اهداف ولایت: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


==اهداف و کارکردهای [[ولایت]] (اهداف مشترک [[پیامبران]] و [[امامان]])==
== اهداف و کارکردهای [[ولایت]] (اهداف مشترک [[پیامبران]] و [[امامان]]) ==
از آنجا که مفهوم کانونی در [[تفکر]] [[مقام معظم رهبری]]، «[[توحید]]» است، [[اهداف]] [[انبیاء]] از منظر ایشان نیز پیرامون همین محور بسط می‌یابد. به [[اعتقاد]] ایشان توحید بزرگ‌ترین [[هدف]] [[پیغمبران]] است. البته مقصود از توحید، [[شهادت]] زبانی به یکتایی [[خداوند]] و یا حتی همراه داشتن استدلال‌های [[کلامی]] نیست، بلکه مقصود [[حاکمیت خدا]] بر [[حیات]] فردی و [[اجتماعی]] است. یعنی [[قوانین الهی]] در [[جامعه]] جاری شود نه [[قوانین بشری]]، [[قوانین]] منطبق با [[کتاب الهی]] باشد، دوم اینکه کسانی که در رأس [[حکومت]] هستند [[خلفاء]] [[الله]] باشند. اگر توحید منحصر به مفاهیم زبانی و اصطلاحات کلامی بود، [[مشرکین]] اینهمه [[مخالفت با پیامبر]] نمی‌کردند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۹/۲/۱۳۶۵.</ref>. سایر اهداف [[معصومان]]{{عم}} نیز شئونی از تحقق توحید در درون [[انسان‌ها]] یا متن جامعه است که در ادامه به آن اشاره می‌شود.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۷.</ref>
از آنجا که مفهوم کانونی از نگاه [[اسلام]] «[[توحید]]» است، لذا [[اهداف]] [[انبیاء]] نیز پیرامون همین محور بسط می‌یابد. توحید بزرگ‌ترین [[هدف]] [[پیغمبران]] است. البته مقصود از توحید، [[شهادت]] زبانی به یکتایی [[خداوند]] و یا حتی همراه داشتن استدلال‌های [[کلامی]] نیست، بلکه مقصود [[حاکمیت خدا]] بر [[حیات]] فردی و [[اجتماعی]] است. یعنی [[قوانین الهی]] در [[جامعه]] جاری شود نه قوانین بشری، [[قوانین]] منطبق با کتاب الهی باشد، دوم اینکه کسانی که در رأس [[حکومت]] هستند [[خلفاء]] [[الله]] باشند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۹/۲/۱۳۶۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص ۱۸۷.</ref>


==اهداف ولایت در بعد فردی==
== اهداف ولایت در بُعد فردی ==
===[[ایمان به مبدأ]] متعالی، [[تزکیه]] و [[تعلیم]] نفس===
=== ایمان به مبدأ متعالی، [[تزکیه]] و [[تعلیم]] نفس ===
در منظومه [[فکری]] معظم له، اهداف انبیاء به دو دسته اهداف میانی و اهداف نهایی تقسیم می‌شود. در میان اهداف پیغمبران، هدف اصلی آن است که [[انسان]] را به سر [[منزل]] تعالی برسانند. انسان به عنوان یک موجود که دارای استعدادهای فراوان است می‌تواند چیزی بالاتر و شریف‌تر از آنچه هست بشود. [[برترین]] و عالی‌ترین [[هدف انبیاء]] آن است که انسان‌ها را از آب و گل پستی‌ها و [[پلیدی‌ها]] رها ساخته با جاری نمودن سرچشمه‌های [[استعداد]] در آنان، ایشان را به عالی‌ترین مدارج [[ترقی]] و تعالی [[انسانی]] برساند. هدف از [[فرستادن پیامبر]] در نهایت، انجام همین [[تربیت]] و [[سازندگی]] است که [[قرآن]] با تعبیرات «تزکیه» و «تعلیم» به آن اشاره کرده است. انسان با تربیت صحیح انبیاء به [[پیراستگی]] و [[آراستگی]] می‌رسد و مقصود نهایی از آفرینشش تأمین می‌گردد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳.</ref>. [[معجزه]] بزرگ انبیاء عبارت است از ساختن انسان‌های خوب و آراسته به [[فضائل اخلاقی]]، که همه چیز خودش را برای [[هدف]] [[فدا]] می‌کند. مکاتب مادی هدف خود را تشکیل یک [[نظام]] مرفه، [[آزاد]]، آباد، بدون [[اختلاف طبقاتی]] معرفی می‌کنند ولی وقتی سؤال می‌کنیم بعد از آن چه اتفاقی می‌افتد و [[انسان]] در این [[جامعه]] مرفه به کجا می‌خواهد برود پاسخی ندارند. انسان فقط برای همین [[زندگی]] راحت است. در حالی که [[مکاتب الهی]] هدف عالی را انسان شدن [[بنی آدم]] می‌دانند. بنی آدم همین موجود دو پاست ولی انسان یعنی کسی که تمام [[فضایل]] و سرچشمه‌های [[استعداد]] در وجود او به جریان افتاده است تا به یک [[تکامل]] بی‌انتها و [[پیشرفت]] دائمی برسد. [[انبیاء]] با رها ساختن انسان از [[بدی‌ها]]، پستی‌ها، جهالت‌ها و [[رذایل اخلاقی]] از او [[انسان کامل]] و متعالی می‌سازند. {{متن قرآن|لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ}}<ref>«بی‌گمان خداوند بر مؤمنان منّت نهاد که از خودشان فرستاده‌ای در میان آنان برانگیخت که آیات وی را بر آنان می‌خواند و آنها را پاکیزه می‌گرداند و به آنها کتاب و فرزانگی می‌آموزد و به راستی پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند» سوره آل عمران، آیه ۱۶۴.</ref>.
اهداف انبیاء به دو دسته اهداف میانی و اهداف نهایی تقسیم می‌شود. در میان اهداف پیغمبران، هدف اصلی آن است که [[انسان]] را به سر [[منزل]] تعالی برسانند. انسان به عنوان یک موجود که دارای استعدادهای فراوان است می‌تواند چیزی بالاتر و شریف‌تر از آنچه هست بشود. هدف از [[فرستادن پیامبر]] در نهایت، انجام همین [[تربیت]] و سازندگی است که [[قرآن]] با تعبیرات «تزکیه» و «تعلیم» به آن اشاره کرده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳.</ref>. مکاتب مادی هدف خود را تشکیل یک [[نظام]] مرفه، [[آزاد]]، آباد، بدون اختلاف طبقاتی معرفی می‌کنند ولی وقتی سؤال می‌کنیم بعد از آن چه اتفاقی می‌افتد و [[انسان]] در این [[جامعه]] مرفه به کجا می‌خواهد برود پاسخی ندارند، در حالی که مکاتب الهی هدف عالی را انسان شدن [[بنی آدم]] می‌دانند. [[انبیاء]] با رها ساختن انسان از [[بدی‌ها]]، پستی‌ها، جهالت‌ها و [[رذایل اخلاقی]] از او [[انسان کامل]] و متعالی می‌سازند<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۶۴.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص ۱۸۸.</ref>


