روح القدس در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{مدخل‌های وابسته}} +{{مدخل‌ وابسته}}))
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{علم معصوم}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[روح القدس در قرآن]] - [[روح القدس در حدیث]] - [[روح القدس در کلام اسلامی]] - [[روح القدس در معارف مهدویت]]| پرسش مرتبط  = علم معصوم (پرسش)}}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[روح القدس در قرآن]] - [[روح القدس در حدیث]] - [[روح القدس در کلام اسلامی]] - [[روح القدس در فلسفه اسلامی]] - [[روح القدس در معارف مهدویت]]</div>
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[علم معصوم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>


'''[[روح القدس]]''' به‌معنای موجودی [[پاک]] عنوانی است که دو مصداق برای آن بیان شده است؛ یکی: [[فرشتۀ وحی]] و دیگری: نیروی مرموز غیبی خاصّی که با [[برگزیدگان الهی]] بوده است. برخی از [[روایات]] بیانگر آن است که روح القدس حقیقتی همراه [[اهل بیت]]{{عم}} بوده است که با آن [[حقایق]] بسیاری را [[درک]] می‌کرده‌اند. این [[روح]] یکی از [[منابع علم]] [[امامان]]{{عم}} است که آنان را [[همراهی]] کرده، حقایق و معارفی را به ایشان القاء می‌کند.
'''روح القدس''' به‌معنای موجودی [[پاک]] عنوانی است که دو مصداق برای آن بیان شده است؛ یکی: [[فرشتۀ وحی]] و دیگری: نیروی مرموز غیبی خاصّی که با [[برگزیدگان الهی]] بوده است. برخی از [[روایات]] بیانگر آن است که روح القدس حقیقتی همراه [[اهل بیت]] {{عم}} بوده است که با آن [[حقایق]] بسیاری را [[درک]] می‌کرده‌اند. این [[روح]] یکی از [[منابع علم]] [[امامان]] {{عم}} است که آنان را [[همراهی]] کرده، حقایق و معارفی را به ایشان القاء می‌کند.


==معنا‌شناسی روح القدس==
== معنا‌شناسی ==
روح القدس عنوانی است که چهار مرتبه در [[قرآن مجید]] آمده است، گاهی دربارۀ [[حضرت عیسی]]{{ع}} و گاهی دربارۀ [[پیامبر خاتم]]{{صل}}. در مورد حضرت عیسی می‌‌فرماید: {{متن قرآن|وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ}}<ref>«و به عیسی پسر مریم برهان‌ها (ی روشن) دادیم و او را با روح القدس نیرومند کردیم» سوره بقره، آیه ۸۷.</ref> و در مورد [[سخن گفتن]] ایشان در گهواره می‌‌فرماید: {{متن قرآن|إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا}}<ref>«به یاد آور هنگامی که تو را با روح القدس پشتیبانی کردم که در گهواره و در میانسالی با مردم سخن می‌گفتی» سوره مائده، آیه ۱۱۰.</ref>. دربارۀ پیامبر اسلام{{صل}} نیز آمده است: {{متن قرآن|قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ}}<ref>«بگو: آن را روح القدس از نزد پروردگارت، راستین فرو فرستاده است» سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref>
روح القدس عنوانی است که چهار مرتبه در [[قرآن مجید]] آمده است، گاهی دربارۀ [[حضرت عیسی]] {{ع}} و گاهی دربارۀ [[پیامبر خاتم]] {{صل}}. در مورد حضرت عیسی می‌‌فرماید: {{متن قرآن|وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ}}<ref>«و به عیسی پسر مریم برهان‌ها (ی روشن) دادیم و او را با روح القدس نیرومند کردیم» سوره بقره، آیه ۸۷.</ref> و در مورد [[سخن گفتن]] ایشان در گهواره می‌‌فرماید: {{متن قرآن|إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا}}<ref>«به یاد آور هنگامی که تو را با روح القدس پشتیبانی کردم که در گهواره و در میانسالی با مردم سخن می‌گفتی» سوره مائده، آیه ۱۱۰.</ref>. دربارۀ پیامبر اسلام {{صل}} نیز آمده است: {{متن قرآن|قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ}}<ref>«بگو: آن را روح القدس از نزد پروردگارت، راستین فرو فرستاده است» سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref>


برای روح القدس در بیان [[قرآن]] و [[حدیث]] حداقل دو مصداق روشن ذکر شده است؛ یکی: [[فرشتۀ وحی]] ([[جبرئیل]]) و دیگری: [[نیروی مرموز غیبی]] خاصّی که با [[برگزیدگان الهی]] بوده است. آیۀ مربوط به [[پیامبر خاتم]]{{صل}} با معنای اول تناسب دارد و [[آیات]] مربوط به حضرت عیسی{{ع}} با معنای دوم و همان بود که [[مسیح]] را [[تأیید]] می‌کرد تا در گهواره سخن بگوید و یا [[مردگان]] را زنده نماید. این [[روح]] [[مقدّس]] و [[پاک]]، منبع [[الهام]] بخش بزرگی برای انبیا بوده است<ref>ر.ک: [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [https://makarem.ir/compilation/reader.aspx?lid=0&mid=3776&catid=0&pid=6178 وبگاه رسمی]؛ [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]].</ref>.
برای روح القدس در بیان [[قرآن]] و [[حدیث]] حداقل دو مصداق روشن ذکر شده است؛ یکی: [[فرشتۀ وحی]] ([[جبرئیل]]) و دیگری: نیروی مرموز غیبی خاصّی که با [[برگزیدگان الهی]] بوده است. آیۀ مربوط به [[پیامبر خاتم]] {{صل}} با معنای اول تناسب دارد و [[آیات]] مربوط به حضرت عیسی {{ع}} با معنای دوم و همان بود که [[مسیح]] را [[تأیید]] می‌کرد تا در گهواره سخن بگوید و یا [[مردگان]] را زنده نماید. این [[روح]] [[مقدّس]] و [[پاک]]، منبع [[الهام]] بخش بزرگی برای انبیا بوده است<ref>ر.ک: [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [https://makarem.ir/compilation/reader.aspx?lid=0&mid=3776&catid=0&pid=6178 وبگاه رسمی]؛ [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]].</ref>.


==روح القدس منبعی برای [[علم امامان]]==
== روح القدس منبعی برای [[علم امامان]] ==
یکی از [[منابع علم امامان]]{{ع}}، [[تأییدات]] و القای روح القدس است، [[روح القدس]] [[نیروی غیبی]] است که با همۀ [[پیامبران]] و [[معصومان]] همراه بوده و در موراد مختلفی [[امدادهای الهی]] را به آنها منتقل ساخته است. روح القدس، [[امامان]] را [[همراهی]] کرده، حقایق و معارفی را به ایشان [[القاء]] می‌کند و لازمه‌اش پرده برداشتن از حقایق [[غیبی]] برای آنهاست. امامان{{ع}} به سبب داشتن ملکۀ [[عصمت]] در بالاترین مرتبه، از این نیروی غیبی برخوردار بودند؛ به طوری که از آن در [[هدایت مردم]] کمک می‌گرفتند<ref>ر.ک: [[سید روح الله خمینی|خمینی، سید روح الله]]، شرح چهل حدیث، ص ۵۴۵؛ [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص ۴۳؛ [[سید محمد جواد بنی‌سعید لنگرودی|بنی‌سعید لنگرودی، سید محمد جواد]]، [[شرب مدام در تبیین علم امام (کتاب)|شرب مدام در تبیین علم امام]]، ص ۹۶ ـ ۱۰۱؛ [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|علم غیب از نگاه عقل و وحی]]، ص ۳۲۸؛ [[سید جواد حسینی|حسینی، سید جواد]]، [[خبرهای غیبی در نهج البلاغه (مقاله)|خبرهای غیبی در نهج البلاغه]]، ماهنامه مبلغان، ش ۹۵، ص ۳۷ ـ ۳۸؛ [[حسن مهدی‌فر|مهدی‌فر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]، ص ۱۷۱؛ [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ص ۲۱۰؛ [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص ۱۹۲؛ [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ [[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|مؤمن الطاق]]، ص ۲۰۴؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]].</ref>.
یکی از [[منابع علم امامان]] {{ع}}، تأییدات و القای روح القدس است، [[روح القدس]] نیروی غیبی است که با همۀ [[پیامبران]] و [[معصومان]] همراه بوده و در موراد مختلفی [[امدادهای الهی]] را به آنها منتقل ساخته است. روح القدس، [[امامان]] را [[همراهی]] کرده، حقایق و معارفی را به ایشان القاء می‌کند و لازمه‌اش پرده برداشتن از حقایق [[غیبی]] برای آنهاست. امامان {{ع}} به سبب داشتن ملکۀ [[عصمت]] در بالاترین مرتبه، از این نیروی غیبی برخوردار بودند؛ به طوری که از آن در [[هدایت مردم]] کمک می‌گرفتند<ref>ر.ک: [[سید روح الله خمینی|خمینی، سید روح الله]]، شرح چهل حدیث، ص ۵۴۵؛ [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص ۴۳؛ [[سید محمد جواد بنی‌سعید لنگرودی|بنی‌سعید لنگرودی، سید محمد جواد]]، [[شرب مدام در تبیین علم امام (کتاب)|شرب مدام در تبیین علم امام]]، ص ۹۶ ـ ۱۰۱؛ [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|علم غیب از نگاه عقل و وحی]]، ص ۳۲۸؛ [[سید جواد حسینی|حسینی، سید جواد]]، [[خبرهای غیبی در نهج البلاغه (مقاله)|خبرهای غیبی در نهج البلاغه]]، ماهنامه مبلغان، ش ۹۵، ص ۳۷ ـ ۳۸؛ [[حسن مهدی‌فر|مهدی‌فر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]، ص ۱۷۱؛ [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ص ۲۱۰؛ [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص ۱۹۲؛ [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ [[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|مؤمن الطاق]]، ص ۲۰۴؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]].</ref>.


روح القدس عنوانی است که بر کل مسئله [[علم]] و سرچشمهٔ [[علم امام]] [[سایه]] می‌افکند و به تعبیری روح القدس لازمه و شرط شئِ برای تحقق و تبلور [[آگاهی]] و ایجاد مجاری علم، برای [[امام]] می‌باشد. روح القدس نیروی غیبی و مرموز [[الهی]] است که نشان‌گر مرتبه‌ای بلند و والا از [[مقام علمی]] و [[معنوی]] و [[دلیل]] بر [[قرب]] فراوان به [[پروردگار]] [[متعال]] است ثمره [[تسدید]]، [[توفیق]] و تأییدی که [[روح القدس]] به همراه خود دارد، نلغزیدن، به [[خطا]] نرفتن و مؤدب شدن به [[آداب]] [[الهی]] است که همه اینها ریشه در [[معرفت]]، [[علم]] و [[رؤیت]] حقایق و [[جایگاه]] آن یعنی [[روح]] دارد. براساس آنچه در منابع [[دینی]] آمده، [[بندگان]] برگزیدۀ [[خداوند]] که دارای ضمیری صاف و پیراسته از آلایش‌های مادّی‌اند، گاهی به [[لطف الهی]] و از طریق "[[القاء روح]]" بر یک رشته حقایق و امور پنهان از حسّ، [[آگاه]] می‌گردند<ref>ر.ک: [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن و روایات (پایان‌نامه)|منابع علم امام در قرآن و روایات]]، ص ۱۹؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۷۴.</ref>.
روح القدس عنوانی است که بر کل مسئله [[علم]] و سرچشمه [[علم امام]] [[سایه]] می‌افکند و به تعبیری روح القدس لازمه و شرط شئِ برای تحقق و تبلور [[آگاهی]] و ایجاد مجاری علم، برای [[امام]] می‌باشد. روح القدس نیروی غیبی و مرموز [[الهی]] است که نشان‌گر مرتبه‌ای بلند و والا از [[مقام علمی]] و [[معنوی]] و [[دلیل]] بر [[قرب]] فراوان به [[پروردگار]] متعال است ثمره تسدید، [[توفیق]] و تأییدی که [[روح القدس]] به همراه خود دارد، نلغزیدن، به [[خطا]] نرفتن و مؤدب شدن به [[آداب]] [[الهی]] است که همه اینها ریشه در [[معرفت]]، [[علم]] و [[رؤیت]] حقایق و جایگاه آن یعنی [[روح]] دارد. براساس آنچه در منابع [[دینی]] آمده، [[بندگان]] برگزیدۀ [[خداوند]] که دارای ضمیری صاف و پیراسته از آلایش‌های مادّی‌اند، گاهی به [[لطف الهی]] و از طریق "القاء روح" بر یک رشته حقایق و امور پنهان از حسّ، [[آگاه]] می‌گردند<ref>ر.ک: [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن و روایات (پایان‌نامه)|منابع علم امام در قرآن و روایات]]، ص ۱۹؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۷۴.</ref>.


==آثار علمی روح القدس==
== آثار علمی روح القدس ==
با [[پذیرفتن]] این مطلب که نتیجۀ [[روح قدسی]]، [[علم]] و [[معرفت]] است و روایاتی نیز بر آن دلالت دارد، باید گفت دو اثر بر روحِ قدسی و [[پاک]] مترتب است:
با [[پذیرفتن]] این مطلب که نتیجۀ [[روح قدسی]]، [[علم]] و [[معرفت]] است و روایاتی نیز بر آن دلالت دارد، باید گفت دو اثر بر روحِ قدسی و [[پاک]] مترتب است:
# علم و [[معرفتی]] که روح القدس بدون واسطه، آنها را کسب و مزین به [[آگاهی]] از آن می‌شود؛ به تعبیر دیگر، به همراه بهره‌مندی از روح القدس این آگاهی‌ها هم برای دریافت کننده روح وجود یافته است.
# علم و [[معرفتی]] که روح القدس بدون واسطه، آنها را کسب و مزین به [[آگاهی]] از آن می‌شود؛ به تعبیر دیگر، به همراه بهره‌مندی از روح القدس این آگاهی‌ها هم برای دریافت کننده روح وجود یافته است.
# علم و معرفتی که ممکن است واسطه‌هایی [[الهی]] در رسیدن و بهره‌مندی روح القدس به آنها نقش داشته باشند؛ مانند [[وحی]] و [[جبرییل]] یا آگاهی و [[دانش]] کامل از [[حلال و حرام]] و نقش [[پیامبر]]{{صل}} در آن<ref>قیوم زاده، چیستی روح القدس و آثار آن، فصلنامه اندیشه نوین دینی، ش۳۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۶۸.</ref>
# علم و معرفتی که ممکن است واسطه‌هایی [[الهی]] در رسیدن و بهره‌مندی روح القدس به آنها نقش داشته باشند؛ مانند [[وحی]] و [[جبرییل]] یا آگاهی و [[دانش]] کامل از [[حلال و حرام]] و نقش [[پیامبر]] {{صل}} در آن<ref>قیوم زاده، چیستی روح القدس و آثار آن، فصلنامه اندیشه نوین دینی، ش۳۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۶۸.</ref>
 
==[[تسدید روح القدس]]==


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسش‌ وابسته}}
{{پرسش وابسته}}
* [[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)]]
* [[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)]]
* [[رابطه روح یا روح القدس با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)]]
* [[رابطه روح یا روح القدس با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)]]
{{پایان پرسش‌ وابسته}}
{{پایان پرسش وابسته}}


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل‌ وابسته}}
{{مدخل وابسته}}
* [[علم معصوم]]
* [[علم معصوم]]
* [[علم غیب معصوم]]
* [[علم غیب معصوم]]
* [[روح‌القدس در قرآن]]؛
* [[روح القدس در قرآن]]؛
* [[روح‌القدس در حدیث]]؛
* [[روح القدس در حدیث]]؛
* [[روح‌القدس در کلام اسلامی]]؛
* [[روح القدس در کلام اسلامی]]؛
* [[روح‌القدس در حکمت اسلامی]]؛
* [[روح‌القدس در عرفان اسلامی]].
{{پایان مدخل‌ وابسته}}
{{پایان مدخل‌ وابسته}}
==[[:رده:آثار روح و روح‌القدس|منبع‌شناسی جامع روح و روح‌القدس]]==
{{منبع‌شناسی جامع}}
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های روح و روح‌القدس|کتاب‌شناسی روح و روح‌القدس]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های روح و روح‌القدس|مقاله‌شناسی روح و روح‌القدس]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های روح و روح‌القدس|پایان‌نامه‌شناسی روح و روح‌القدس]].
{{پایان منبع‌شناسی جامع}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۵۳: خط ۳۹:
# [[پرونده:1103985.jpg|22px]] [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|'''آفاق علم امام در الکافی''']]
# [[پرونده:1103985.jpg|22px]] [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|'''آفاق علم امام در الکافی''']]
# [[پرونده:95220153.jpg|22px]] [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|'''منابع علم امامان شیعه''']]
# [[پرونده:95220153.jpg|22px]] [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|'''منابع علم امامان شیعه''']]
#[[پرونده:11499.jpg|22px]] [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|'''بحثی مبسوط در آموزش عقاید''']]
# [[پرونده:11499.jpg|22px]] [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|'''بحثی مبسوط در آموزش عقاید''']]
#[[پرونده:علم غیب از نگاه عقل و وحی.png|22px]] [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|'''علم غیب از نگاه عقل و وحی''']]
# [[پرونده:علم غیب از نگاه عقل و وحی.png|22px]] [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|'''علم غیب از نگاه عقل و وحی''']]
#[[پرونده:94713801.jpg|22px]] [[سید محمد جواد بنی‌سعید لنگرودی|بنی‌سعید لنگرودی، سید محمد جواد]]، [[شرب مدام در تبیین علم امام (کتاب)|'''شرب مدام در تبیین علم امام''']]
# [[پرونده:94713801.jpg|22px]] [[سید محمد جواد بنی‌سعید لنگرودی|بنی‌سعید لنگرودی، سید محمد جواد]]، [[شرب مدام در تبیین علم امام (کتاب)|'''شرب مدام در تبیین علم امام''']]
# [[پرونده:Mobaleghan.jpg|22px]] [[سید جواد حسینی|حسینی، سید جواد]]، [[خبرهای غیبی در نهج البلاغه (مقاله)|'''خبرهای غیبی در نهج البلاغه''']]
# [[پرونده:Mobaleghan.jpg|22px]] [[سید جواد حسینی|حسینی، سید جواد]]، [[خبرهای غیبی در نهج البلاغه (مقاله)|'''خبرهای غیبی در نهج البلاغه''']]
# [[پرونده:lahuti1.jpg|22px]] [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|'''جلوه‌های لاهوتی''']]
# [[پرونده:lahuti1.jpg|22px]] [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|'''جلوه‌های لاهوتی''']]
خط ۷۰: خط ۵۶:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


{{علم معصوم افقی}}
[[رده:روح القدس]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:روح‌القدس]]
[[رده:مدخل برگرفته از پرسمان]]
[[رده:مدخل برگرفته از پرسمان]]
[[رده:مدخل برگرفته از پرسمان علم معصوم]]
[[رده:مدخل برگرفته از پرسمان علم معصوم]]
[[رده:مفاهیم در کلام اسلامی]]
[[رده:مفاهیم در کلام اسلامی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۴۱

روح القدس به‌معنای موجودی پاک عنوانی است که دو مصداق برای آن بیان شده است؛ یکی: فرشتۀ وحی و دیگری: نیروی مرموز غیبی خاصّی که با برگزیدگان الهی بوده است. برخی از روایات بیانگر آن است که روح القدس حقیقتی همراه اهل بیت (ع) بوده است که با آن حقایق بسیاری را درک می‌کرده‌اند. این روح یکی از منابع علم امامان (ع) است که آنان را همراهی کرده، حقایق و معارفی را به ایشان القاء می‌کند.

معنا‌شناسی

روح القدس عنوانی است که چهار مرتبه در قرآن مجید آمده است، گاهی دربارۀ حضرت عیسی (ع) و گاهی دربارۀ پیامبر خاتم (ص). در مورد حضرت عیسی می‌‌فرماید: ﴿وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ[۱] و در مورد سخن گفتن ایشان در گهواره می‌‌فرماید: ﴿إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا[۲]. دربارۀ پیامبر اسلام (ص) نیز آمده است: ﴿قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ[۳]

برای روح القدس در بیان قرآن و حدیث حداقل دو مصداق روشن ذکر شده است؛ یکی: فرشتۀ وحی (جبرئیل) و دیگری: نیروی مرموز غیبی خاصّی که با برگزیدگان الهی بوده است. آیۀ مربوط به پیامبر خاتم (ص) با معنای اول تناسب دارد و آیات مربوط به حضرت عیسی (ع) با معنای دوم و همان بود که مسیح را تأیید می‌کرد تا در گهواره سخن بگوید و یا مردگان را زنده نماید. این روح مقدّس و پاک، منبع الهام بخش بزرگی برای انبیا بوده است[۴].

روح القدس منبعی برای علم امامان

یکی از منابع علم امامان (ع)، تأییدات و القای روح القدس است، روح القدس نیروی غیبی است که با همۀ پیامبران و معصومان همراه بوده و در موراد مختلفی امدادهای الهی را به آنها منتقل ساخته است. روح القدس، امامان را همراهی کرده، حقایق و معارفی را به ایشان القاء می‌کند و لازمه‌اش پرده برداشتن از حقایق غیبی برای آنهاست. امامان (ع) به سبب داشتن ملکۀ عصمت در بالاترین مرتبه، از این نیروی غیبی برخوردار بودند؛ به طوری که از آن در هدایت مردم کمک می‌گرفتند[۵].

روح القدس عنوانی است که بر کل مسئله علم و سرچشمه علم امام سایه می‌افکند و به تعبیری روح القدس لازمه و شرط شئِ برای تحقق و تبلور آگاهی و ایجاد مجاری علم، برای امام می‌باشد. روح القدس نیروی غیبی و مرموز الهی است که نشان‌گر مرتبه‌ای بلند و والا از مقام علمی و معنوی و دلیل بر قرب فراوان به پروردگار متعال است ثمره تسدید، توفیق و تأییدی که روح القدس به همراه خود دارد، نلغزیدن، به خطا نرفتن و مؤدب شدن به آداب الهی است که همه اینها ریشه در معرفت، علم و رؤیت حقایق و جایگاه آن یعنی روح دارد. براساس آنچه در منابع دینی آمده، بندگان برگزیدۀ خداوند که دارای ضمیری صاف و پیراسته از آلایش‌های مادّی‌اند، گاهی به لطف الهی و از طریق "القاء روح" بر یک رشته حقایق و امور پنهان از حسّ، آگاه می‌گردند[۶].

آثار علمی روح القدس

با پذیرفتن این مطلب که نتیجۀ روح قدسی، علم و معرفت است و روایاتی نیز بر آن دلالت دارد، باید گفت دو اثر بر روحِ قدسی و پاک مترتب است:

  1. علم و معرفتی که روح القدس بدون واسطه، آنها را کسب و مزین به آگاهی از آن می‌شود؛ به تعبیر دیگر، به همراه بهره‌مندی از روح القدس این آگاهی‌ها هم برای دریافت کننده روح وجود یافته است.
  2. علم و معرفتی که ممکن است واسطه‌هایی الهی در رسیدن و بهره‌مندی روح القدس به آنها نقش داشته باشند؛ مانند وحی و جبرییل یا آگاهی و دانش کامل از حلال و حرام و نقش پیامبر (ص) در آن[۷].[۸]

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. «و به عیسی پسر مریم برهان‌ها (ی روشن) دادیم و او را با روح القدس نیرومند کردیم» سوره بقره، آیه ۸۷.
  2. «به یاد آور هنگامی که تو را با روح القدس پشتیبانی کردم که در گهواره و در میانسالی با مردم سخن می‌گفتی» سوره مائده، آیه ۱۱۰.
  3. «بگو: آن را روح القدس از نزد پروردگارت، راستین فرو فرستاده است» سوره نحل، آیه ۱۰۲.
  4. ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه رسمی؛ بیابانی اسکوئی، محمد، امامت، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی؛ هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه.
  5. ر.ک: خمینی، سید روح الله، شرح چهل حدیث، ص ۵۴۵؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ غرویان، محسن، میرباقری، سید محمد حسین، غلامی، محمد رضا، بحثی مبسوط در آموزش عقاید، ص ۴۳؛ بنی‌سعید لنگرودی، سید محمد جواد، شرب مدام در تبیین علم امام، ص ۹۶ ـ ۱۰۱؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص ۳۲۸؛ حسینی، سید جواد، خبرهای غیبی در نهج البلاغه، ماهنامه مبلغان، ش ۹۵، ص ۳۷ ـ ۳۸؛ مهدی‌فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص ۱۷۱؛ تحریری، محمد باقر، جلوه‌های لاهوتی، ص ۲۱۰؛ عرفانی، محمد نظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص ۱۹۲؛ بیابانی اسکوئی، محمد، امامت، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ اقوام کرباسی، اکبر، مؤمن الطاق، ص ۲۰۴؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل.
  6. ر.ک: شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص ۱۹؛ میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۷۴.
  7. قیوم زاده، چیستی روح القدس و آثار آن، فصلنامه اندیشه نوین دینی، ش۳۰.
  8. ر.ک: شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۶۸.