ماجرای سرداب غیبت چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{جمع شدن| +{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = ))
جز (جایگزینی متن - 'شهر مکه' به 'شهر مکه')
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{پرسش غیرنهایی}}
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی       = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی        = ماجرای سرداب غیبت چیست؟
| تصویر = 7626626268.jpg
| تصویر             = 7626626268.jpg
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[عصر غیبت صغری]] / [[سرداب غیبت]]
| اندازه تصویر      = 200px
| مدخل اصلی =  
| مدخل بالاتر     = [[مهدویت]] / [[ غیبت امام مهدی]] / [[عصر غیبت صغری]] / [[سرداب غیبت]]
| مدخل وابسته =  
| مدخل اصلی   =
| تعداد پاسخ = ۱
| مدخل وابسته   =  
| پاسخ‌دهنده        =  
| پاسخ‌دهندگان      = 3 پاسخ
}}
}}
'''ماجرای سرداب غیبت چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
'''ماجرای سرداب غیبت چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.


==عبارت‌های دیگری از این پرسش==
== عبارت‌های دیگری از این پرسش ==
*ارتباط غیبت حضرت مهدی با سرداب خانه‌شان چیست؟
* ارتباط غیبت حضرت مهدی با سرداب خانه‌شان چیست؟


== پاسخ نخست ==
== پاسخ نخست ==
[[پرونده:13681127.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[ابوالقاسم یعقوبی]]]]
[[پرونده:13681127.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[ابوالقاسم یعقوبی]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[ابوالقاسم یعقوبی]]'''، در مقاله ''«[[نگاهی به تولد و زندگی امام زمان (مقاله)|نگاهی به تولد و زندگی امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
حجت الاسلام و المسلمین '''[[ابوالقاسم یعقوبی]]'''، در مقاله ''«[[نگاهی به تولد و زندگی امام زمان (مقاله)|نگاهی به تولد و زندگی امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«در منابع [[شیعه|شیعی]] و کتاب‌های [[امامیه]]، هیچ نامی از "[[سرداب]]" نیست. نویسندگان [[اهل سنت]] در نوشته‌های خود بر این نظر [[اصرار]] می‌ورزند و متأسفانه این مسأله دستاویز حمله ناآگاهانه برخی از آنان به [[شیعه|شیعی]] گردیده است‌<ref>منتخب الأثر فی الأمام الثانی عشر، صافی گلپایگانی، ۳۷۲، داوری، قم.</ref>. پنداشته‌اند که [[شیعیان]] در میانه [[سرداب]]، [[امام]] خود را می‌جویند و ظهورش را از آن نقطه [[انتظار ]] می‌کشند؛ ازاین‌روی، تهمت‌هایی به [[شیعه]] زده‌اند و زحمت مراجعه به منابع [[شیعه|شیعی]] را در این زمینه به خود نداده‌اند. البته داستان حمله مأموران [[معتضد عباسی]] به منزل [[امام]]{{ع}} و برخورد آنان با [[آب]] فراوان و دیدن فردی که در گوشه‌ای نشسته و [[عبادت]] می‌کند و سپس [[هجوم]] به طرف وی و ناکام شدن آنان از دستگیری وی، در برخی از منابع [[شیعه|شیعی]] آمده است، اما در این [[نقل]]، بر فرض صحت [[سند]] و دلالت آن: اولا، از "[[سرداب]]" نامی برده نشده است ثانیا، حمله دیگری که از [[ناحیه]] معتضد صورت گرفته خلاف آن چیزی را که [[اهل سنت]] می‌گویند، ثابت می‌کند زیرا بنابراین [[نقل]]، [[امام]]{{ع}} آن محل را ترک کرد و از پیش چشم مأموران گریخت و در نتیجه، در [[سرداب]] نیست‌<ref>کتاب الغیبة، شیخ طوسی، ۲۴۸؛ بحار ج ۵۲، ۵۱.</ref>. منشأ خرده‌گیری‌های ناآگاهانه برخی به [[شیعه]]، در این زمینه، آن است که‌ [[شیعیان]] به بخشی از [[حرم عسکریین]] در [[سامرا]]، یعنی "[[سرداب]]" [[احترام]] و توجه خاصی دارند و آن را [[زیارت]] می‌کنند. خاطره‌های [[امامان]] خویش را گرامی می‌دارند و آن مکان را مورد [[عنایت]] قرار می‌دهند. و این نه به خاطر آن استکه [[امام زمان]] {{ع}} درین‌جا مسکن گزیده است و [[زندگی]] می‌کند، بلکه از آن جهت که زمانی مرکز [[عبادت]] و سکونت چند تن از [[امامان]] [[راستین]] [[تشیع]] بوده است. گذشته از این، بر اساس [[احادیث]] فراوانی که در منابع [[شیعه|شیعی]] وجود دارد، [[شیعیان]] بر این باورند که [[امام زمان]] {{ع}} در میان [[مردم]] در رفت‌وآمد است و در مراسم [[حج]] و مانند آن شرکت می‌جوید و مانند [[یوسف]] که برادرانش را می‌شناخت و آنان وی را نمی‌شناختند، [[دوستان]] خویش را می‌شناسد و...<ref>کتاب الغیبة، شیخ طوسی، ۱۶۴.</ref> بنابراین، داستان [[غیبت ]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[سرداب سامرا]] و [[زندگی]] کردن [[حضرت]] در آن مکان، بهتان و دروغی بیش نیست و هیچ‌یک از بزرگان [[شیعه]]، چنین باوری نداشته و ندارند»<ref>[[ابوالقاسم یعقوبی|یعقوبی، ابوالقاسم]]، [[نگاهی به تولد و زندگی امام زمان (مقاله)|نگاهی به تولد و زندگی امام زمان]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۳۳۹.</ref>.