بنابراین مقصود اصلی [[دین]]، [[هدایت]] [[انسان‌ها]] و [[دل بستن]] به [[ذات الهی]] و [[راه الهی]] و [[تعالیم انبیاء]] است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱/۱/۱۳۸۹، در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی.</ref>. اساس [[بعثت پیامبر]]{{صل}} برای کامل شدن [[مکارم اخلاق]] و سایر امور مقدمه آن است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۹/۹/۷۵، دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران به مناسبت عید سعید مبعث.</ref>.
=== رها ساختن [[انسان]] از اقسام گوناگون [[شرک]] ===
[[رهبر معظم انقلاب]] هدف نخست [[بعثت پیامبران]] را تحرک درونی و [[نفسانی]] در توجه دادن [[باطن]] انسان به [[خدای متعال]] می‌دانند که در بسیاری از [[آیات قرآن]] به عنوان «ذکر» معرفی شده است. خدای متعال در درجه اول [[تذکر]] و به خود آمدن انسان را مدنظر داشته است و تا این امر محقق نشود هیچ‌یک از [[اهداف بعثت]] تحقق نمی‌یابد. {{متن قرآن|إِنَّمَا تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ}}<ref>«تو تنها به آن کس می‌توانی بیم دهی که از این قرآن پیروی می‌کند و از (خداوند) بخشنده در نهان بیم دارد پس او را به آمرزش و پاداشی ارزشمند نوید ده» سوره یس، آیه ۱۱.</ref>. با ملاحظه وضعیت [[بشر]] امروز می‌توان دریافت کلید همه [[اصلاحات]] و [[سعادت‌ها]] این است که [[انسان‌ها]] به خود آمده، [[هدف خلقت]] را از ورای این [[ظواهر]] مادی جستجو کرده و در ورای این ظواهر مادی [[زندگی]] همچون خور و [[خواب]]، [[شهوات]]، [[قدرت]]، [[مال]] پرستی و... حقیقتی را جستجو کنند. ریشه [[فساد]]، عدم توجه به [[باطن]] [[حقیقی]] عالم و سر و باطن زندگی در توجه به مبدأ و [[گوش به فرمان]] مبدأ [[حاکم]]، [[قادر]] و [[صاحب اختیار]] از [[غیب]] بودن است که به تعبیر [[قرآن]] «[[ایمان به غیب]]» است: {{متن قرآن|الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ}}<ref>«همان کسانی که «غیب» را باور و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم می‌بخشند» سوره بقره، آیه ۳.</ref><ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با کارگزاران نظام در سالروز عید مبعث، ۲۹/۹/۱۳۷۴ و ۱/۱۱/۱۳۷۱.</ref>. ایشان در تبیین نتایج این حرکت می‌فرمایند: [[قبل از ظهور]] [[نبی اکرم]]{{صل}} ابوذرها، مقدادها و عمارها انسان‌های [[جاهل]] و [[گمراهی]] بودند که مثل حیوانات و [[مردمان]] [[وحشی]] زندگی می‌کردند؛ اما [[تعالیم پیامبر]] از [[عمار]] آن چنان [[شخصیت]] بزرگی ساخت که در طول حدود نود سال [[عمر]] خود پیوسته در [[خدمت]] [[اسلام]] تلاش و [[مجاهدت]] می‌کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با خانواده‌های شهدا و اقشار مختلف مردم ۱/۸/۱۳۷۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۸.</ref>
دومین [[هدف]] ولیّ [[الهی]] رهاساختن انسان از اشکال متنوع شرک است. یکی از مهم‌ترین [[برکات]] وجود [[پیامبر]] [[هدیه]] کردن [[توحید]] به [[جوامع بشری]] بود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر{{صل}} و امام صادق{{ع}}، ۲۴/۶/۱۳۷۱.</ref>. [[حاکمیت]] [[شرک]]، [[کفر]]، [[استبداد]]، [[ظلم]] و [[تفرقه]] بین [[انسان‌ها]] باید با وجود این [[انسان]] والا و نظیر به تدریج زایل می‌شد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر{{صل}} و امام صادق{{ع}}، ۱۰/۴/۱۳۷۸.</ref>. بشر امروز که به پیشرفت علم و ترقیات عظیم [[فکری]] دست یافته است، هنوز [[اسیر]] شرک است و حرکتی که پیامبر آغاز نمود باید به دست ما تکمیل شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر{{صل}} و امام صادق{{ع}}، ۹/۳/۱۳۸۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص ۱۹۰.</ref>


===رها ساختن [[انسان]] از اقسام گوناگون [[شرک]]===
== اهداف [[ولایت]] در بُعد اجتماعی ==
همچنان‌که گفته شد [[روح]] حرکت [[انبیاء]] تحقق [[توحید]] و دوری از شرک در دو ساحت فردی و [[اجتماعی]] است. [[رهبر معظم انقلاب]] دومین [[هدف]] ولی [[الهی]] را رهاساختن انسان از اشکال متنوع شرک می‌داند. به [[اعتقاد]] ایشان یکی از مهم‌ترین [[برکات]] وجود [[پیامبر]] [[هدیه]] کردن [[توحید]] به [[جوامع بشری]] بود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر{{صل}} و امام صادق{{ع}}، ۲۴/۶/۱۳۷۱. </ref>. [[حاکمیت]] [[شرک]]، [[کفر]]، [[استبداد]]، [[ظلم]] و [[تفرقه]] بین [[انسان‌ها]] باید با وجود این [[انسان]] والا و نظیر به تدریج زایل می‌شد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر{{صل}} و امام صادق{{ع}}، ۱۰/۴/۱۳۷۸.</ref>. اشکال عمده آن عصر [[اسارت]] [[بشر]] تحت اقسام گوناگون شرک و [[هدف]] [[پیامبر]] این بود که انسان‌ها را از [[ذلت]] [[خرافات]] و [[اعتقادات]] نادرست که سبب سرفروآوردن و [[خضوع]] در برابر موجودات [[پست‌تر]] از خود می‌شد [[رهایی]] بخشد. با [[بعثت]] [[انبیاء]] [[بشریت]] باید به سمت [[آزادی معنوی]]، [[اجتماعی]]، [[حقیقی]] و [[عقلانی]] حرکت می‌کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر{{صل}} و امام صادق{{ع}}، ۹/۳/۱۳۸۱.</ref>. البته در این مسیر [[تعصبات]]، قبیله‌گری‌ها و انگیزه‌های شخصی افراد کار را بر پیامبر دشوار می‌نمود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر{{صل}} و امام صادق{{ع}}، ۱۰/۴/۱۳۷۸.</ref>. بشر امروز نیز که به [[پیشرفت علم]] و ترقیات [[عظیم]] [[فکری]] دست یافته است، هنوز [[اسیر]] شرک است و حرکتی که پیامبر آغاز نمود باید به دست ما تکمیل شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر{{صل}} و امام صادق{{ع}}، ۹/۳/۱۳۸۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۹۰.</ref>
=== تشکیل جامعه و نظام توحیدی ===
برای دستیابی به هدف نهایی [[دین]] ([[تربیت]] انسان)، مقدماتی باید طی شود. الگوی [[ولایت الهی]]، با روش زاهدان، [[عارفان]] و حتی [[فیلسوفان]] متفاوت است. انبیاء [[معتقد]] به تربیت فردی و دانه دانه انسان‌سازی نیستند، انبیاء معتقدند برای ساختن انسان باید محیط مناسب تأسیس کرد که بتواند فرد را در خود بپروراند. ایشان دنبال کارخانه انسان‌سازی هستند که به طور خودکار [[انسان کامل]] [[پیغمبر]] پسند تحویل دهد، کارخانه انسان‌سازی، [[جامعه]] و [[نظام اسلامی]] است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳ و ۱۹/۷/۱۳۵۳.</ref>. به همین منظور هدف میانی انبیاء عبارت است از: تشکیل جامعه توحیدی و نظام الهی که با [[قوانین]] و [[مقررات الهی]] اداره شود. خصوصیت چنین جامعه‌ای آن است که با تحقق [[توحید]]، [[زنجیر]] اطاعت غیر خدا از گردن [[مردم]] برداشته می‌شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۷/۷/۱۳۵۳.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص ۱۹۱.</ref>


==اهداف [[ولایت]] در بعد اجتماعی==
=== [[برقراری عدالت]] ===
===[[تشکیل جامعه]] و [[نظام توحیدی]]===
مقدمه دیگری که برای [[تربیت]] [[انسان]] توحیدی لازم است، تحقق عدالت اجتماعی است. [[دین الهی]] و واقعی ـ نه فقط [[دین اسلام]] ـ بدون [[عدالت اجتماعی]] تحقق پیدا نمی‌کند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۹/۱۱/۱۳۶۸.</ref>. [[پیامبران]] نیز برای [[نفی]] طبقات اجتماعی که در آن [[تبعیض]]، [[ظلم]]، نابسامانی، نامردمی از [[جامعه]] و تبدیل آن به جامعه توحیدی که همه [[مردم]] [[بنده خدا]] باشند نه کس دیگر و [[آزاد]] از [[بندگی]] دیگر [[بندگان]] باشند، سر از پا نمی‌شناختند و مانند شعله‌ای سوزان، نقایص این تبعیضات را [[تذکر]] داده و برای رفع آن آرام و قرار نداشتند. جامعه دچار اختلاف طبقاتی از مسیر [[فطری]] و طبیعی خویش که هماهنگ با [[جهان]] است خارج شده و [[انبیاء]] بر سر آن‌اند که این جامعه را به مسر خویش بازگردانند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳.</ref>. با توجه به [[آیه]] {{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ}}<ref>«ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref> می‌توان نتیجه گرفت تمام پیامبران، نه فقط [[پیغمبر]] خاتم، با [[هدف]] محقق ساختن عدالت اجتماعی آمده‌اند و اگر [[دینی]] بر خلاف این مسیر گام بردارد روشن است [[دین الهی]] نیست یا [[تحریف]] شده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۵/۷/۱۳۵۳.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص ۱۹۲.</ref>
برای دستیابی به هدف نهایی [[دین]] ([[تربیت]] انسان)، مقدماتی باید طی شود. الگوی [[ولایت الهی]]، با روش زاهدان، [[عارفان]] و حتی [[فیلسوفان]] متفاوت است. انبیاء [[معتقد]] به [[تربیت فردی]] و دانه دانه [[انسان‌سازی]] نیستند، انبیاء معتقدند برای ساختن انسان باید محیط مناسب تأسیس کرد که بتواند فرد را در خود بپروراند. ایشان دنبال کارخانه انسان‌سازی هستند که به طور خودکار [[انسان کامل]] [[پیغمبر]] پسند تحویل دهد، کارخانه انسان‌سازی، [[جامعه]] و [[نظام اسلامی]] است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳ و ۱۹/۷/۱۳۵۳.</ref>. به همین منظور هدف میانی انبیاء عبارت است از: [[تشکیل جامعه توحیدی]] و [[نظام الهی]]، که با [[قوانین]] و [[مقررات الهی]] اداره شود. خصوصیت چنین جامعه‌ای آن است که با تحقق [[توحید]]، [[زنجیر]] [[اطاعت غیر خدا]] از گردن [[مردم]] برداشته می‌شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۷/۷/۱۳۵۳.</ref>.


