مرثیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = عزاداری | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[مرثیه در معارف و سیره حسینی]] - [[مرثیه در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط = }} | |||
{{سوگواری امام حسین}} | {{سوگواری امام حسین}} | ||
'''مرثیه''' یعنی [[سوگواری]] و [[نوحه خوانی]]؛ مرثیه بیشتر به خواندن [[روضه]] و [[شعر]] در رثای [[امام حسین]] {{ع}} و [[امامان معصوم]] گفته می‌شود. به شاعرانی که درباره عزای [[اهل بیت]] [[شعر]] می‌سرایند "مرثیه سرا" می‌گویند. نخستین کسانی که از شیوه مرثیه برای رساندن پیام خون شهدا بهره گرفتند، [[اهل بیت]] [[امام حسین]] {{ع}} و کاروان اسیران بودند. | |||
== | == مقدمه == | ||
[[سوگواری]] و گریستن بر [[اباعبدالله الحسین]] {{ع}} [[نشانه]] پیوند قلبی با [[اهل بیت]] {{عم}} و [[حماسه]] عاشوراست. برپایی مجالس عزا نیز برای [[سیدالشهدا]] بیعت با امام و راه [[امام]] و تغذیه [[فکری]] و [[روحی]] از [[مکتب]] عاشوراست. مرثیه سرایی و عزاداری احیای خط [[خون]] و شهادت و رساندن [[پیام]] مظلومان به [[گوش]] [[تاریخ]] است<ref>[[محمد صادق مزینانی|مزینانی، محمد صادق]]، [[نقش زنان در حماسه عاشورا (کتاب)|نقش زنان در حماسه عاشورا]]، ص۲۸۹-۲۹۰.</ref>. | |||
== معناشناسی == | |||
مرثیه عبارت است از [[سوگواری]]، [[نوحه خوانی]]، [[عزاداری]]، چیزی که در سوگ شخصی خوانده می‌شود، از ریشه "رثاء" است. از آنجا که توصیه شده در سوگ [[اهل‌بیت]] [[پیامبر]]، به خصوص [[امام حسین]] {{ع}} مرثیه خوانی و [[نوحه]] خوانی شود و بر مصیبت‌های آن [[امام]] [[شهید]] [[گریه]] کنند، مرثیه بیشتر به خواندن [[روضه]] و [[شعر]] در رثای آن حضرت و [[امامان معصوم]] گفته می‌شود. جمع آن "مَراثی" است. | |||
به شاعرانی که درباره عزای [[اهل بیت]] [[شعر]] می‌سرایند "مرثیه سرا" گویند. مرثیه خوانی به یاد [[حادثه عاشورا]] و مظلومیت [[شهید]] [[کربلا]]، سبب زنده ماندن آن حادثه در خاطره‌ها می‌شود و [[عواطف]] و [[محبت]] [[شیعیان]] را نسبت به [[خاندان پیامبر]] می‌افزاید و مرثیه خوانی و گوش دادن به مرثیه و [[گریستن]] بر عزای [[ابا عبدالله]] {{ع}} [[ثواب]] بسیار دارد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>. | |||
== [[اهل بیت]] و مرثیه‌سرایی == | |||
نخستین کسانی که از شیوه مرثیه برای رساندن پیام خون شهدا بهره گرفتند، [[اهل بیت]] [[امام حسین]] {{ع}} و کاروان اسیران بودند. بهره‌گیری از این شیوه از عصر عاشورا به گونه‌ای محدود، آغاز شد و در [[کوفه]] و [[شام]] و پس از آن در [[مدینه]] ادامه یافت. برای نمونه، در ساعت‌های پایانی [[عاشورا]] و هنگامی که اهل بیت را از کنار بدن‌های [[مطهر]] [[شهیدان]] عبور دادند، [[حضرت زینب]] در کنار بدن آغشته به خون امام حسین به گونه‌ای عزاداری کرد که [[دوست]] و [[دشمن]] را به شدت متأثر کرد<ref>[[محمد صادق مزینانی|مزینانی، محمد صادق]]، [[نقش زنان در حماسه عاشورا (کتاب)|نقش زنان در حماسه عاشورا]]، ص۲۹۰-۲۹۱.</ref>. | |||
از | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[روضه‌خوانی]] | |||
* [[عزاداری]] | |||
* [[دسته عزاداری]] | |||
* [[هیئت]] | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']] | # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']] | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده:1100854.jpg|22px]] [[محمد صادق مزینانی|مزینانی، محمد صادق]]، [[نقش زنان در حماسه عاشورا (کتاب)|'''نقش زنان در حماسه عاشورا''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{عزاداری محرم}} | |||