==پاسخ‌های دیگر==
«در منابع [[شیعه|شیعی]] و کتاب‌های [[امامیه]]، هیچ نامی از "[[سرداب]]" نیست. نویسندگان [[اهل سنت]] در نوشته‌های خود بر این نظر [[اصرار]] می‌ورزند و متأسفانه این مسأله دستاویز حمله ناآگاهانه برخی از آنان به [[شیعه|شیعی]] گردیده است‌<ref>منتخب الأثر فی الأمام الثانی عشر، صافی گلپایگانی، ۳۷۲، داوری، قم.</ref>. پنداشته‌اند که [[شیعیان]] در میانه [[سرداب]]، [[امام]] خود را می‌جویند و ظهورش را از آن نقطه [[انتظار]] می‌کشند؛ ازاین‌روی، تهمت‌هایی به [[شیعه]] زده‌اند و زحمت مراجعه به منابع [[شیعه|شیعی]] را در این زمینه به خود نداده‌اند. البته داستان حمله مأموران [[معتضد عباسی]] به منزل [[امام]] {{ع}} و برخورد آنان با [[آب]] فراوان و دیدن فردی که در گوشه‌ای نشسته و [[عبادت]] می‌کند و سپس [[هجوم]] به طرف وی و ناکام شدن آنان از دستگیری وی، در برخی از منابع [[شیعه|شیعی]] آمده است، اما در این [[نقل]]، بر فرض صحت [[سند]] و دلالت آن: اولا، از "[[سرداب]]" نامی برده نشده است ثانیا، حمله دیگری که از [[ناحیه]] معتضد صورت گرفته خلاف آن چیزی را که [[اهل سنت]] می‌گویند، ثابت می‌کند زیرا بنابراین [[نقل]]، [[امام]] {{ع}} آن محل را ترک کرد و از پیش چشم مأموران گریخت و در نتیجه، در [[سرداب]] نیست‌<ref>کتاب الغیبة، شیخ طوسی، ۲۴۸؛ بحار ج ۵۲، ۵۱.</ref>. منشأ خرده‌گیری‌های ناآگاهانه برخی به [[شیعه]]، در این زمینه، آن است که‌ [[شیعیان]] به بخشی از [[حرم عسکریین]] در [[سامرا]]، یعنی "[[سرداب]]" [[احترام]] و توجه خاصی دارند و آن را [[زیارت]] می‌کنند. خاطره‌های [[امامان]] خویش را گرامی می‌دارند و آن مکان را مورد [[عنایت]] قرار می‌دهند. و این نه به خاطر آن استکه [[امام زمان]] {{ع}} درین‌جا مسکن گزیده است و [[زندگی]] می‌کند، بلکه از آن جهت که زمانی مرکز [[عبادت]] و سکونت چند تن از [[امامان]] [[راستین]] [[تشیع]] بوده است. گذشته از این، بر اساس [[احادیث]] فراوانی که در منابع [[شیعه|شیعی]] وجود دارد، [[شیعیان]] بر این باورند که [[امام زمان]] {{ع}} در میان [[مردم]] در رفت‌وآمد است و در مراسم [[حج]] و مانند آن شرکت می‌جوید و مانند [[یوسف]] که برادرانش را می‌شناخت و آنان وی را نمی‌شناختند، [[دوستان]] خویش را می‌شناسد و...<ref>کتاب الغیبة، شیخ طوسی، ۱۶۴.</ref> بنابراین، داستان [[غیبت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[سرداب سامرا]] و [[زندگی]] کردن [[حضرت]] در آن مکان، بهتان و دروغی بیش نیست و هیچ‌یک از بزرگان [[شیعه]]، چنین باوری نداشته و ندارند»<ref>[[ابوالقاسم یعقوبی|یعقوبی، ابوالقاسم]]، [[نگاهی به تولد و زندگی امام زمان (مقاله)|نگاهی به تولد و زندگی امام زمان]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۳۳۹.</ref>.
{{یادآوری پاسخ}}
 
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛}}
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛
[[پرونده:151864.jpg|بندانگشتی|100px|right|[[عباس رحیمی]]]]
| تصویر = 151864.jpg
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[عباس رحیمی]]'''، در کتاب ''«[[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ‌دهنده = عباس رحیمی
::::::« وقتی [[دشمنان]]، خانه [[امام حسن عسکری]] {{ع}} را بازرسی کردند و خواستند [[امام مهدی]] {{ع}} را دستگیر نمایند، [[امام]] که [[کودکی]] پنج ساله بودند به [[سرداب]] خانه رفت. [[دشمنان]] که او را تعقیب نمودند، ناگهان دیدند [[سرداب]] پر از [[آب]] است و [[حضرت مهدی]] {{ع}} بر روی [[آب]] راه می‌رود و از نظرها پنهان شد. این بدان معنا نیست که همیشه در آن [[سرداب]] [[زندگی]] می‌کنند، بلکه ایشان در همه جای عالم حضور دارند و [[دادرس]] بی‌پناهانند. این [[سرداب]] هنوز در [[شهر]] [[سامرا]] وجود دارد و [[زیارتگاه]] [[عاشقان]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} است»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۲۴.</ref>.
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[عباس رحیمی]]'''، در کتاب ''«[[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]»'' در این‌باره گفته است:
{{پایان جمع شدن}}
 
«وقتی [[دشمنان]]، خانه [[امام حسن عسکری]] {{ع}} را بازرسی کردند و خواستند [[امام مهدی]] {{ع}} را دستگیر نمایند، [[امام]] که [[کودکی]] پنج ساله بودند به [[سرداب]] خانه رفت. [[دشمنان]] که او را تعقیب نمودند، ناگهان دیدند [[سرداب]] پر از [[آب]] است و [[حضرت مهدی]] {{ع}} بر روی [[آب]] راه می‌رود و از نظرها پنهان شد. این بدان معنا نیست که همیشه در آن [[سرداب]] [[زندگی]] می‌کنند، بلکه ایشان در همه جای عالم حضور دارند و [[دادرس]] بی‌پناهانند. این [[سرداب]] هنوز در [[شهر]] [[سامرا]] وجود دارد و [[زیارتگاه]] [[عاشقان]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} است»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۲۴.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲.آقای باقری‌زاده اشعری؛}}
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲.آقای باقری‌زاده اشعری؛
[[پرونده:87666522.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد باقری‌زاده اشعری]]]]
| تصویر = 87666522.jpg
::::::آقای '''[[محمد باقری‌زاده اشعری]]'''، در کتاب ''«[[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ‌دهنده = محمد باقری‌زاده اشعری
::::::«در [[شهر]] سامرای [[عراق]] و در جوار [[حرم عسکریین]]، زیرزمینی وجود دارد که به "[[سرداب غیبت]]" مشهور است.
| پاسخ = آقای '''[[محمد باقری‌زاده اشعری]]'''، در کتاب ''«[[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::شماری از [[مخالفان]] [[شیعه]]، این [[اتهام]] را مطرح کرده‌اند که [[شیعه]] [[امامیه]] بر این [[باور]] است که [[امام مهدی]] {{ع}} در [[سرداب]] [[زندگی]] می‌کند و یا از آن‌جا [[غیبت]] کرده است و یا از آن‌جا [[ظهور]] خواهد کرد و [[عقاید]] [[پیروان]] [[اهل بیت]] {{عم}} را درباره [[مهدویت]] به تمسخر گرفته‌اند.
 
