فساد اجتماعی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۹٬۱۳۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۳ دسامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = فساد| عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[فساد اجتماعی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = فساد| عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[فساد اجتماعی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}


==مقدمه==
'''فساد اجتماعی''' آن دسته از قانون‌شکنی‌ها و سنت‌گریزی‌هایی است که به [[امنیت]] و [[سلامت]] عمومی جامعه لطمه زده، چارچوب فرهنگی و [[اخلاقی]] جامعه را در هم می‌ریزند. در [[آموزه‌های دینی]] علت اصلی [[مفاسد اجتماعی]]، [[هواپرستی]] و [[تمایلات نفسانی]] است. اساسی‌ترین کار [[حکومت]]، پس از تشکیل [[نظام اسلامی]]، مبارزه با مفاسد اجتماعی است و برای این منظور، راهکارهای مختلف [[تربیتی]] و [[مدیریتی]]، وجود دارد.
[[مفاسد اجتماعی]] در اصطلاح به [[ناهنجاری‌ها]] و آسیب‌هایی گفته می‌شود که در [[روابط فردی]] یا گروهی یا ساخت و کارکرد [[جامعه]] پدید می‌آید. مفاسد اجتماعی گستره زیادی دارد و تقریباً همه عرصه‌های [[زندگی]] [[بشر]] اعم از [[اقتصادی]]، [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] را در بر می‌گیرد.  


به [[باور]] امام خمینی یکی از عوامل مهم [[گسترش فساد]] در جامعه، [[فساد]] دستگاه [[حاکم]] است. ازهمین‌رو ایشان بر [[لزوم]] [[تزکیه]] [[حاکمان]] و عدالت‌پروربودن آنان تأکید می‌کرد.
== معناشناسی ==
 
[[مفاسد]] جمع مَفسده، به معنای بدی، [[تباهی]]، فساد، هر چیز زیان‌آور و خلاف [[مصلحت]] است<ref>دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳/۱۸۷۶۴ و ۱۸۷۸۱.</ref> و مفاسد اجتماعی در اصطلاح به ناهنجاری‌ها و آسیب‌هایی گفته می‌شود که در روابط هر فرد یا گروه با محیط اجتماعی خود یا ساخت و کارکرد جامعه پدید می‌آید<ref>ساروخانی، دائرةالمعارف علوم اجتماعی، ۲/۷۴۲.</ref>. مسئله اجتماعی شرایط پیچیده‌ای است که در اندازه‌های مختلف بروز می‌کند، تنگناهایی را ایجاد می‌کند و جامعه آن را تهدیدی برای وضع و موقعیت [[حیات]] مطلوب خود می‌شمارد<ref>آراسته‌خو، نقد و نگرش بر فرهنگ اصطلاحات علمی ـ اجتماعی، ۸۳۶.</ref>؛ چنان‌که مفاسد اجتماعی را آن دسته از قانون‌شکنی‌ها و سنت‌گریزی‌هایی گویند که به [[امنیت]] و [[سلامت]] عمومی جامعه لطمه زده، چارچوب فرهنگی و [[اخلاقی]] جامعه را در هم می‌ریزند<ref>پرور، اصلاحات، مبارزه با فقر، فساد و تبعیض، ۷۶.</ref>. اگرچه برخی میان مفاسد و آسیب‌های اجتماعی تفاوت گذاشته‌اند، اما مفاسد از نظر مصادیق با آسیب‌های اجتماعی ازجمله خودکشی، اعتیاد و [[فحشا]] مشترک است<ref>شایان‌مهر، دائرةالمعارف تطبیقی علوم اجتماعی، ۱/۲۷.</ref>.<ref>[[محمد کاظم کریمی|کریمی، محمد کاظم]]، [[مفاسد اجتماعی (مقاله)|مقاله «مفاسد اجتماعی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۹]]، ص ۴۲۵–۴۳۱.</ref>
امام خمینی یکی از عوامل [[رشد]] و گسترش فساد را محدودیت قشر [[فرهنگی]] جامعه به‌خصوص [[روحانیت]] در برقراری [[ارتباط با مردم]] و فعالیت در جامعه می‌دانست. ایشان رواج فساد را در نبود [[عقلانیت]]، مهذب‌ نبودن و فقدان [[انسانیت]] می‌دید که نتیجه‌ای جز پرورش افرادی تهی از [[فضایل]] [[انسانی]] و آماده [[خدمت]] به [[بیگانگان]] ندارد. از نظر امام خمینی برای مقابله با مفاسد اجتماعی، راهی جز این نیست که [[نظام اسلامی]]، [[مردم]]، [[نخبگان]] و فرهیختگان جامعه به تمام [[وظایف]] خود عمل کنند.
 
== مفهوم‌شناسی ==
[[مفاسد]] جمع مَفسده، به معنای [[بدی]]، [[تباهی]]، فساد، هر چیز زیان‌آور و خلاف [[مصلحت]] است<ref>دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳/۱۸۷۶۴ و ۱۸۷۸۱.</ref> و مفاسد اجتماعی در اصطلاح به ناهنجاری‌ها و آسیب‌هایی گفته می‌شود که در روابط هر فرد یا گروه با محیط اجتماعی خود یا ساخت و کارکرد جامعه پدید می‌آید.<ref>ساروخانی، دائرةالمعارف علوم اجتماعی، ۲/۷۴۲.</ref> مفاسد اجتماعی ذیل مفهوم عام مسائل اجتماعی قرار می‌گیرد. مسئله اجتماعی شرایط پیچیده‌ای است که در اندازه‌های مختلف بروز می‌کند، تنگناهایی را ایجاد می‌کند و جامعه آن را تهدیدی برای وضع و موقعیت [[حیات]] مطلوب خود می‌شمارد؛<ref>آراسته‌خو، نقد و نگرش بر فرهنگ اصطلاحات علمی ـ اجتماعی، ۸۳۶.</ref> چنان‌که مفاسد اجتماعی را آن دسته از [[قانون‌شکنی‌ها]] و سنت‌گریزی‌هایی گویند که به [[امنیت]] و [[سلامت]] عمومی جامعه لطمه زده، چارچوب فرهنگی و [[اخلاقی]] جامعه را در هم می‌ریزند.<ref>پرور، اصلاحات، مبارزه با فقر، فساد و تبعیض، ۷۶.</ref> اگرچه برخی میان مفاسد و [[آسیب‌های اجتماعی]] تفاوت گذاشته‌اند، اما مفاسد از نظر مصادیق با [[آسیب‌های اجتماعی]] ازجمله خودکشی، اعتیاد و [[فحشا]] مشترک است.<ref>شایان‌مهر، دائرةالمعارف تطبیقی علوم اجتماعی، ۱/۲۷.</ref> آسیب‌های اجتماعی در واقع به پدیده‌ها و فرایندهایی گفته می‌شود که هر [[جامعه]] با توجه به ارزش‌های خود آن را غیر منطقی و برهم‌زننده [[نظم]] می‌شمارد.<ref>میری آشتیانی، مقدمه‌ای بر آسیب‌شناسی مسائل اجتماعی در ایران، ۴۱–۴۲.</ref>[[پیروی]] از [[هنجارها]] به جامعه، [[آرامش]] و [[امنیت]] می‌بخشد؛ بنابراین توجه به چگونگی هنجارها در [[جوامع]] بسیار اهمیت دارد. [[جامعه‌شناسان]] هنجارها را به دو دسته تقسیم کرده‌اند:
# هنجارهایی که حتماً باید در جامعه [[اجرا]] شوند و به مرحله عمل درآیند.
# هنجارهایی که جنبه اختیاری دارند و افراد در پذیرش آنها مختارند.<ref>فرجاد، آسیب‌شناسی اجتماعی کودکان خیابانی، دختران فراری، زنان روسپی، ۱۷–۱۸.</ref>
 
== گستره و اقسام [[فساد]] ==
[[مفاسد اجتماعی]] گستره زیادی دارد و تقریباً همه عرصه‌های [[زندگی]] [[بشر]] اعم از [[اقتصادی]]،<ref>فاضل و میری آشتیانی، آسیب‌های اجتماعی ایران؛ نگاهی به آینده، ۷۱.</ref> [[اجتماعی]]،<ref>محمدی، بررسی آسیب‌های اجتماعی زنان در دهه(۱۳۸۰–۱۳۷۰)، ۲۱.</ref> و [[سیاسی]] را دربر می‌گیرد. امام خمینی [[مفاسد اقتصادی]] را در مصادیقی چون [[ربا]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۸۲.</ref> [[اختلاس]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۶۷.</ref> و [[دزدی]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱/۲۷۰.</ref> برشمرده و [[خودکامگی]]، [[دیکتاتوری]]،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۳/۳۶۸.</ref> [[قانون‌شکنی]]،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱/۲۰۰.</ref> و فساد و [[کارشکنی]] گروه‌های مخالف<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۴۲۰.</ref> را نیز در شمار [[مفاسد]] سیاسی، آورده‌است؛ همچنین ایشان [[رشوه‌خواری]] و [[کم‌کاری]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۸۲ و ۱۲/۱.</ref> را مصداق [[فساد اداری]]<ref>فاضل و میری آشتیانی، آسیب‌های اجتماعی ایران؛ نگاهی به آینده، ۴۱.</ref> دانسته و از [[غیبت]]،<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۳۰۳.</ref> [[مصرف]] مواد مخدر و مشروبات الکلی،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۴/۵۴.</ref>[[خیانت]]،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۴۴۵ و ۸/۳۵۵.</ref> [[قتل]] و [[جنایت]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۱۳۶.</ref> و فحشا<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱/۲۷۰.</ref> نیز با عنوان [[مفاسد اخلاقی]] ـ اجتماعی نام برده‌است.


== عوامل گسترش مفاسد اجتماعی ==
== عوامل گسترش مفاسد اجتماعی ==
[[دانشمندان]] [[علوم اجتماعی]] معتقدند علت بیماری‌های جسمی در همه جای [[دنیا]] تقریباً به‌طور یکسان تشخیص داده می‌شود؛ اما علت بیماری‌های اجتماعی یکسان نیست، بلکه تابع شرایط اقتصادی، اجتماعی، [[زمان]] و مکان است.<ref>محمدی، بررسی آسیب‌های اجتماعی زنان در دهه(۱۳۸۰–۱۳۷۰)، ۳۱.</ref> در [[آموزه‌های دینی]] علت اصلی [[مفاسد اجتماعی]]، [[هواپرستی]] و [[تمایلات نفسانی]] است.<ref>اسکندری، پیوند آزادی و عدالت، ۴۴.</ref> در [[قرآن کریم]] از نگاه [[فرشتگان]]، [[زندگی]] [[بشر]] توأم با [[فساد]] و [[خونریزی]] وصف شده‌است؛<ref>بقره، ۳۰.</ref> چنان‌که عامل [[انتشار فساد]] در خشکی و دریا را خود [[انسان‌ها]] دانسته‌است.<ref>روم، ۴۱.</ref>
دانشمندان علوم اجتماعی معتقدند علت بیماری‌های جسمی در همه جای [[دنیا]] تقریباً به‌طور یکسان تشخیص داده می‌شود؛ اما علت بیماری‌های اجتماعی یکسان نیست، بلکه تابع شرایط اقتصادی، اجتماعی، [[زمان]] و مکان است<ref>محمدی، بررسی آسیب‌های اجتماعی زنان در دهه(۱۳۸۰–۱۳۷۰)، ۳۱.</ref>. در [[آموزه‌های دینی]] علت اصلی [[مفاسد اجتماعی]]، [[هواپرستی]] و [[تمایلات نفسانی]] است<ref>اسکندری، پیوند آزادی و عدالت، ۴۴.</ref>. در [[قرآن کریم]] از نگاه [[فرشتگان]]، [[زندگی]] [[بشر]] توأم با [[فساد]] و [[خونریزی]] وصف شده است<ref>سوره بقره، آیه ۳۰.</ref>؛ چنان‌که عامل انتشار فساد در خشکی و دریا را خود [[انسان‌ها]] دانسته‌است<ref>سوره روم، آیه ۴۱.</ref>.<ref>[[محمد کاظم کریمی|کریمی، محمد کاظم]]، [[مفاسد اجتماعی (مقاله)|مقاله «مفاسد اجتماعی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۹]]، ص ۴۲۵–۴۳۱.</ref>
 
امام خمینی که با استناد به [[حدیثی]] از [[امام صادق]]{{ع}}،<ref>کلینی، الکافی، ۲/۳۱۵.</ref> منشأ تمامی [[مفاسد]] را [[دنیادوستی]] شمرده،<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ۴۹.</ref> در بیان عوامل و زمینه‌های بروز مفاسد اجتماعی، نقش برخی عوامل را برجسته‌تر دیده‌است. ایشان «[[خودبینی]]» را [[میراث]] [[شیطان]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۳۳.</ref> و سرچشمه تمام مفاسد را [[هواهای نفسانی]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۲۷۰.</ref> و توجه به خود در مقابل [[توجه به خدا]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۹۳.</ref> به‌شمار می‌آورد. به [[باور]] ایشان یکی از عوامل مهم [[رشد]] و [[گسترش فساد]] در [[جامعه]]، فساد دستگاه [[حاکم]] است<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۱۴ و ۳۱۹.</ref> و نقش [[حکومت]] و [[حاکمان]] در تحقق مفاسدی مانند سلب [[استقلال کشور]]، [[غارت]] [[ثروت‌ها]] و منابع، [[ظلم]] و خفقانِ همه‌جانبه، [[عقب‌ماندگی]] و [[فقر]] فراگیر در جامعه که نشئت‌گرفته از توجه‌نکردن حاکمان به [[احکام]] و [[آموزه‌های اسلام]] است، بسیار مهم ارزیابی می‌شود؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۳/۲۱۲.</ref> از همین‌رو بر [[لزوم]] [[تزکیه]] حاکمان و عدالت‌پروربودن آنان تأکید کرده‌است.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۱۳۵.</ref>
 
امام خمینی همچنین [[اعمال]] [[نفوذ]] صاحبان [[سرمایه]] و اجرانشدن [[قوانین]] در [[حق]] آنان را عامل دیگر گسترش فساد در جامعه شمرده<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۱۱–۳۱۲.</ref> و [[معتقد]] است بخش زیادی از مفاسد اجتماعی مانند زمین‌خواری و [[کاخ‌نشینی]] از [[طبقه مرفه]] به دیگر اقشار سرایت می‌کند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۷۶.</ref> افزون بر این عوامل، فقر و [[مهاجرت]] از [[روستاها]]،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۴۴۶.</ref> [[محیط فاسد]]،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۵۰۰ و ۱۴/۹۰.</ref> [[بیکاری]]،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱/۲۷۰ و ۱۲/۱۰.</ref> مصرف‌زدگی،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۱۷ و ۱۹۳.</ref> [[شکاف طبقاتی]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۲۵۸.</ref> و کاهش نقش [[تربیتی]] [[مادران]] و جدایی آنان از [[فرزندان]] به بهانه شرکت [[زنان]] در عرصه [[اقتصاد]] و کار؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۴۴۵ و ۸/۳۵۵.</ref> از عوامل مهم [[گسترش فساد]]، [[تباهی]] و [[عصیان]] در جامعه‌اند.
 
امام خمینی خاستگاه [[سعادت]] مادی و [[معنوی]] یا تمام [[مشکلات]] و گرفتاری‌های [[کشور]] را دانشگاه‌ها و [[حوزه‌های علمیه]] می‌دانست و توجه [[بیگانگان]] به [[دانشگاه]] و نفوذشان در این مراکز [[علمی]] را از این زاویه ارزیابی می‌کرد؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۱۴.</ref> بر همین اساس یکی از عوامل [[رشد]] و گسترش فساد، محدودیت قشر [[فرهنگی]] [[جامعه]] به‌خصوص [[روحانیت]] در برقراری [[ارتباط با مردم]] و فعالیت در جامعه بود. [[مخالفت]] مراکز [[اجتماعی]] در دوره پهلوی با روحانیت که به نام تجدد، نهاد روحانیت را [[ضعیف]] می‌کردند، موجب ضعیف‌ شدن موقعیت [[علما]] و نقش مثبت آنان در [[سازندگی]] و باعث رشد و گسترش مراکز [[فساد]] شد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱/۷۷ و ۱۵/۴۸۶–۴۸۸.</ref> این در حالی است که روحانیت در [[مقام]] [[حفظ قرآن]] و کشور و [[پیشگیری]] از فساد در جامعه، از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱/۱۰۵.</ref>