[[رده: | |||
[[رده:عزاداری]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۳۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث عزاداری است. مرثیه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مرثیه در معارف و سیره حسینی - مرثیه در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد |
| سوگواری امام حسین |
| رویدادها |
|---|
| واقعه عاشورا • اسیران کربلا • روز شمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامه های کوفیان به امام حسین • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) |
| افراد |
| علی اکبر • علی اصغر • عباس بن علی • زینب کبری • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا |
| جای‌ها |
| حرم امام حسین • تل زینبیه • حرم عباس بن علی • گودال قتلگاه • بین الحرمین • نهر علقمه |
| مناسبت‌ها |
| تاسوعا • عاشورا • اربعین |
| مراسم |
| مرثیه‌خوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشت‌گذاری • نخل‌گردانی • قمه زنی • راهپیمایی اربعین • تابوت‌گردانی • مراسم تابوت |
مرثیه یعنی سوگواری و نوحه خوانی؛ مرثیه بیشتر به خواندن روضه و شعر در رثای امام حسین (ع) و امامان معصوم گفته می‌شود. به شاعرانی که درباره عزای اهل بیت شعر می‌سرایند "مرثیه سرا" می‌گویند. نخستین کسانی که از شیوه مرثیه برای رساندن پیام خون شهدا بهره گرفتند، اهل بیت امام حسین (ع) و کاروان اسیران بودند.
مقدمه
سوگواری و گریستن بر اباعبدالله الحسین (ع) نشانه پیوند قلبی با اهل بیت (ع) و حماسه عاشوراست. برپایی مجالس عزا نیز برای سیدالشهدا بیعت با امام و راه امام و تغذیه فکری و روحی از مکتب عاشوراست. مرثیه سرایی و عزاداری احیای خط خون و شهادت و رساندن پیام مظلومان به گوش تاریخ است[۱].
معناشناسی
مرثیه عبارت است از سوگواری، نوحه خوانی، عزاداری، چیزی که در سوگ شخصی خوانده می‌شود، از ریشه "رثاء" است. از آنجا که توصیه شده در سوگ اهل‌بیت پیامبر، به خصوص امام حسین (ع) مرثیه خوانی و نوحه خوانی شود و بر مصیبت‌های آن امام شهید گریه کنند، مرثیه بیشتر به خواندن روضه و شعر در رثای آن حضرت و امامان معصوم گفته می‌شود. جمع آن "مَراثی" است.
به شاعرانی که درباره عزای اهل بیت شعر می‌سرایند "مرثیه سرا" گویند. مرثیه خوانی به یاد حادثه عاشورا و مظلومیت شهید کربلا، سبب زنده ماندن آن حادثه در خاطره‌ها می‌شود و عواطف و محبت شیعیان را نسبت به خاندان پیامبر می‌افزاید و مرثیه خوانی و گوش دادن به مرثیه و گریستن بر عزای ابا عبدالله (ع) ثواب بسیار دارد[۲].
اهل بیت و مرثیه‌سرایی
نخستین کسانی که از شیوه مرثیه برای رساندن پیام خون شهدا بهره گرفتند، اهل بیت امام حسین (ع) و کاروان اسیران بودند. بهره‌گیری از این شیوه از عصر عاشورا به گونه‌ای محدود، آغاز شد و در کوفه و شام و پس از آن در مدینه ادامه یافت. برای نمونه، در ساعت‌های پایانی عاشورا و هنگامی که اهل بیت را از کنار بدن‌های مطهر شهیدان عبور دادند، حضرت زینب در کنار بدن آغشته به خون امام حسین به گونه‌ای عزاداری کرد که دوست و دشمن را به شدت متأثر کرد[۳].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ مزینانی، محمد صادق، نقش زنان در حماسه عاشورا، ص۲۸۹-۲۹۰.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی.
- ↑ مزینانی، محمد صادق، نقش زنان در حماسه عاشورا، ص۲۹۰-۲۹۱.
| سنت‌ها و مراسم‌ها |  | |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | ||
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | ||