اخلاق فردی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'راه' به 'راه') |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
نمونه‌هایی از ارزش‌های اخلاقی در حوزه اخلاق فردی عبارت‌اند از: | نمونه‌هایی از ارزش‌های اخلاقی در حوزه اخلاق فردی عبارت‌اند از: | ||
[[خودباوری]]. خودباوری از ارکان مهم سازنده [[شخصیت]] فرد و [[جامعه]] و عاملی [[تعیین]] کننده در رسیدن [[انسان]] به اهداف خویش است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>. وجود این [[خصلت]] در هر فرد و جامعه [[نشانه]] [[پیشرفت]] و کمال و فقدان آن منشأ [[خواری]] و [[ذلت]] است. یک [[ملت]] وقتی که انجام کاری را [[باور]] داشت، اسباب و [[توانایی]] آن نیز برای وی فراهم می‌گردد<ref>ر.ک: [[امام خمینی]] صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۱۷ و ۳۰۸؛ خودباوری.</ref>. | [[خودباوری]]. خودباوری از ارکان مهم سازنده [[شخصیت]] فرد و [[جامعه]] و عاملی [[تعیین]] کننده در رسیدن [[انسان]] به اهداف خویش است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>. وجود این [[خصلت]] در هر فرد و جامعه [[نشانه]] [[پیشرفت]] و کمال و فقدان آن منشأ [[خواری]] و [[ذلت]] است. یک [[ملت]] وقتی که انجام کاری را [[باور]] داشت، اسباب و [[توانایی]] آن نیز برای وی فراهم می‌گردد<ref>ر.ک: [[امام خمینی]] صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۱۷ و ۳۰۸؛ خودباوری.</ref>. | ||
صبر و [[پایداری]]. صبر، [[خویشتن‌داری]] و [[شکیبایی]] در مقابله با حوادث و ناملایماتی است که انسان را بی‌تاب و پریشان می‌سازد<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۲۶۰.</ref>. صبر و [[استقامت]] از مهمترین عوامل تحقق [[اخلاق‌مداری]] در یک جامعه است. [[قرآن کریم]]، [[پیامبر]]{{صل}} را به صبر، [[ایستادگی]] و استقامت [[فرمان]] می‌دهد {{متن قرآن|فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«پس چنان که فرمان یافته‌ای پایداری کن و (نیز) آنکه همراه تو (به سوی خداوند) بازگشته است (پایداری کند) و سرکشی نورزید که او به آنچه انجام می‌دهید بیناست» سوره هود، آیه ۱۱۲.</ref> و بر اساس روایتی، [[سوره هود]] رسول خدا{{صل}} را پیر کرد<ref>متقی هندی، علی، کنز العمال، تحقیق بکری حیانی، ج۱، ص۵۷۳.</ref> که پیامبر{{صل}} افزون بر استقامت خود، [[مؤمنان]] را نیز در این | صبر و [[پایداری]]. صبر، [[خویشتن‌داری]] و [[شکیبایی]] در مقابله با حوادث و ناملایماتی است که انسان را بی‌تاب و پریشان می‌سازد<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۲۶۰.</ref>. صبر و [[استقامت]] از مهمترین عوامل تحقق [[اخلاق‌مداری]] در یک جامعه است. [[قرآن کریم]]، [[پیامبر]]{{صل}} را به صبر، [[ایستادگی]] و استقامت [[فرمان]] می‌دهد {{متن قرآن|فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«پس چنان که فرمان یافته‌ای پایداری کن و (نیز) آنکه همراه تو (به سوی خداوند) بازگشته است (پایداری کند) و سرکشی نورزید که او به آنچه انجام می‌دهید بیناست» سوره هود، آیه ۱۱۲.</ref> و بر اساس روایتی، [[سوره هود]] رسول خدا{{صل}} را پیر کرد<ref>متقی هندی، علی، کنز العمال، تحقیق بکری حیانی، ج۱، ص۵۷۳.</ref> که پیامبر{{صل}} افزون بر استقامت خود، [[مؤمنان]] را نیز در این راه به ایستادگی وادار کند. چرا که آنان از یک سو در معرض [[هجوم]] [[بلایا]] و [[مشکلات]] [[زندگی]] و از سوی دیگر مورد تهاجم [[هواهای نفسانی]] خودشان هستند. از این‌رو [[ایستادگی]] و [[مقاومت]] در برابر این دو نیرو و [[حفظ]] [[مؤمنان]] و نگه داشتن آنان در خط مستقیم کاری بسیار دشوار است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۶/۱/۱۳۸۵.</ref>. [[صبر]] یکی از عوامل مهم در [[پیروزی]] یا ناکامی [[جوامع]] است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱۲/۸/۱۳۷۷.</ref>. | ||
[[قناعت]] و [[ساده‌زیستی]]. قناعت، اکتفا کردن به امکاناتی است که در [[اختیار]] است. به بیان دقیق‌تر پایین آوردن سطح توقع است در حدی که با امکانات موجود [[تطبیق]] کند<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۸۵؛ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۹، ص۳۲۶-۳۲۷.</ref>. منظور از قناعت بهره نبردن از [[نعمت‌های الهی]] نیست بلکه مقصود حفظ حد و اندازه و [[پرهیز]] از [[زیاده‌روی]] و [[اسراف]] و ضایع نساختن نعمت‌هاست<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۴/۱/۱۳۷۲؛ ۱/۱/۱۳۷۶.</ref>. قناعت سرافرازانه، [[تدبیر]] صحیح در زندگی و [[اقتصاد]] است تا [[مسئولان]] بتوانند [[تدابیر]] صحیحی در اداره [[کشور]] بیابند<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، مکتوبات، ۱/۱/۱۳۷۷.</ref>.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۶۳.</ref> | [[قناعت]] و [[ساده‌زیستی]]. قناعت، اکتفا کردن به امکاناتی است که در [[اختیار]] است. به بیان دقیق‌تر پایین آوردن سطح توقع است در حدی که با امکانات موجود [[تطبیق]] کند<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۸۵؛ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۹، ص۳۲۶-۳۲۷.</ref>. منظور از قناعت بهره نبردن از [[نعمت‌های الهی]] نیست بلکه مقصود حفظ حد و اندازه و [[پرهیز]] از [[زیاده‌روی]] و [[اسراف]] و ضایع نساختن نعمت‌هاست<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۴/۱/۱۳۷۲؛ ۱/۱/۱۳۷۶.</ref>. قناعت سرافرازانه، [[تدبیر]] صحیح در زندگی و [[اقتصاد]] است تا [[مسئولان]] بتوانند [[تدابیر]] صحیحی در اداره [[کشور]] بیابند<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، مکتوبات، ۱/۱/۱۳۷۷.</ref>.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۶۳.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۰ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۱۵
- این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون اخلاق فردی است. "اخلاق فردی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اخلاق فردی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
اخلاق فردی، ارزش‌های اخلاقی مربوط به حیات فردی انسان‌هاست که آدمی را فارغ از رابطه با غیر در نظر می‌گیرد؛ فضیلت‌هایی مانند صبر، حکمت، حزم (دوراندیشی و احتیاط)، و رذائلی مانند پرخوری، شتاب‌زدگی و سبک‌مغزی از موارد اخلاق فردی به شمار می‌آیند. اخلاق هر فرد روح دین‌داری او به شمار می‌آید و مکارم اخلاق در سخن رسول خدا(ص) که «بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَكَارِمَ الْأَخْلَاقِ»[۱] رفتاری همچون صبر، متانت، انصاف، خوش‌ذاتی، خیرخواهی نسبت به مردم می‌باشد[۲].
نمونه‌هایی از ارزش‌های اخلاقی در حوزه اخلاق فردی عبارت‌اند از:
خودباوری. خودباوری از ارکان مهم سازنده شخصیت فرد و جامعه و عاملی تعیین کننده در رسیدن انسان به اهداف خویش است[۳]. وجود این خصلت در هر فرد و جامعه نشانه پیشرفت و کمال و فقدان آن منشأ خواری و ذلت است. یک ملت وقتی که انجام کاری را باور داشت، اسباب و توانایی آن نیز برای وی فراهم می‌گردد[۴].
صبر و پایداری. صبر، خویشتن‌داری و شکیبایی در مقابله با حوادث و ناملایماتی است که انسان را بی‌تاب و پریشان می‌سازد[۵]. صبر و استقامت از مهمترین عوامل تحقق اخلاق‌مداری در یک جامعه است. قرآن کریم، پیامبر(ص) را به صبر، ایستادگی و استقامت فرمان می‌دهد 
فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
[۶] و بر اساس روایتی، سوره هود رسول خدا(ص) را پیر کرد[۷] که پیامبر(ص) افزون بر استقامت خود، مؤمنان را نیز در این راه به ایستادگی وادار کند. چرا که آنان از یک سو در معرض هجوم بلایا و مشکلات زندگی و از سوی دیگر مورد تهاجم هواهای نفسانی خودشان هستند. از این‌رو ایستادگی و مقاومت در برابر این دو نیرو و حفظ مؤمنان و نگه داشتن آنان در خط مستقیم کاری بسیار دشوار است[۸]. صبر یکی از عوامل مهم در پیروزی یا ناکامی جوامع است[۹].
قناعت و ساده‌زیستی. قناعت، اکتفا کردن به امکاناتی است که در اختیار است. به بیان دقیق‌تر پایین آوردن سطح توقع است در حدی که با امکانات موجود تطبیق کند[۱۰]. منظور از قناعت بهره نبردن از نعمت‌های الهی نیست بلکه مقصود حفظ حد و اندازه و پرهیز از زیاده‌روی و اسراف و ضایع نساختن نعمت‌هاست[۱۱]. قناعت سرافرازانه، تدبیر صحیح در زندگی و اقتصاد است تا مسئولان بتوانند تدابیر صحیحی در اداره کشور بیابند[۱۲].[۱۳]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۱۰.
- ↑ خامنه‌ای حسینی، سید علی، ۱۷/۱۰/۱۳۹۲.
- ↑ خامنه‌ای حسینی، سید علی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.
- ↑ ر.ک: امام خمینی صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۱۷ و ۳۰۸؛ خودباوری.
- ↑ امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۲۶۰.
- ↑ «پس چنان که فرمان یافته‌ای پایداری کن و (نیز) آنکه همراه تو (به سوی خداوند) بازگشته است (پایداری کند) و سرکشی نورزید که او به آنچه انجام می‌دهید بیناست» سوره هود، آیه ۱۱۲.
- ↑ متقی هندی، علی، کنز العمال، تحقیق بکری حیانی، ج۱، ص۵۷۳.
- ↑ خامنه‌ای حسینی، سید علی، ۶/۱/۱۳۸۵.
- ↑ خامنه‌ای حسینی، سید علی، ۱۲/۸/۱۳۷۷.
- ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۸۵؛ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۹، ص۳۲۶-۳۲۷.
- ↑ خامنه‌ای حسینی، سید علی، ۴/۱/۱۳۷۲؛ ۱/۱/۱۳۷۶.
- ↑ خامنه‌ای حسینی، سید علی، مکتوبات، ۱/۱/۱۳۷۷.
- ↑ گرامی، علی، مقاله «اخلاق»، مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی، ص ۶۳.