::::::اما در جواب آنان باید گفت:
«در [[شهر]] سامرای [[عراق]] و در جوار [[حرم عسکریین]]، زیرزمینی وجود دارد که به "[[سرداب غیبت]]" مشهور است.
:::::#در منابع کهن معتبر [[شیعی]] تا قرن پنجم، اشاره‌ای به "[[سرداب غیبت]]" نشده است و تنها گزارشی هم که در یکی از منابع درجه دوم [[شیعی]] آمده، دارای سندی ضعیف و از نظر تاریخی و محتوایی، غیر قابل قبول است.
 
:::::#[[منابع حدیثی]] [[امامیه]] اتفاق دارند که [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} از [[شهر]] [[مکه]] و در کنار [[کعبه]] است. بنابراین، نسبت دادن [[عقیده]] "[[ظهور]] از [[سرداب غیبت]]" به [[شیعیان]]، [[کذب]] محض است.
شماری از [[مخالفان]] [[شیعه]]، این [[اتهام]] را مطرح کرده‌اند که [[شیعه]] [[امامیه]] بر این [[باور]] است که [[امام مهدی]] {{ع}} در [[سرداب]] [[زندگی]] می‌کند و یا از آن‌جا [[غیبت]] کرده است و یا از آن‌جا [[ظهور]] خواهد کرد و [[عقاید]] [[پیروان]] [[اهل بیت]] {{عم}} را درباره [[مهدویت]] به تمسخر گرفته‌اند.
:::::#[[منابع حدیثی]] [[شیعه]] تصریح می‌کنند که در دوران [[غیبت کبری]]، [[عامه]] [[مردم]] از محل اقامت [[امام مهدی]] {{ع}} [[آگاهی]] ندارند. از این‌رو، نسبت دادن [[باور]] "[[زندگی]] [[امام]] در [[سرداب غیبت]]" افترا به [[شیعیان]] است.
 
:::::#افترای "اجتماع هر شب [[شیعیان]] در اطراف [[سرداب غیبت]]"، از همه دروغ‌های گذشته بزرگ‌تر و مضحک‌تر است؛ زیرا اکثر قریب به اتفاق اهل [[سامرا]] از آغاز تا کنون، [[اهل سنت]] بوده‌اند و به آسانی می‌توان با پرس و جو از آنان به نادرستی چنین ادعایی پی‌برد<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۳ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۳، ص ۱۴۰–۱۴۵.</ref>»<ref>[[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۴۴، ۴۵.</ref>.
اما در جواب آنان باید گفت:
{{پایان جمع شدن}}
# در منابع کهن معتبر [[شیعی]] تا قرن پنجم، اشاره‌ای به "[[سرداب غیبت]]" نشده است و تنها گزارشی هم که در یکی از منابع درجه دوم [[شیعی]] آمده، دارای سندی ضعیف و از نظر تاریخی و محتوایی، غیر قابل قبول است.
# [[منابع حدیثی]] [[امامیه]] اتفاق دارند که [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} از [[شهر مکه]] و در کنار [[کعبه]] است. بنابراین، نسبت دادن [[عقیده]] "[[ظهور]] از [[سرداب غیبت]]" به [[شیعیان]]، [[کذب]] محض است.
# [[منابع حدیثی]] [[شیعه]] تصریح می‌کنند که در دوران [[غیبت کبری]]، [[عامه]] [[مردم]] از محل اقامت [[امام مهدی]] {{ع}} [[آگاهی]] ندارند. از این‌رو، نسبت دادن [[باور]] "[[زندگی]] [[امام]] در [[سرداب غیبت]]" افترا به [[شیعیان]] است.
# افترای "اجتماع هر شب [[شیعیان]] در اطراف [[سرداب غیبت]]"، از همه دروغ‌های گذشته بزرگ‌تر و مضحک‌تر است؛ زیرا اکثر قریب به اتفاق اهل [[سامرا]] از آغاز تا کنون، [[اهل سنت]] بوده‌اند و به آسانی می‌توان با پرس و جو از آنان به نادرستی چنین ادعایی پی‌برد<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۳ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۳، ص ۱۴۰–۱۴۵.</ref>»<ref>[[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۴۴، ۴۵.</ref>.
}}


== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان سرداب غیبت}}
{{پرسمان سرداب غیبت}}
== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==
== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==
{{منبع‌شناسی جامع}}
{{منبع‌ جامع}}
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].  
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].
{{پایان}}
{{پایان منبع جامع}}
{{پایان}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:پرسش‌]]
[[رده:پرسش]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]
[[رده:(اا): پرسش‌هایی با ۱ پاسخ]]
 
[[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]]
[[رده:پرسش‌های مربوط به سرداب غیبت]]
[[رده:پرسش‌های مربوط به سرداب غیبت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۱

ماجرای سرداب غیبت چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت صغری / سرداب غیبت
تعداد پاسخ۱ پاسخ

ماجرای سرداب غیبت چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

  • ارتباط غیبت حضرت مهدی با سرداب خانه‌شان چیست؟

پاسخ نخست

ابوالقاسم یعقوبی

حجت الاسلام و المسلمین ابوالقاسم یعقوبی، در مقاله «نگاهی به تولد و زندگی امام زمان» در این‌باره گفته است:

«در منابع شیعی و کتاب‌های امامیه، هیچ نامی از "سرداب" نیست. نویسندگان اهل سنت در نوشته‌های خود بر این نظر اصرار می‌ورزند و متأسفانه این مسأله دستاویز حمله ناآگاهانه برخی از آنان به شیعی گردیده است‌[۱]. پنداشته‌اند که شیعیان در میانه سرداب، امام خود را می‌جویند و ظهورش را از آن نقطه انتظار می‌کشند؛ ازاین‌روی، تهمت‌هایی به شیعه زده‌اند و زحمت مراجعه به منابع شیعی را در این زمینه به خود نداده‌اند. البته داستان حمله مأموران معتضد عباسی به منزل امام (ع) و برخورد آنان با آب فراوان و دیدن فردی که در گوشه‌ای نشسته و عبادت می‌کند و سپس هجوم به طرف وی و ناکام شدن آنان از دستگیری وی، در برخی از منابع شیعی آمده است، اما در این نقل، بر فرض صحت سند و دلالت آن: اولا، از "سرداب" نامی برده نشده است ثانیا، حمله دیگری که از ناحیه معتضد صورت گرفته خلاف آن چیزی را که اهل سنت می‌گویند، ثابت می‌کند زیرا بنابراین نقل، امام (ع) آن محل را ترک کرد و از پیش چشم مأموران گریخت و در نتیجه، در سرداب نیست‌[۲]. منشأ خرده‌گیری‌های ناآگاهانه برخی به شیعه، در این زمینه، آن است که‌ شیعیان به بخشی از حرم عسکریین در سامرا، یعنی "سرداب" احترام و توجه خاصی دارند و آن را زیارت می‌کنند. خاطره‌های امامان خویش را گرامی می‌دارند و آن مکان را مورد عنایت قرار می‌دهند. و این نه به خاطر آن استکه امام زمان (ع) درین‌جا مسکن گزیده است و زندگی می‌کند، بلکه از آن جهت که زمانی مرکز عبادت و سکونت چند تن از امامان راستین تشیع بوده است. گذشته از این، بر اساس احادیث فراوانی که در منابع شیعی وجود دارد، شیعیان بر این باورند که امام زمان (ع) در میان مردم در رفت‌وآمد است و در مراسم حج و مانند آن شرکت می‌جوید و مانند یوسف که برادرانش را می‌شناخت و آنان وی را نمی‌شناختند، دوستان خویش را می‌شناسد و...[۳] بنابراین، داستان غیبت حضرت مهدی (ع) در سرداب سامرا و زندگی کردن حضرت در آن مکان، بهتان و دروغی بیش نیست و هیچ‌یک از بزرگان شیعه، چنین باوری نداشته و ندارند»[۴].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛
حجت الاسلام و المسلمین عباس رحیمی، در کتاب «امید فردا» در این‌باره گفته است: «وقتی دشمنان، خانه امام حسن عسکری (ع) را بازرسی کردند و خواستند امام مهدی (ع) را دستگیر نمایند، امام که کودکی پنج ساله بودند به سرداب خانه رفت. دشمنان که او را تعقیب نمودند، ناگهان دیدند سرداب پر از آب است و حضرت مهدی (ع) بر روی آب راه می‌رود و از نظرها پنهان شد. این بدان معنا نیست که همیشه در آن سرداب زندگی می‌کنند، بلکه ایشان در همه جای عالم حضور دارند و دادرس بی‌پناهانند. این سرداب هنوز در شهر سامرا وجود دارد و زیارتگاه عاشقان حضرت مهدی (ع) است»[۵].
۲.آقای باقری‌زاده اشعری؛
آقای محمد باقری‌زاده اشعری، در کتاب «از امام مهدی بیشتر بدانیم» در این‌باره گفته است:

«در شهر سامرای عراق و در جوار حرم عسکریین، زیرزمینی وجود دارد که به "سرداب غیبت" مشهور است.

شماری از مخالفان شیعه، این اتهام را مطرح کرده‌اند که شیعه امامیه بر این باور است که امام مهدی (ع) در سرداب زندگی می‌کند و یا از آن‌جا غیبت کرده است و یا از آن‌جا ظهور خواهد کرد و عقاید پیروان اهل بیت (ع) را درباره مهدویت به تمسخر گرفته‌اند.

اما در جواب آنان باید گفت:

  1. در منابع کهن معتبر شیعی تا قرن پنجم، اشاره‌ای به "سرداب غیبت" نشده است و تنها گزارشی هم که در یکی از منابع درجه دوم شیعی آمده، دارای سندی ضعیف و از نظر تاریخی و محتوایی، غیر قابل قبول است.
  2. منابع حدیثی امامیه اتفاق دارند که ظهور امام مهدی (ع) از شهر مکه و در کنار کعبه است. بنابراین، نسبت دادن عقیده "ظهور از سرداب غیبت" به شیعیان، کذب محض است.
  3. منابع حدیثی شیعه تصریح می‌کنند که در دوران غیبت کبری، عامه مردم از محل اقامت امام مهدی (ع) آگاهی ندارند. از این‌رو، نسبت دادن باور "زندگی امام در سرداب غیبت" افترا به شیعیان است.
  4. افترای "اجتماع هر شب شیعیان در اطراف سرداب غیبت"، از همه دروغ‌های گذشته بزرگ‌تر و مضحک‌تر است؛ زیرا اکثر قریب به اتفاق اهل سامرا از آغاز تا کنون، اهل سنت بوده‌اند و به آسانی می‌توان با پرس و جو از آنان به نادرستی چنین ادعایی پی‌برد[۶]»[۷].

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

  1. منتخب الأثر فی الأمام الثانی عشر، صافی گلپایگانی، ۳۷۲، داوری، قم.
  2. کتاب الغیبة، شیخ طوسی، ۲۴۸؛ بحار ج ۵۲، ۵۱.
  3. کتاب الغیبة، شیخ طوسی، ۱۶۴.
  4. یعقوبی، ابوالقاسم، نگاهی به تولد و زندگی امام زمان، چشم به راه مهدی، ص ۳۳۹.
  5. رحیمی، عباس، امید فردا، ص۲۴.
  6. ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۳، ص ۱۴۰–۱۴۵.
  7. باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۴۴، ۴۵.