[[توحیدی]] که مقصود [[پیامبران]] و مورد [[مخالفت]] [[مشرکین]] است محدود به مفاهیم و اصطلاحات نیست. بلکه در جای جای [[زندگی اجتماعی]] امتداد دارد. توحید در این نگرش عبارت است از [[حاکمیت الله]] بر تمام [[زندگی]] [[انسان‌ها]]، یعنی در [[جامعه]] فقط [[حاکمیت الهی]] مستقر باشد و حاکمیت الهی نیز بدین معناست که اولاً [[قوانین الهی]] در جامعه جاری شوند نه [[قوانین بشری]]، و ثانیاً آن کسانی که در رأس [[حکومت]] هستند از سوی [[خدا]] تعیین شده باشند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۹/۲/۱۳۶۵.</ref>. بر همین اساس تمام [[نظام]] [[دین]] را باید با محوریت توحید معنا کنیم. آثار توحید در تمام اجزای دین دیده می‌شود: از [[نفی]] [[بندگی]] غیر خدا<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۴/۷/۱۳۵۳.</ref> گرفته تا نفی [[پیروی]] از قدرت‌های طاغوتی، نفی بندگی [[شیطان]]، نفس و [[طاغوت]] [[انسانی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۶/۷/۱۳۵۳.</ref>، نفی [[اختلاف طبقاتی]] و [[ضرورت]] [[عدالت اجتماعی]] میان افراد جامعه<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۸/۷/۱۳۵۳.</ref>، وسعت [[بینش]] [[آحاد جامعه]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۹/۷/۱۳۵۳.</ref>، ریشه‌کن کردن [[ترس]] از [[دشمنان]] [[خداوند]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۹/۷/۱۳۵۳.</ref>، [[دفاع]] از [[حقوق محرومان]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۵/۷/۱۳۵۳.</ref>، انحصار [[مالکیت]] و در نتیجه [[حاکمیت سیاسی]] در [[حاکمیت خداوند]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۲/۷/۱۳۵۳.</ref>، [[تغییر]] [[رفتار حاکمان]] [[سیاسی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۵/۷/۱۳۵۳.</ref> و....
=== استقرار [[ولایت الهی]] ===
به [[اعتقاد]] ایشان، اگر [[جامعه اسلامی]] [[زمان پیامبر]] پنجاه سال دیگر ادامه می‌یافت یا بعد از [[پیامبر]]، [[امام علی]]{{ع}} حکومت می‌کرد بعد از پنجاه سال، همه [[منافقان]] تبدیل به [[مؤمنین]] [[واقعی]] می‌شدند. جامعه انسان‌ساز می‌شد و به شکل طبیعی همه آدم‌های غش‌دار را هم بی‌غش می‌کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۹/۷/۱۳۵۳.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۹۱.</ref>
استقرار ولایت الهی [[هدف]] تمام زحمات [[پیغمبر اکرم]] و بزرگان [[دین]] و [[انبیاء الهی]]{{عم}} است. [[امام صادق]]{{ع}} در این زمینه فرموده‌اند: [[هدف انبیاء]] این است که [[انسان‌ها]] را از [[ولایت]] [[بندگان]] و بردگان خارج سازند و به [[ولایت الله]] نائل کنند. این هدف صرفاً معطوف به افراد نیست بلکه [[انبیاء]] در صدد وارد ساختن محیط [[زندگی]] در ولایت الله هستند تا جامعه بتواند، با ولایت الهی حرکت کند و در نتیجه هیچ [[ولایتی]] اعم از [[ولایت]] [[پول]]، ولایت [[قوم]] و [[قبیله]]، ولایت [[زور]]، ولایت [[سنت‌ها]] و [[آداب]] و عادات غلط نتواند در مقابل [[ولایت الله]] عرض اندام کند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۹/۳/۱۳۷۲.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص ۱۹۵.</ref>


===[[برقراری عدالت]]===
=== جهل‌ستیزی ===
از منظر [[رهبر معظم انقلاب]] مقدمه دیگری که برای [[تربیت]] [[انسان]] توحیدی لازم است، تحقق عدالت اجتماعی است. [[دین الهی]] و واقعی - نه فقط [[دین اسلام]] - بدون [[عدالت اجتماعی]] تحقق پیدا نمی‌کند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۹/۱۱/۱۳۶۸.</ref>. [[پیامبران]] نیز برای [[نفی]] [[طبقات اجتماعی]] که در آن [[تبعیض]]، [[ظلم]]، [[نابسامانی]]، نامردمی از [[جامعه]] و تبدیل آن به [[جامعه توحیدی]] که همه [[مردم]] [[بنده خدا]] باشند نه کس دیگر و [[آزاد]] از [[بندگی]] دیگر [[بندگان]] باشند، سر از پا نمی‌شناختند و مانند شعله‌ای سوزان، نقایص این تبعیضات را [[تذکر]] داده و برای رفع آن آرام و قرار نداشتند. جامعه دچار [[اختلاف طبقاتی]] از مسیر [[فطری]] و طبیعی خویش که هماهنگ با [[جهان]] است خارج شده و [[انبیاء]] بر سر آن‌اند که این جامعه را به مسر خویش بازگردانند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳.</ref>. با توجه به [[آیه]] {{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ}}<ref>«ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند و (نیز) آهن را فرو فرستادیم که در آن نیرویی سخت و سودهایی برای مردم است و تا خداوند معلوم دارد چه کسی در نهان، (دین) او و پیامبرانش را یاری می‌کند؛ بی‌گمان خداوند توانمندی پیروزمند است» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref> می‌توان نتیجه گرفت تمام پیامبران، نه فقط [[پیغمبر]] خاتم، با [[هدف]] محقق ساختن عدالت اجتماعی آمده‌اند و اگر [[دینی]] بر خلاف این مسیر گام بردارد روشن است [[دین الهی]] نیست یا [[تحریف]] شده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۵/۷/۱۳۵۳.</ref>. این [[هدف پیامبران]] یعنی یک طبقه کردن و برابر کردن [[انسان‌ها]] و برافکندن [[جهل]]، [[فقر]] و ظلم و [[استثمار]] و اختلاف طبقاتی در مقیاس‌های [[فرهنگ]] مدرن یعنی [[قرن]] بیستم مترقی‌ترین هدف‌هاست<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۶/۷/۱۳۵۳.</ref>.
[[هدف]] میانی دیگری که مقدمه تربیت توحیدی است، [[مبارزه]] با [[جهل]] است. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در توصیف هدف [[بعثت پیامبر]]{{صل}} می‌فرماید: {{متن حدیث|لیثیروا لهم دفائن العقول}}<ref>نهج البلاغه، خطبه اول.</ref>. یعنی هدف ایشان آن بود که گنجینه‌های [[خرد]] را استخراج کند. گنجینه‌هایی که [[انسان‌ها]] روی آن خوابیده و از آن خبر ندارند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۶/۹/۸۰ دیدار با استادان و دانشجویان دانشگاه قزوین.</ref>. اولین کار پیامبر شوراندن و تقویت [[قدرت]] [[تفکر]] در [[جامعه]] است، این [[عقل انسان]] را به [[عبودیت]] خدا وادار می‌کند و او را از [[اعمال]] سفیهانه و [[دل]] دادن به [[دنیا]] باز می‌دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۹/۴/۱۳۸۸، سالروز مبعث.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص ۱۹۶.</ref>
[[آیت‌الله خامنه‌ای]] معتقدند بزرگ‌ترین [[آرمان]] [[بشر]] از ابتدای [[تاریخ]] [[انسان]] تا امروز، [[تحقق عدالت]] است. اولین [[هدف انبیاء]]، در کنار ذکر، [[تأمین عدالت]] است. البته [[برقراری عدالت]] در [[سایه]] ذکر و [[اصلاح]] [[نفوس]] انسان‌هاست و به همین دلیل بسیاری از مدعیان [[برقراری عدالت]] ناکارآمد بودند. [[هدف]] [[پیامبر]] ایجاد محیطی سالم و صحیح برای [[معیشت]] [[انسان]] بود که در آن، [[ظلم]] و دریده شدن [[ضعیف]] به وسیله [[قوی]]، ناکامی مطلق برای [[ضعفا]] و [[قانون]] [[جنگ]] موجود نباشد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با کارگزاران نظام در سالروز عید مبعث، ۲۹/۹/۱۳۷۴.</ref>. از دیدگاه معظم له [[عدالت اجتماعی]] مهم‌ترین هدف در قلمرو [[اجتماعی]] است. در قلمرو [[حیات اجتماعی]]، عدالت اجتماعی به عنوان هدف معین شده است. {{متن قرآن|لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ}}. ایشان یادآوری می‌کنند مفهوم «[[قسط]]» با «[[عدل]]» متفاوت است. عدل به معنای «موازنه صحیح» و «به سمت [[عیب]] و خروج از حد نرفتن» معنای عامی است که در [[زندگی شخصی]] و عمومی، [[جسم]] و [[جان]]، سنگ و چوب و همه حوادث [[دنیا]] وجود دارد. اما قسط همان عدل در مناسبات اجتماعی است که امروزه از آن به «عدالت اجتماعی» تعبیر می‌شود و غیر از عدل به معنای کلی است. [[انبیاء]] اگرچه حرکت کلی‌شان به سمت [[عدالت]] به معنای کلی است اما آن چیزی که اکنون مسأله [[بشر]] است و با کمتر از آن نمی‌تواند [[زندگی]] کند، قسط است. قسط یعنی اینکه عدل، [[خرد]] شده و به شکل عدالت اجتماعی در آید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با کارگزاران نظام در سالروز عید مبعث، ۱/۱۱/۱۳۷۱.</ref>. امروز نیز بزرگ‌ترین [[رنج]] بشر از [[بی‌عدالتی]] و ظلم [[مستکبران]] و مهم‌ترین نیاز وی برقراری عدالت است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق{{ع}}، ۲۹/۱۰/۱۳۸۴ و نیز دیدار با کارگزاران نظام در سالروز مبعث ۲۴/۶/۱۳۷۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۹۲.</ref>


===معنای [[تحقق عدالت]] و [[تربیت]] انسان===
=== پیاده شدن ارزش‌های [[وحیانی]] در [[زمین]] ===
در اینجا پرسشی طرح می‌گردد که مقصود از اینکه هدف از [[بعثت پیامبران]] و [[ولایت امامان]]، تربیت [[روحی]] [[بشریت]] و تحقق عدالت اجتماعی است چیست؟ آیا این امر به معنای [[نفی]] هرگونه [[گناه]] و ظلم در میان [[آحاد جامعه]] است؟ [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] در تبیین این نکته می‌فرمایند:
پیامبر پس از دریافت [[مکتب]] به عنوان [[نظام]] فراگیر نیازهای [[بشر]]، [[مأمور]] به پیاده ساختن آن معارف بود. این امر مهم باید پس از [[پیامبر]] توسط [[امامان]] محقق می‌شد که حوادث صدر اسلام مانع آن گردید. اگر [[تدبیر]] پیامبر درباره [[جانشینی علی]]{{ع}} عملی می‌شد بدون تردید مسیر [[تاریخ]] بشر [[تغییر]] نموده و در جایگاه بسیار جلوتری از تاریخ طولانی بشر قرار داشتیم<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق{{ع}}، ۲۹/۱۰/۱۳۸۴.</ref>. بنابراین [[هدف]] اصلی [[انبیاء]] [[تربیت]] صحیح و سازندگی است که [[قرآن]] به [[تزکیه]] و [[تعلیم]] اشاره کرده است، ولی برای رسیدن به این هدف باید یک سری اهداف میانی طی شود که همان [[جامعه]] عادلانه [[توحیدی]] است بر اساس [[عدالت]]، [[توحید]]، [[تکریم]] [[انسان]]، پیراسته از [[ظلم]] و [[شرک]] و [[خرافه]] و [[جهل]] و هر چیزی که انسان را [[خوار]] و [[پست]] می‌سازد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص ۱۹۶.</ref>
معنای [[نجات]] [[انسان‌ها]] این نیست که با آمدن [[رسول خاتم]]، همه [[نفوس]] [[بشر]] [[تزکیه]] خواهند شد و [[بشریت]] بعد از طلوع [[قرآن]]، دیگر روی [[ظلم]] و [[تبعیض]] و [[شقاوت]] و نارسایی‌های مسیر خود به سمت [[تکامل]] را نخواهد دید و [[مردم]] ظلمی نخواهند داشت؛ بلکه بدین معناست که آنچه [[پیامبر]] و [[اسلام]] به مردم دادند، یک نسخه [[شفابخش]] برای همه ادوار است؛ نسخه‌ای که برای مقابله با [[جهل]]؛ ظلم؛ تبعیض، پایمال شدن [[ضعفا]] به دست اقویا و تمام دردهای بشر مفید است و این نسخه در صورت عمل به آن مفید خواهد بود. نسخه بهترین اطبا نیز در صورت متروک ماندن نتیجه نخواهد داد و دیگر عیبی بر آن طبیب حاذق نخواهد بود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز بعثت پیامبر{{صل}}، ۱۳/۱۱/۱۳۷۰.</ref>. پیامبر جامعه‌ای متذکر، [[آگاه]] و برخوردار از حد اعلای [[عدالت اجتماعی]] به وجود آورد. ممکن بود در گوشه‌ای از [[جامعه]]، کسی به کسی ظلم بکند؛ اما این، ملاک فقدان عدالت اجتماعی نیست. ملاک وجود و عدم عدالت اجتماعی، استقرار حاکمانه عدالت اجتماعی است. در جامعه‌ای که [[قانون]] و حکمروایی عادلانه، [[حکمران]] [[عادل]] و [[نیت]] [[عدالت]] است، حرکت عمومی به سمت عدالت اجتماعی است. ممکن است دیر یا زود این راه طی شود و مدتی طول بکشد؛ اما این جامعه بالاخره به عدالت اجتماعی خواهد رسید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز بعثت پیامبر{{صل}}، ۲۹/۹/۱۳۷۴.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۹۴.</ref>