== آثار و پیامدها ==
== آثار و پیامدها ==
رواج فساد در هر جامعه‌ای آثار و پیامدهای گوناگونی دارد. [[قرآن کریم]] فساد و [[طغیان]] را مایه [[هلاکت]] [[فرعون]] و [[قوم]] او و اقوامی نظیر عاد و [[ثمود]]،<ref>فجر، ۶–۱۳.</ref> پدیدآورنده [[بلایای طبیعی]] و برهم‌زننده [[نظام طبیعی]] عالم<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۶/۱۹۵.</ref> و مایه بروز [[اختلاف]]<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۲/۹۷.</ref> برشمرده و منشأ فساد را میل‌ها و گرایش‌های مختلف [[انسان]] دانسته که هر یک او را به سمت [[رفتار]] خاصی می‌کشند.<ref>شمس، ۷–۸.</ref> از نگاه [[قرآن]]، اموری چون آدم‌کشی، شراب‌خواری، [[قماربازی]] و [[فحشا]] تباه‌کننده جامعه‌اند.<ref>مائده، ۳۲ و ۹۰.</ref> در [[منابع روایی]] نیز برخی از [[مفاسد]]، موجب تباهی[[دین]] و [[روح]] و [[جسم]] انسان معرفی شده‌اند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}}، وجود شراب‌خواری، [[زنا]]، [[خیانت]] و [[دزدی]] در هر خانه‌ای را عامل خرابی و قطع [[برکت]] از آن [[خانه]] شمرده‌است<ref>صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۲۴۲.</ref> و به گفته ایشان شیوع فحشا و مفاسد، دردها و بیماری‌های جدید را به دنبال می‌آورد.<ref>کلینی، الکافی، ۲/۳۷۳.</ref> در همین‌باره امام صادق{{ع}} [[زورگویی]] و [[سرکشی]] را سبب [[تغییر]] [[نعمت‌ها]]، [[قتل]] را سبب [[پشیمانی]]، شراب‌خواری را سبب از بین‌رفتن [[حیا]]، [[زنا]] را از بین‌برنده روزی، [[قطع رحم]] را سبب نزدیکی [[مرگ]]، و [[آزار]] [[والدین]] را سبب اجابت‌نشدن [[دعا]] و تیرگی فضا معرفی کرده‌است.<ref>کلینی، الکافی، ۲/۴۴۷–۴۴۸.</ref>
رواج فساد در هر جامعه‌ای آثار و پیامدهای گوناگونی دارد. [[قرآن کریم]] فساد و [[طغیان]] را مایه هلاکت [[فرعون]] و [[قوم]] او و اقوامی نظیر عاد و [[ثمود]]<ref>سوره فجر، آیه ۶–۱۳.</ref>، پدیدآورنده بلایای طبیعی و برهم‌زننده نظام طبیعی عالم<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۶/۱۹۵.</ref> و مایه بروز [[اختلاف]]<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۲/۹۷.</ref> برشمرده و منشأ فساد را میل‌ها و گرایش‌های مختلف [[انسان]] دانسته که هر یک او را به سمت [[رفتار]] خاصی می‌کشند<ref>سوره شمس، آیه ۷–۸.</ref>. از نگاه [[قرآن]]، اموری چون آدم‌کشی، شراب‌خواری، [[قماربازی]] و [[فحشا]] تباه‌کننده جامعه‌اند<ref>سوره مائده، ایه ۳۲ و ۹۰.</ref>. در منابع روایی نیز برخی از [[مفاسد]]، موجب تباهی[[دین]] و [[روح]] و جسم انسان معرفی شده‌اند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}}، وجود شراب‌خواری، [[زنا]]، [[خیانت]] و [[دزدی]] در هر خانه‌ای را عامل خرابی و قطع [[برکت]] از آن [[خانه]] شمرده است<ref>صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۲۴۲.</ref> و به گفته ایشان شیوع فحشا و مفاسد، دردها و بیماری‌های جدید را به دنبال می‌آورد<ref>کلینی، الکافی، ۲/۳۷۳.</ref>. در همین‌باره امام صادق{{ع}} [[زورگویی]] و [[سرکشی]] را سبب [[تغییر]] [[نعمت‌ها]]، [[قتل]] را سبب [[پشیمانی]]، شراب‌خواری را سبب از بین‌رفتن [[حیا]]، [[زنا]] را از بین‌برنده روزی، [[قطع رحم]] را سبب نزدیکی [[مرگ]]، و [[آزار]] والدین را سبب اجابت‌نشدن [[دعا]] و تیرگی فضا معرفی کرده است<ref>کلینی، الکافی، ۲/۴۴۷–۴۴۸.</ref>.<ref>[[محمد کاظم کریمی|کریمی، محمد کاظم]]، [[مفاسد اجتماعی (مقاله)|مقاله «مفاسد اجتماعی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۹]]، ص ۴۲۵–۴۳۱.</ref>
 
از نظر امام خمینی [[اعمال صالح]] [[انسان]] سازنده [[بهشت]] و [[اعمال]] [[فاسد]] او پدیدآورنده دوزخ‌اند<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۱۷۲.</ref> و دلیل حرام‌بودن گناهانی چون [[قماربازی]]، شراب‌خواری و [[مصرف]] هروئین در [[اسلام]]، وجود [[مفسده]] در خود آن [[گناهان]] است؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۳۷.</ref> بنابراین [[انسان]] [[متقی]] و دارای [[کرامت]] نزد [[خدا]]، [[اهل فساد]] و فسادافکنی نیست.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۹۱.</ref> ایشان که رواج [[فساد]] را در نبود [[عقلانیت]]، مهذب‌نبودن، فقدان [[انسانیت]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۲۰۷–۲۰۸.</ref> و فراهم‌کننده زمینه پرورش افرادی تهی از [[فضایل]] [[انسانی]] و آماده [[خدمت]] به [[بیگانگان]] می‌دانست؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۴۴۲.</ref> فساد و نابودی [[نسل جوان]]، <ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۳۱۸.</ref> غافل‌ شدن از [[مقدرات]] [[کشور]] و بازماندن از [[تفکر]] در امور جدی مملکت را از اهداف مهم دامن‌ زدن و [[ترویج]] [[مفاسد اجتماعی]] به دست بیگانگان معرفی می‌کرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۱۷۵.</ref> و گناهانی مانند [[شرابخواری]] را منشأ بسیاری از [[مفاسد]] دیگر نظیر اعتیاد، خودکشی و قتل برمی‌شمرد.<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ۱۶.</ref>
 
== مفاسد اجتماعی در [[رژیم پهلوی]] ==
رژیم پهلوی که با صلاحدید کشورهای [[بیگانه]] و برای [[تأمین منافع]] آنان، در [[ایران]] تشکیل شد، به‌ویژه در دوره [[محمدرضا پهلوی]] که دوران تازه‌ای از [[دیکتاتوری]] را آغاز کرد، ابعاد گسترده‌ای از [[سوء استفاده از قدرت]] را در ایران به نمایش گذاشت. مقابله با [[فرهنگ عمومی]] کشور که از آغاز دوره پهلوی آغاز شد، و ترویج [[فرهنگ]] جدید با رنگ و بوی [[غربی]] که با استفاده از وسایل ارتباطی جدید ممکن و آسان گردید، موجب رواج روزافزون فساد در همه ابعاد آن در کشور شد.<ref>مجتبی‌زاده، ۲۵–۳۰ و ۲۵۳–۲۵۴.</ref> مصرف و [[قاچاق]] مواد مخدر، قماربازی، شرابخواری و مانند آن، ازجمله مفاسدی بودند که در میان درباریان وجود داشت و به روش‌های گوناگون [[تبلیغ]] و [[ترویج]] می‌شدند.<ref>مجتبی‌زاده، ۲۳۹–۲۵۲.</ref>
 
امام خمینی که اساساً وجود [[رژیم سلطنتی]] و شاهنشاهی را منشأ تمام [[مفاسد]] در طول [[تاریخ]] [[ایران]] می‌دید،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۳/۴۹۰.</ref> نقش [[حکومت پهلوی]] و شخص [[محمدرضا پهلوی]] را در [[شناسایی]] و جذب افراد [[فاسد]]، و رواج و [[گسترش فساد]] بسیار چشمگیر می‌شمرد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۱۹؛ ۷/۲۵۶–۲۵۷ و ۹/۱۳۵.</ref> ایشان بر این [[باور]] بود که [[رژیم پهلوی]] با نقشه و دستور [[بیگانگان]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۲۶۲–۲۶۳.</ref> و به نام [[تمدن]]،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۵۰۰، ۵۲۴ و ۸/۳۵۵.</ref> مراکز [[فساد]] و [[فحشا]] را که پرشمارتر از مراکز [[تعلیم و تعلم]] و کتابخانه‌های [[کشور]] بودند، ایجاد کرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۴۴۲.</ref> و با [[سوء استفاده]] از رسانه‌هایی چون رادیو، تلویزیون، سینما، تئاتر و مطبوعات<ref>امام خمینی، صحیفه، ۴/۵۱۳ و ۹/۱۷۴.</ref> در صدد دورساختن [[جامعه]]، به‌خصوص [[جوانان]] کشور، از [[فضیلت‌های انسانی]] بود.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۴۴۲؛ ۹/۱۷۵ و ۲۱/۴۰۲.</ref> این در حالی است که ترویج بی‌بندوباری به اسم [[آزادی]]، [[الزام]] [[زنان]] و مردان به حضور در مجالس فساد، عملاً منجر به از میان‌رفتن آزادی زنان و موجب [[فساد اخلاقی]] جوانان و از میان‌بردن [[مقام معنوی]] [[زن]] شد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۳۳۸؛ ۸/۳۵۴ و ۱۸/۴۰۱.</ref> و تعیین [[ارزش]] و [[منزلت]] زن با [[آرایش]] و [[لباس]] اروپایی و به اسم [[زن]] مترقی، نمونه‌ای از [[ظلم]] به زنان و از مفاسد ویژه این [[رژیم]] بود.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۱۹۸ و ۱۶/۱۹۳.</ref>
 
از نظر امام خمینی، [[هدف]] مهم بیگانگان از [[ترویج فساد]] که به دست دستگاه [[طاغوت]] [[اجرا]] می‌شد، بازداشتن جوانان از [[تفکر]] در فعالیت قدرت‌های [[استعماری]] و [[غارت]] دارایی‌های کشور بود.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۱۷۴.</ref> [[هراس]] غرب از [[تربیت]] زنان و مردان بافضیلت، به دلیل آن بود که این گروه به [[منافع]] غرب [[خدمت]] نمی‌کنند؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۴۴۲.</ref> بر همین اساس [[قاچاق]] و گسترش [[مصرف]] مواد مخدر،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۹۷.</ref> ایجاد [[انحراف]] و فساد در [[نسل جوان]] با پخش فیلم‌های فاسد در سینماهای دوران پهلوی<ref>امام خمینی، صحیفه، ۴/۳۴.</ref> و [[برنامه‌ریزی]] برای ایجاد [[انحراف]] در مراکز [[علمی]] ـ از مهدهای [[کودک]] تا [[دانشگاه]] ـ در راستای [[اهداف]] [[استعماری]] در [[ایران]] صورت می‌گرفت.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۲.</ref>
 
== [[ضرورت]] مقابله با [[مفاسد اجتماعی]] ==
مقابله با مفاسد اجتماعی از نظر امام خمینی، وابسته به آن است که [[نظام اسلامی]]، [[مردم]]، [[نخبگان]] و فرهیختگان [[جامعه]] به [[وظایف]] خود عمل کنند و ریشه‌کنی یا کاهش [[فساد]] در جامعه، تنها با همین شرط ممکن خواهد بود:
 
=== نظام اسلامی ===
از نگاه امام خمینی یکی از محورهای [[فلسفه حکومت اسلامی]]، [[مبارزه]] با [[مفاسد]] و مراکزی است که [[فرهنگ جامعه]] را عقب نگه داشته، مانع [[رشد]] [[جوانان]] می‌شود.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۴/۴۲۷.</ref> اجرای منسجم و همه‌جانبه [[احکام]] و [[قوانین اسلام]]، به‌خصوص در مسائل [[اقتصادی]]، جامعه را از فساد محفوظ می‌دارد و زمینه رشد و [[شکوفایی استعدادها]] را فراهم می‌سازد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۸۲–۳۸۳.</ref> بر مبنای [[دعوت]] [[قرآن کریم]]، مبارزه با عوامل فساد در [[حکومت اسلامی]] ضروری است<ref>امام خمینی، صحیفه، ۴/۳۳.</ref> و یکی از فرق‌های آشکار نظام اسلامی با [[رژیم]] شاهنشاهی، برخورد با مظاهر فساد و زمینه‌سازی برای تحقق [[اسلام]] است.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۴۵۷.</ref>[[جرم]] و فساد در نظام اسلامی که در واقع ادامه [[حکومت پیامبر اسلام]]{{صل}} به‌شمار می‌آید، زشت‌تر از [[جرم]] و فساد در دوران [[طاغوت]] است؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۸۷–۳۸۸.</ref> بر همین اساس، [[چشم‌پوشی]] از حتی یک مورد فساد، به دلیل قابل گسترش‌بودن و بدنام‌کردن نظام اسلامی، قابل پذیرش نیست.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۷۳.</ref> از نگاه امام خمینی ازجمله وظایف نظام اسلامی در [[مقابله با فساد]] در جامعه، مقابله شدید با توطئه‌کنندگان علیه نظام اسلامی، عاملان [[ترور]] شخصیت‌ها و مردم، و توزیع‌کنندگان و مصرف‌کنندگان مواد مخدر است که در [[حکم]] «[[مفسد فی الارض]]»‌اند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۱۴۱.</ref> [[دستگاه قضایی]] موظف به [[رفتار عادلانه]] با [[زندانیان]] و وابستگان گروه‌های [[فاسد]]، [[پرهیز]] از [[رفتار]] [[خلاف شرع]]،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۲۸.</ref> رسیدگی سریع به امور زندانیان و مبنا قراردادن [[عفو]] و [[رحمت]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۲۵.</ref> است؛ به گونه‌ای که نه از مستحقِ حدود شرعیه، بدون مجوزِ [[شرعی]] صرف‌نظر کنند، نه غیر مستحقی [[مظلوم]] واقع شود.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۵۶.</ref> ایشان [[اجرای حدود]] و [[احکام الهی]] همچون [[قصاص]]، تعقیب، بازداشت و [[مجازات]] [[قاتل]] و دزد یا تازیانه‌زدنِ مرتکبان [[فحشا]] را مانند جراحی و قطع عضو [[فاسد]] از بدن می‌شمرد که برای [[جامعه]] لازم است و برای شخص فسادکننده هم مایه [[رحمت الهی]] خواهد بود.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۸۲، ۳۳۲؛ ۹/۳۴۴، ۳۷۰ و ۱۰/۱۰۲–۱۰۳.</ref>
 
=== [[مردم]] ===
[[قرآن کریم]]، [[امت اسلام]] را به سبب [[پایبندی]] به اصل [[امر به معروف و نهی از منکر]]، بهترین [[امت]] معرفی کرده‌است.<ref>آل عمران، ۱۱۰.</ref> [[قرآن]] علاوه بر آنکه به [[لزوم]] اهتمام همه مردم به این امر توجه داده، از [[ضرورت]] [[سازماندهی]] گروهی ویژه برای اجرایی‌کردن آن در جامعه و مقابله با [[نابسامانی‌های اجتماعی]] به عنوان وظیفه‌ای حاکمیتی، [[سخن]] گفته‌است<ref>آل عمران، ۱۰۴؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۳/۵۲–۵۴.</ref> و ترک آن را در نابودی یک [[قوم]]، مؤثر شمرده‌است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲/۵۰۱–۵۰۲.</ref> امام خمینی تأکید دارد در کنار دستگاه‌های [[فرهنگی]] و انتظامی برای [[مبارزه با مفاسد اجتماعی]]، مردم نیز [[مسئولیت]] دارند<ref>امام خمینی، صحیفه، ۴/۴۱۳.</ref> و موظف‌اند در مسیر [[حل مشکلات]] گام بردارند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۱۵.</ref> [[وظیفه]] اولی و اساسی مردم در این مسیر، [[تعیین سرنوشت]] [[کشور]] و [[انتخاب]] افراد شایسته و سپردن امور کشور به آنان است که جایی برای افراد فاسد باقی نخواهد گذاشت؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۲۳–۳۲۴.</ref> همچنین [[نصیحت]] و [[انتقاد]] خیرخواهانه مردم، ضروری و مایه [[اصلاح جامعه]] است.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱/۱۲۰–۱۲۱؛ ۱۴/۴۰۱ و ۱۹/۳۶۲–۳۶۳.</ref> ایشان در عین حال [[معتقد]] بود مقابله با مفاسدی که در طول پنجاه سال [[حکومت پهلوی]] طبق برنامه و بر اساس [[تبلیغات]] [[مسموم]] انجام شده، نیاز به [[زمان]] دارد؛ بنابراین هر نوع [[تحول]]، نیازمند [[تحمل]] و [[بردباری]] مردم است.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۹۰ و ۱۴/۱۳۲.</ref>
 
=== [[عالمان دینی]] و [[نخبگان]] ===
امام خمینی ضمن تأکید بر استفاده از ظرفیت [[مبلغان دینی]] در [[اصلاح امور]] و مبارزه با مفاسد اجتماعی، [[روحانیت]] را دارای قدرتی می‌دانست که می‌تواند جلوی [[مفاسد]] را بگیرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۸۵.</ref> و [[ترس]] [[مفسدان]] از [[روحانیت]] نیز به همین دلیل است؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۳.</ref> از این‌رو [[فرصت]] وقوع [[انقلاب اسلامی]]، فرصتی استثنایی برای [[عالمان دینی]] است که باید برای [[تهذیب]] [[نفوس]] خود و [[مردم]] و [[اصلاح]] [[مفاسد اخلاقی]] از آن استفاده کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۵۰۵.</ref> حضور در صحنه و حساسیت و [[اعتراض]] به مفاسد و [[کجروی‌ها]]، آگاه‌کردن [[مسئولان]] از وجود عناصر [[فاسد]] و دخالت مستقیم‌نکردن در امور<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۱۴–۱۵.</ref> ازجمله وظایفی است که امام خمینی برای [[علمای دین]] در [[مقابله با فساد]] ذکر کرده‌است. از نظر ایشان [[تهذیب جامعه]]، وابسته به تهذیب [[نخبگان]] آن [[جامعه]] است و جامعه مهذب، زیر بار [[ظلم]] و [[فساد]] نمی‌رود؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۲۶۰.</ref> بر همین مبنا ایشان نقش صاحبان قلم در [[صلاح]] و فساد جامعه را بسیار مهم ارزیابی می‌کرد و با [[تشبیه]] قلم به [[سلاح]]، [[معتقد]] بود این سلاح باید در دست [[افراد صالح]] قرار گیرد؛ زیرا صاحبان [[ناصالح]] قلم، با وارونه نشان‌دادن واقعیت‌ها، به [[مفاسد اجتماعی]] دامن می‌زنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۳/۳۰۵–۳۰۶.</ref> به [[باور]] امام خمینی [[امید]] به [[اصلاح جامعه]] و برخورداری از کشوری [[آزاد]] و مستقل، در گروی آن است که نویسندگان [[کشور]] به [[ترویج]] [[آزادی]] سالم بپردازند و فساد ناشی از آزادی‌های ناسالم را برای مردم بیان کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۴۶۴.</ref> ایشان آزادی به معنای بی‌بندوباری، [[بی‌تفاوتی]]، [[فساد اخلاق]] و [[ترویج فحشا]] را که برخی آن را [[تبلیغ]] می‌کنند، دیکته‌شده [[بیگانگان]]، مردود و ناسازگار با [[مبانی دینی]] می‌دانست.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۴۴–۳۴۵.</ref>


== راهکارهای [[مبارزه با مفاسد اجتماعی]] ==
== راهکارهای [[مبارزه با مفاسد اجتماعی]] ==
اساسی‌ترین کار [[حکومت]]، پس از تشکیل [[نظام اسلامی]]، مبارزه با مفاسد اجتماعی است و برای این منظور، راهکارهای مختلف [[تربیتی]] و [[مدیریتی]]، وجود دارد:
اساسی‌ترین کار [[حکومت]]، پس از تشکیل [[نظام اسلامی]]، مبارزه با مفاسد اجتماعی است و برای این منظور، راهکارهای مختلف [[تربیتی]] و [[مدیریتی]]، وجود دارد:
# '''راهکار تربیتی:''' مهم‌ترین راه [[پیشگیری]] از [[انحرافات]] آن است که [[خانواده]] هنجارهای پذیرفته‌شده یک جامعه را درونی کند. [[خانواده‌ها]] می‌توانند با اهتمام به اصول [[دینی]] و [[پایبندی به احکام]] مذهبی و [[رشد]] باورهای مذهبیِ [[فرزندان]] خود، آنان را در برابر آسیب‌ها و [[انحرافات اجتماعی]] [[محافظت]] کنند.<ref>محمدی، بررسی آسیب‌های اجتماعی زنان در دهه(۱۳۸۰–۱۳۷۰)، ۵۶.</ref> امام خمینی ضمن تأکید بر نقش بی‌مانند مادر در [[تربیت فرزند]]، [[محیط خانواده]] را نخستین و اصلی‌ترین مرکز [[تربیت]] افراد می‌شمارد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۶۳.</ref> و شرط [[مبارزه]] با [[مفاسد]] و [[اصلاح جامعه]] را [[تهذیب نفس]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۷۸–۲۷۹.</ref> و تربیت [[انسان]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۹۴.</ref> می‌داند. ایشان [[معتقد]] است قرارگرفتن در مسیر تربیت درست، [[قادر]] است حتی از [[میزان]] [[استبداد]] دیکتاتورها بکاهد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۹۰.</ref> مبارزه با [[مفاسد اخلاقی]] را باید از [[دوران جوانی]] که نیرو و توانِ لازم وجود دارد، آغاز کرد وگرنه در دوره [[پیری]] و [[ضعف]] و ریشه‌دواندنِ [[اخلاق فاسد]]، مبارزه مشکل خواهد شد؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۰۰.</ref> از همین‌رو نقش مراکز [[تربیتی]] در تربیت صحیح و کنترل و کاهش [[فساد]]، پراهمیت است.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۱۵.</ref> [[رسانه]] رادیو و تلویزیون به دلیل جذاب‌بودنش در میان [[مردم]]، [[وظیفه]] تربیتیِ مهمی بر عهده دارد و می‌تواند با پخش برنامه‌های آموزنده در تربیت صحیح افراد [[جامعه]] نقش اساسی ایفا کند<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۱۵ و ۱۲/۳۲۶.</ref> و همواره دو عنصر [[آموزش]] و تربیت را مد نظر قرار دهد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۸۴.</ref> همچنین اهمیت نقش نهادهای [[آموزشی]] و تربیتی (مانند دانشگاه‌ها) در [[مبارزه با فساد]]، بررسی و [[نظارت]] دقیق بر این نهادها و محتوای ارائه‌شده از سوی آنها را ایجاب می‌کند؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۳–۴.</ref> زیرا فرزندان این [[ملت]] نباید به دست کسانی سپرده شوند که با مبانی [[اسلامی]] سازگاری ندارند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۸۹.</ref>
# '''راهکار تربیتی:''' مهم‌ترین راه پیشگیری از [[انحرافات]] آن است که [[خانواده]] هنجارهای پذیرفته شده یک جامعه را درونی کند. [[خانواده‌ها]] می‌توانند با اهتمام به اصول [[دینی]] و پایبندی به احکام مذهبی و [[رشد]] باورهای مذهبیِ [[فرزندان]] خود، آنان را در برابر آسیب‌ها و انحرافات اجتماعی محافظت کنند<ref>محمدی، بررسی آسیب‌های اجتماعی زنان در دهه(۱۳۸۰–۱۳۷۰)، ۵۶.</ref>.
# '''راهکار [[مدیریتی]]:''' از نگاه امام خمینی مفاسد و [[مصالح]] از [[حکومت]] سرچشمه می‌گیرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۱۳۵ و ۲۷۵.</ref> و [[اصلاح امور جامعه]] نیز در گروی [[اصلاح]] [[حاکمیت]] است و مبارزه با مفاسد باید از هیئت [[حاکم]] آغاز شود. [[حاکمان]] [[صالح]]، [[افراد صالح]] را برای اداره [[کشور]] به کار می‌گیرند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۱۴.</ref> جلوگیری از ورود افراد بی‌صلاحیت و دارای سابقه فساد، به درون ارکان [[تصمیم‌گیری]]، از شیوع و [[گسترش فساد]] در [[جامعه]] خواهد کاست<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۶۰.</ref> و کسانی که به [[فساد]] ادامه می‌دهند، باید کنار گذاشته شوند و [[افراد صالح]] جایگزین آنان شوند؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۳۸.</ref> به همین سبب امام خمینی فساد و [[تباهی]] [[کشور]] در [[رژیم]] گذشته را محصول [[باور]]، [[رفتار]] و [[فساد اخلاق]] [[مسئولان]] و زمینه‌ساز فساد و [[خیانت]] در جامعه دانسته<ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۰۱.</ref> و [[معتقد]] است تحقق [[عدالت اجتماعی]] که تنها از راه [[اجرای قوانین]] [[اسلام]] امکانپذیر است، نقش مهمی در مهار [[مفاسد اجتماعی]] دارد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۷۱–۷۲.</ref> ایشان سیاست‌های اسلام در [[مبارزه با فساد]] را در راستای [[حفظ]] [[نظم جامعه]] و [[مراقبت]] از [[سلامتی]] و [[امنیت]] کشور می‌داند و [[مفسدان]] را مانند علف‌های هرز یا عضوی [[فاسد]] می‌شمارد که وجودشان برای [[سلامت جامعه]] [[مضر]] است و باید با برطرف‌کردن آنها به سلامتی و [[امنیت جامعه]] کمک کرد؛ بنابراین ضروری است [[دولت اسلامی]] در راستای [[اصلاح]] و [[خدمت]] به جامعه، سیاست‌هایی برای مبارزه با فساد در پیش گیرد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۰۲–۱۰۳.</ref>
# '''راهکار [[مدیریتی]]:''' مفاسد و [[مصالح]] از [[حکومت]] سرچشمه می‌گیرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۱۳۵ و ۲۷۵.</ref> و [[اصلاح امور جامعه]] نیز در گروی [[اصلاح]] [[حاکمیت]] است و مبارزه با مفاسد باید از هیئت [[حاکم]] آغاز شود. [[حاکمان]] [[صالح]]، افراد صالح را برای اداره [[کشور]] به کار می‌گیرند<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۱۴.</ref>. جلوگیری از ورود افراد بی‌صلاحیت و دارای سابقه فساد، به درون ارکان تصمیم‌گیری، از شیوع و [[گسترش فساد]] در [[جامعه]] خواهد کاست<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۶۰.</ref> و کسانی که به [[فساد]] ادامه می‌دهند، باید کنار گذاشته شوند و افراد صالح جایگزین آنان شوند<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۳۸.</ref>. سیاست‌های اسلام در [[مبارزه با فساد]] در راستای [[حفظ]] نظم جامعه و [[مراقبت]] از [[سلامتی]] و [[امنیت]] کشور است و [[مفسدان]] مانند علف‌های هرز یا عضوی [[فاسد]] هستند که وجودشان برای سلامت جامعه مضر است و باید با برطرف‌کردن آنها به سلامتی و [[امنیت جامعه]] کمک کرد؛ بنابراین ضروری است [[دولت اسلامی]] در راستای [[اصلاح]] و خدمت به جامعه، سیاست‌هایی برای مبارزه با فساد در پیش گیرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۰۲–۱۰۳.</ref>.<ref>[[محمد کاظم کریمی|کریمی، محمد کاظم]]، [[مفاسد اجتماعی (مقاله)|مقاله «مفاسد اجتماعی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۹]]، ص ۴۲۵–۴۳۱.</ref>
 
از نظر امام خمینی، فساد امری تدریجی است و به‌تدریج [[انسان]] را [[غرق]] می‌کند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۶۸ و ۱۸/۱۴.</ref> [[مبارزه با مفاسد اجتماعی]] هم باید با رعایت شرایط، طبق [[موازین]] و [[حدود شرعی]]، [[قوانین]] و مجراهای قانونی باشد تا موجب [[هرج و مرج]] و [[بی‌قانونی]] نشود. این امر تنها با [[هدایت]] با [[نور الهی]] و یاری‌جستن از [[نام خداوند]] شدنی است. کسی که خود [[منحرف]] است، نمی‌تواند در این راه موفقیتی کسب کند<ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۳۰–۳۳۱.</ref> و در این راه به‌کارگیری روش‌های [[خلاف شرع]]، راهگشا نیست.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۲۶۶–۲۶۷.</ref> ایشان با تأکید بر موارد گفته شده، بر عمل طبق موازین و [[قانون]] در [[مبارزه]] با [[مفاسد]] تأکید می‌کرد و از واگذاری امرِ مبارزه با مفاسد به [[جوانان]]، هرچند سالم و دارای [[نیت]] خیر، [[نهی]] می‌کرد و علت آن را احتمال رخنه افراد فاسد در میان آنان، فراهم‌شدن زمینه [[هرج و مرج]]، [[ناآرامی]] و [[بی‌قانونی]] در [[جامعه]] و موجب تردید در اساس [[مبارزه]] با [[مفاسد]] اعلام می‌کرد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۷۸.</ref> به [[باور]] ایشان این مبارزه تنها با تقسیم [[وظایف]] در بخش‌های مختلف [[نظام]] و مبارزه هر بخش با یکی از مظاهر [[فساد]] ممکن خواهد بود<ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۷۷.</ref>.<ref>[[محمد کاظم کریمی|کریمی، محمد کاظم]]، [[مفاسد اجتماعی (مقاله)|مقاله «مفاسد اجتماعی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۹، ص ۴۲۵–۴۳۱.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۷٬۲۸۴

ویرایش