دیدگاه علمای شیعه در مورد سرداب سامرا چیست؟ (پرسش)
| دیدگاه علمای شیعه در مورد سرداب سامرا چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت صغری / سرداب غیبت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
دیدگاه علمای شیعه در مورد سرداب سامرا چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌الله نجم‌الدین طبسی، در کتاب «تا ظهور ج۱» در این‌باره گفته است:
«علمای شیعه در برابر تهمت سرداب که از سوی علمای عامه به شیعه وارد می‌شد موضع‌گیری صریحی دارند که ذیلاً بیان می‌شود:
- عبد الجلیل قزوینی در النقض ص ۵۶۹ می‌گوید: حضرت مهدی (ع) خود، در سرداب نیست. محل ولادت او در سرداب است. وی در عالم روشنایی است نه در زیرزمین. وی نخستین کسی است که در مقابل علمای عامه موضع گرفته است.
- اربلی آورده است: که گنجی شافعی صاحب بیان گفته: معمولاً محال است کسی در سرداب بدون تغذیه زنده بماند - اربلی در پاسخ گنجی شافعی چنین گفته است: کسانی که به وجود حضرتش اعتراف دارند نمی‌گویند که ایشان در سرداب زندگی می‌کند. بلکه او در این عالم وجود زنده است و در شهرها در حال رفت وآمد می‌باشد و پیشکار و خدام دارد[۱].
- محدث نوری، می‌گوید: هرچه ما تفحص کردیم راجع به زندگی حضرت در سرداب چیزی نیافتیم، جز جریان معتضد عباسی که در آن اشاره به غیبت حضرت در سرداب دارد. و این قصه را نورالدین جامی در کتاب "شواهد النبوة" آورده. و البته این داستان در کتاب‌های خود اهل سنت آمده و ربطی به ما ندارد[۲]؛
- سید محسن امین، گفته است: " لَمْ يُرِدْ خَبَرُ وَ لَا وُجِدَ فِي كِتَابٍ مِنْ كُتُبِ الشِّيعَةِ أَنَّ الْمَهْدِيَّ (ع) غَابَ فِي السرداب وَ لَا أَنَّهُ عِنْدَ ظُهُورِهِ يَخْرُجُ مِنْهُ؛ بَلْ يَكُونُ خُرُوجِهِ بِمَكَّةَ وَ يُبَايِعُ بین الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ"[۳].
- علامه امینی: می‌گوید: شیعه بر این نیست که حضرت در سرداب غیبت کرده و یا از آنجا ظهور می‌کند بلکه معتقدند حضرت از مکه معظمه و از کنار کعبه ظهور می‌کند آری، سرداب محل سکونت امام هادی و امام عسکری (ع) بوده است[۴]
- علامه عسکری، بیان داشته است که: من از احدی از شیعه نشنیده‌ام که حضرت در سرداب غیبت یا در آنجا سکونت و یا از آنجا ظهور می‌کند[۵]»[۶].
بنابراین سرداب سامرا هیچگونه ارتباطی با مسأله غیبت، ظهور و سکونت امام زمان (ع) در دوران غیبت ندارد. در عین حال قداست این مکان به جای خود باقی است. مقدس بودن سرداب سامرا به این دلیل است که منزل مسکونی امام عسکری (ع) و محل رفت و آمد و زندگی امام (ع) و مکان عبادت آن امام همام و محل ولادت امام زمان (ع) بوده است. از این‌رو، برای شیعیان مکان مقدسی است و ارتباطی با غیبت و ظهور امام زمان (ع) ندارد. مطالبی که بر ضد شیعیان می‌گویند تهمتی بیش نیست و همگی ساختگی است افزون بر تمام این مطالب، بعضی مدعی شده‌اند اصلا در لغت، کلمه عربی به نام سرداب وجود ندارد چنانچه در کتب لغت عربی قدیم این کلمه به چشم نمی‌خورد. سابقه تاریخی آن نیز اینگونه است که در کنار بیت امام عسکری (ع) حوضی بوده که حضرت در آنجا وضو می‌گرفته است و مردم نیز به عنوان تبرک از آنجا خاک برمی‌داشتند که بعداً تبدیل به گودالی شد. چنانکه سماوی می‌گوید: " ثم شاده معز الدولة البویهی فأسس الدعائم و عمر القبة و السرداب و رتب القوام و الحجاب و رفع الضریح بالأخشاب و ملأ الحوض بالتراب إذ صار کالبئر إذ کان الناس یأخذون التراب منه للبرکة و ذلک لأن العسکری (ع) کان یتوضأ به أحیانا"[۷]»[۸].
پرسش‌های وابسته
- سرداب سامرا چه ویژگی‌هایی دارد؟ (پرسش)
- مراد از سرداب غیبت چیست؟ (پرسش)
- آیا سرداب محل سکونت امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا سرداب محل غیبت امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا سرداب محل زیارت است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در عصر غیبت در سرداب خانه خود مخفی و غایب شده است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی از سرداب غیبت ظهور خواهد کرد؟ (پرسش)
- ماجرای سرداب غیبت چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه علمای اهل سنت در مورد سرداب سامرا چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه علمای شیعه در مورد سرداب سامرا چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ " فَأَمَّا قَوْلِهِ إِنِ الْمَهْدِيِّ (ع) فِي سِرْدَابٍ وَ كَيْفَ يُمْكِنُ بَقَاؤُهُ مِنْ غَيْرِ أَحَدُ يَقُومُ بِطَعَامِهِ وَ شَرَابِهِ فَهَذَا قَوْلُ عَجِيبُ وَ تَصَوَّرَ غَرِيبُ فَإِنَّ الَّذِينَ أَنْكَرُوا وُجُودِهِ (ع) لَا يُورِدُونَ هَذَا وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ بِوُجُودِهِ لَا يَقُولُونَ إِنَّهُ فِي سِرْدَابٍ بَلْ يَقُولُونَ إِنَّهُ حَيُّ مَوْجُودَةُ يَحِلُّ وَ يَرْتَحِلُ وَ يَطُوفُ فِي الْأَرْضِ بِبُيُوتِ وَ خِيَمِ وَ خَدَمُ وَ حَشَمُ "کشف الغمة، ج ۴، ص ۲۳۰.
- ↑ " وَ نَحْنُ كُلَّمَا راجعنا وَ تفحصنا لَمْ نَجِدْ لِمَا ذَكَرُوهُ أَثَراً بَلْ لَيْسَ فِيهَا ذِكْرُ للسرداب أَصْلًا سِوَى قَضَيْتَ الْمُعْتَضَدِ (الْعَبَّاسِيَّ) الَّتِي نَقَلَهَا نُورِ الدِّينِ الجامي فِي شَوَاهِدُ النُّبُوَّةِ وَ هِيَ مَوْجُودَةُ فِي كُتُبَهُمْ وَ فِي أسانيدهم "إ کشف الأستار، ص ۲۱۲.
- ↑ تعلیقه، بر برهان متقی هندی، ص ۱۰۲.
- ↑ " الشِّيعَةُ لَا تَرَى أَنَّ غَيْبَةِ الْإِمَامِ فِي السرداب وَ لا هُمْ غيبوه فِيهِ وَ لَا انْهَ يَظْهَرُ مِنْهُ؛ إِنَّما اعتقادهم المدعوم بأحاديثهم أَنَّهُ يَظْهَرُ بِمَكَّةَ المعظمة تُجَاهَ الْبَيْتَ وَ لَمْ يَقُلْ أَحَدُ فِي السرداب انْهَ مَغِيبِ ذَلِكَ النُّورِ إِنَّمَا هُوَ سِرْدَابٍ دَارِ الامامة "؛ الغدیر، ج ۳، ص ۳۰۹.
- ↑ " أَمَّا سِرْدَابِ الْغَيْبَةِ قِيلَ أَنَّهُ فِي الْحُلَّةَ أَوْ سَامَرَّاءَ لَمْ أَسْمَعْ بشيعي يَقُولُ بِغِيبَةِ الْمَهْدِيِّ (ع) فِيهِ أَوْ وُجُودِهِ فیه أَوْ بِخُرُوجِهِ مِنْهُ "؛ اضواء علی السنة المحمدیة، ص ۲۰۶.
- ↑ طبسی، نجم‌الدین، تا ظهور، ج۱، ص ۹۱-۹۳.
- ↑ وشایح السراء، ص ۲۹؛ موسوعة العتبات المقدسة، ج ۱۲، ص ۱۴۰.
- ↑ طبسی، نجم‌الدین، تا ظهور، ج۱، ص ۱۰۹-۱۱۰.