===استقرار [[ولایت الهی]]===
== مراحل تحقق اهداف [[ولایت]] ==
[[رهبر معظم انقلاب]] استقرار ولایت الهی را [[هدف]] تمام زحمات [[پیغمبر اکرم]] و بزرگان [[دین]] و [[انبیاء الهی]]{{عم}} می‌دانند. ایشان به سخنی از [[امام صادق]]{{ع}} استناد می‌کنند که فرموده‌اند: [[هدف انبیاء]] این است که [[انسان‌ها]] را از [[ولایت]] [[بندگان]] و بردگان خارج سازند و به [[ولایت الله]] نائل کنند. این هدف صرفاً معطوف به افراد نیست بلکه [[انبیاء]] در صدد وارد ساختن محیط [[زندگی]] در ولایت الله هستند تا جامعه بتواند، با ولایت الهی حرکت کند و در نتیجه هیچ [[ولایتی]] اعم از [[ولایت]] [[پول]]، ولایت [[قوم]] و [[قبیله]]، ولایت [[زور]]، ولایت [[سنت‌ها]] و [[آداب]] و عادات غلط نتواند در مقابل [[ولایت الله]] عرض اندام کند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۹/۳/۱۳۷۲.</ref>.
گام‌های مختلف برای رسیدن به [[اهداف]] [[اولیاء الهی]] عبارت‌اند از:
[[مقام معظم رهبری]] با توجه به اینکه [[حکومت اسلامی]] بالاترین تجلی ولایت است و نیز با استناد به سخن [[قرآن]] درباره ناتمام ماندن [[رسالت پیامبر]]{{صل}} در صورت عدم [[اجرای دستور الهی]] در [[روز غدیر]] نتیجه می‌گیرند امر [[تشکیل حکومت]] و [[مدیریت]] [[کشور]] از مهم‌ترین اهداف و کارکردهای [[پیامبر]]{{صل}} است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۸/۲/۱۳۷۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۹۵.</ref>
# [[بعثت]]؛
# [[نهضت]] و [[مبارزه]] برای برهم زدن نهادهای [[باطل]]؛
# تشکیل حکومت برای محقق ساختن آرمان‌های الهی؛
# تحقق [[عدالت اجتماعی]] توسط [[حکومت]] (که [[هدف]] متوسط است)؛
# تخلق [[انسان‌ها]] به [[اخلاق حسنه]] و رشد معنوی افراد که هدف نهایی بوده و [[رسالت]] تشکیل حکومت هم همین است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز مبعث پیامبر{{صل}}، ۱۹/۵/۱۳۷۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص ۱۹۷.</ref>


===[[جهل‌ستیزی]]===
== جستارهای وابسته ==
[[هدف]] میانی دیگری که مقدمه [[تربیت توحیدی]] است، [[مبارزه]] با [[جهل]] است. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در توصیف هدف [[بعثت پیامبر]]{{صل}} می‌فرماید: {{متن حدیث|لیثیروا لهم دفائن العقول}}<ref>نهج البلاغه، خطبه اول.</ref>. یعنی هدف ایشان آن بود که گنجینه‌های [[خرد]] را استخراج کند. گنجینه‌هایی که [[انسان‌ها]] روی آن خوابیده و از آن خبر ندارند. همچنین در [[روایت]] دیگری آمده است {{متن حدیث|وَ لَا بَعَثَ اللَّهُ رَسُولًا وَ لَا نَبِيّاً حَتَّى يَسْتَكْمِلَ الْعَقْلَ‌}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۱۳.</ref> یعنی [[خدا]] هیچ [[پیامبری]] را نفرستاد مگر بدین هدف که خرد را در میان [[مردم]] کامل کند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۶/۹/۸۰ دیدار با استادان و دانشجویان دانشگاه قزوین.</ref>. [[عقل]] ریسمانی است که به پای [[حیوان]] می‌بندند که قابل کنترل باشد، اگر [[بشر]] از عقل استفاده نکند نفس [[سرکش]] او که مثل شرورترین حیوانات است، کنترلش را از دست داده و مانند حیوان [[وحشی]] [[سرگردان]] می‌شود و در این شرایط [[تربیت]] [[انسان]] غیرممکن است؛ لذا اولین کار پیامبر شوراندن و تقویت [[قدرت]] [[تفکر]] در [[جامعه]] است، این [[عقل انسان]] را به [[عبودیت]] خدا وادار می‌کند و او را از [[اعمال]] سفیهانه و [[دل]] دادن به [[دنیا]] باز می‌دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۹/۴/۱۳۸۸، سالروز مبعث.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۹۶.</ref>
{{مدخل‌های وابسته}}
 
