳۶۸.
- ↑ تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)، ج۶، ص۳۶۵.
- ↑ تفسیر القرآن العظیم (ابن أبی حاتم)، ج۹، ص۳۱۳۱.
- ↑ تفسیر المراغی، ج۲۲، ص۷.
- ↑ التفسیر المنیر، ج۲۲، ص۱۱.
- ↑ التحریر والتنویر، ج۲۱، ص۲۴۷.
- ↑ فضل آل البیت، ص۵۹-۶۰.
- ↑ «آنگاه آدم از پروردگارش کلماتی فرا گرفت و (پروردگار) از او در گذشت که او بسیار توبه‌پذیر بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۳۷.
- ↑ الدر المنثور، ج۱، ص۶۱.
- ↑ شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۰۰.
- ↑ مناقب ابن المغازلی، ص۱۰۵.
- ↑ شرح نهج‌البلاغه، ج۶، ص۳۷۵-۳۷۶.
- ↑ اتحاف السائل، ص۸۷.
- ↑ کنزالعمال، ج۲، ۳۵۹.
- ↑ مناقب آل محمد، ص۲۱۶.
- ↑ ینابیع المودة، ج۱، ص۲۸۸.
- ↑ علی‌پور وحید، حسن، مکتب در فرآیند نواندیشی، ص ۲۱.