* [[اهداف قرآن]]
===پیاده شدن ارزش‌های [[وحیانی]] در [[زمین]]===
* [[اهداف اسلام]]
مقام معظم رهبری معتقدند پیامبر پس از دریافت [[مکتب]] به عنوان [[نظام]] فراگیر نیازهای [[بشر]] [[مأمور]] به پیاده ساختن آن [[معارف]] بود. به [[اعتقاد]] ایشان این امر مهم باید پس از [[پیامبر]] توسط [[امامان]] محقق می‌شد که حوادث [[صدر اسلام]] مانع آن گردید. اگر [[تدبیر]] پیامبر درباره [[جانشینی علی]]{{ع}} عملی می‌شد بدون تردید مسیر [[تاریخ]] بشر [[تغییر]] نموده و در جایگاه بسیار جلوتری از تاریخ طولانی بشر قرار داشتیم<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق{{ع}}، ۲۹/۱۰/۱۳۸۴.</ref>.
{{پایان مدخل‌های وابسته}}
بنابراین [[هدف]] اصلی [[انبیاء]] [[تربیت]] صحیح و [[سازندگی]] است که [[قرآن]] به [[تزکیه]] و [[تعلیم]] اشاره کرده است، ولی برای رسیدن به این هدف باید یک سری اهداف میانی طی شود که همان [[جامعه]] عادلانه [[توحیدی]] است بر اساس [[عدالت]]، [[توحید]]، [[تکریم]] [[انسان]]، پیراسته از [[ظلم]] و [[شرک]] و [[خرافه]] و [[جهل]] و هر چیزی که انسان را [[خوار]] و [[پست]] می‌سازد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۹۶.</ref>
 
==مراحل تحقق اهداف [[ولایت]]==
[[مقام معظم رهبری]] گام‌های مختلف برای رسیدن به [[اهداف]] [[اولیاء الهی]] را به تفصیل بیان نموده که خلاصه آن بدین ترتیب است:
#[[بعثت]].
#[[نهضت]] و [[مبارزه]] برای برهم زدن نهادهای [[باطل]].
#[[تشکیل حکومت]] برای محقق ساختن [[آرمان‌های الهی]].
#تحقق [[عدالت اجتماعی]] توسط [[حکومت]] (که [[هدف]] متوسط است).
#[[تخلق]] [[انسان‌ها]] به [[اخلاق حسنه]] و [[رشد معنوی]] افراد که هدف نهایی بوده و [[رسالت]] تشکیل حکومت هم همین است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز مبعث پیامبر{{صل}}، ۱۹/۵/۱۳۷۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۹۷.</ref>


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۵۰

اهداف و کارکردهای ولایت (اهداف مشترک پیامبران و امامان)

از آنجا که مفهوم کانونی از نگاه اسلام «توحید» است، لذا اهداف انبیاء نیز پیرامون همین محور بسط می‌یابد. توحید بزرگ‌ترین هدف پیغمبران است. البته مقصود از توحید، شهادت زبانی به یکتایی خداوند و یا حتی همراه داشتن استدلال‌های کلامی نیست، بلکه مقصود حاکمیت خدا بر حیات فردی و اجتماعی است. یعنی قوانین الهی در جامعه جاری شود نه قوانین بشری، قوانین منطبق با کتاب الهی باشد، دوم اینکه کسانی که در رأس حکومت هستند خلفاء الله باشند[۱].[۲]

اهداف ولایت در بُعد فردی

ایمان به مبدأ متعالی، تزکیه و تعلیم نفس

اهداف انبیاء به دو دسته اهداف میانی و اهداف نهایی تقسیم می‌شود. در میان اهداف پیغمبران، هدف اصلی آن است که انسان را به سر منزل تعالی برسانند. انسان به عنوان یک موجود که دارای استعدادهای فراوان است می‌تواند چیزی بالاتر و شریف‌تر از آنچه هست بشود. هدف از فرستادن پیامبر در نهایت، انجام همین تربیت و سازندگی است که قرآن با تعبیرات «تزکیه» و «تعلیم» به آن اشاره کرده است[۳]. مکاتب مادی هدف خود را تشکیل یک نظام مرفه، آزاد، آباد، بدون اختلاف طبقاتی معرفی می‌کنند ولی وقتی سؤال می‌کنیم بعد از آن چه اتفاقی می‌افتد و انسان در این جامعه مرفه به کجا می‌خواهد برود پاسخی ندارند، در حالی که مکاتب الهی هدف عالی را انسان شدن بنی آدم می‌دانند. انبیاء با رها ساختن انسان از بدی‌ها، پستی‌ها، جهالت‌ها و رذایل اخلاقی از او انسان کامل و متعالی می‌سازند[۴].[۵]

رها ساختن انسان از اقسام گوناگون شرک

دومین هدف ولیّ الهی رهاساختن انسان از اشکال متنوع شرک است. یکی از مهم‌ترین برکات وجود پیامبر هدیه کردن توحید به جوامع بشری بود[۶]. حاکمیت شرک، کفر، استبداد، ظلم و تفرقه بین انسان‌ها باید با وجود این انسان والا و نظیر به تدریج زایل می‌شد[۷]. بشر امروز که به پیشرفت علم و ترقیات عظیم فکری دست یافته است، هنوز اسیر شرک است و حرکتی که پیامبر آغاز نمود باید به دست ما تکمیل شود[۸].[۹]

اهداف ولایت در بُعد اجتماعی

تشکیل جامعه و نظام توحیدی

برای دستیابی به هدف نهایی دین (تربیت انسان)، مقدماتی باید طی شود. الگوی ولایت الهی، با روش زاهدان، عارفان و حتی فیلسوفان متفاوت است. انبیاء معتقد به تربیت فردی و دانه دانه انسان‌سازی نیستند، انبیاء معتقدند برای ساختن انسان باید محیط مناسب تأسیس کرد که بتواند فرد را در خود بپروراند. ایشان دنبال کارخانه انسان‌سازی هستند که به طور خودکار انسان کامل پیغمبر پسند تحویل دهد، کارخانه انسان‌سازی، جامعه و نظام اسلامی است[۱۰]. به همین منظور هدف میانی انبیاء عبارت است از: تشکیل جامعه توحیدی و نظام الهی که با قوانین و مقررات الهی اداره شود. خصوصیت چنین جامعه‌ای آن است که با تحقق توحید، زنجیر اطاعت غیر خدا از گردن مردم برداشته می‌شود[۱۱].[۱۲]

برقراری عدالت

مقدمه دیگری که برای تربیت انسان توحیدی لازم است، تحقق عدالت اجتماعی است. دین الهی و واقعی ـ نه فقط دین اسلام ـ بدون عدالت اجتماعی تحقق پیدا نمی‌کند[۱۳]. پیامبران نیز برای نفی طبقات اجتماعی که در آن تبعیض، ظلم، نابسامانی، نامردمی از جامعه و تبدیل آن به جامعه توحیدی که همه مردم بنده خدا باشند نه کس دیگر و آزاد از بندگی دیگر بندگان باشند، سر از پا نمی‌شناختند و مانند شعله‌ای سوزان، نقایص این تبعیضات را تذکر داده و برای رفع آن آرام و قرار نداشتند. جامعه دچار اختلاف طبقاتی از مسیر فطری و طبیعی خویش که هماهنگ با جهان است خارج شده و انبیاء بر سر آن‌اند که این جامعه را به مسر خویش بازگردانند[۱۴]. با توجه به آیه ﴿لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ[۱۵] می‌توان نتیجه گرفت تمام پیامبران، نه فقط پیغمبر خاتم، با هدف محقق ساختن عدالت اجتماعی آمده‌اند و اگر دینی بر خلاف این مسیر گام بردارد روشن است دین الهی نیست یا تحریف شده است[۱۶].[۱۷]

استقرار ولایت الهی

استقرار ولایت الهی هدف تمام زحمات پیغمبر اکرم و بزرگان دین و انبیاء الهی(ع) است. امام صادق(ع) در این زمینه فرموده‌اند: هدف انبیاء این است که انسان‌ها را از ولایت بندگان و بردگان خارج سازند و به ولایت الله نائل کنند. این هدف صرفاً معطوف به افراد نیست بلکه انبیاء در صدد وارد ساختن محیط زندگی در ولایت الله هستند تا جامعه بتواند، با ولایت الهی حرکت کند و در نتیجه هیچ ولایتی اعم از ولایت پول، ولایت قوم و قبیله، ولایت زور، ولایت سنت‌ها و آداب و عادات غلط نتواند در مقابل ولایت الله عرض اندام کند[۱۸].[۱۹]

جهل‌ستیزی

هدف میانی دیگری که مقدمه تربیت توحیدی است، مبارزه با جهل است. امیرالمؤمنین(ع) در توصیف هدف بعثت پیامبر(ص) می‌فرماید: «لیثیروا لهم دفائن العقول»[۲۰]. یعنی هدف ایشان آن بود که گنجینه‌های خرد را استخراج کند. گنجینه‌هایی که انسان‌ها روی آن خوابیده و از آن خبر ندارند[۲۱]. اولین کار پیامبر شوراندن و تقویت قدرت تفکر در جامعه است، این عقل انسان را به عبودیت خدا وادار می‌کند و او را از اعمال سفیهانه و دل دادن به دنیا باز می‌دارد[۲۲].[۲۳]

پیاده شدن ارزش‌های وحیانی در زمین

پیامبر پس از دریافت مکتب به عنوان نظام فراگیر نیازهای بشر، مأمور به پیاده ساختن آن معارف بود. این امر مهم باید پس از پیامبر توسط امامان محقق می‌شد که حوادث صدر اسلام مانع آن گردید. اگر تدبیر پیامبر درباره جانشینی علی(ع) عملی می‌شد بدون تردید مسیر تاریخ بشر تغییر نموده و در جایگاه بسیار جلوتری از تاریخ طولانی بشر قرار داشتیم[۲۴]. بنابراین هدف اصلی انبیاء تربیت صحیح و سازندگی است که قرآن به تزکیه و تعلیم اشاره کرده است، ولی برای رسیدن به این هدف باید یک سری اهداف میانی طی شود که همان جامعه عادلانه توحیدی است بر اساس عدالت، توحید، تکریم انسان، پیراسته از ظلم و شرک و خرافه و جهل و هر چیزی که انسان را خوار و پست می‌سازد[۲۵].[۲۶]

مراحل تحقق اهداف ولایت

گام‌های مختلف برای رسیدن به اهداف اولیاء الهی عبارت‌اند از:

  1. بعثت؛
  2. نهضت و مبارزه برای برهم زدن نهادهای باطل؛
  3. تشکیل حکومت برای محقق ساختن آرمان‌های الهی؛
  4. تحقق عدالت اجتماعی توسط حکومت (که هدف متوسط است)؛
  5. تخلق انسان‌ها به اخلاق حسنه و رشد معنوی افراد که هدف نهایی بوده و رسالت تشکیل حکومت هم همین است[۲۷].[۲۸]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۹/۲/۱۳۶۵.
  2. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص ۱۸۷.
  3. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳.
  4. سوره آل عمران، آیه ۱۶۴.
  5. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص ۱۸۸.
  6. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر(ص) و امام صادق(ع)، ۲۴/۶/۱۳۷۱.
  7. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر(ص) و امام صادق(ع)، ۱۰/۴/۱۳۷۸.
  8. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد پیامبر(ص) و امام صادق(ع)، ۹/۳/۱۳۸۱.
  9. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص ۱۹۰.
  10. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳ و ۱۹/۷/۱۳۵۳.
  11. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۷/۷/۱۳۵۳.
  12. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص ۱۹۱.
  13. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۹/۱۱/۱۳۶۸.
  14. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳.
  15. «ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند» سوره حدید، آیه ۲۵.
  16. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۵/۷/۱۳۵۳.
  17. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص ۱۹۲.
  18. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۹/۳/۱۳۷۲.
  19. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص ۱۹۵.
  20. نهج البلاغه، خطبه اول.
  21. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۶/۹/۸۰ دیدار با استادان و دانشجویان دانشگاه قزوین.
  22. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۲۹/۴/۱۳۸۸، سالروز مبعث.
  23. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص ۱۹۶.
  24. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع)، ۲۹/۱۰/۱۳۸۴.
  25. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۱۳/۷/۱۳۵۳.
  26. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص ۱۹۶.
  27. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز مبعث پیامبر(ص)، ۱۹/۵/۱۳۷۵.
  28. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱، ص ۱۹۷.