مسئولیت امام مهدی در غیبت صغرا چیست؟ (پرسش)

مسئولیت امام مهدی در غیبت صغرا چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت صغری
مدخل اصلی	وظایف امام مهدی در عصر غیبت صغری

مسئولیت امام مهدی(ع) در غیبت صغرا چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید منذر حکیم

آیت‌الله سید منذر حکیم، در مقاله «غیبت حضرت مهدی» در این‌باره گفته است:

«به رغم تمام مشکلات سیاسی و اجتماعی، که غیبت حضرت مهدی (ع) را امری حتمی ساخته است، ایشان در دوران غیبت صغرا در عین غیبت وجودی، فعالیت دارند و همه وظایف و مسئولیت‌های خویش را انجام می‌دهند. سیره حضرت مهدی (ع) بر درستی این سخن گواهی می‌دهد. افزون بر این، آشکار شدن سيره امام(ع) به در این دوره، نقش و فایده امام غایب را نیز روشن می‌کند. توجه به ویژگی‌های غیبت صغرا و تعیین نمایندگان خاص و رسیدگی به مشکلات مسلمانان و شیعیان از طریق آنان، فعال بودن امام عصر(ع) در جامعه اسلامی را امری انکارناپذیر می‌سازد. البته فعالیت‌های امام باید با موقعیت بحرانی جامعه تناسب داشته باشد و انتظار فعالیت فزون‌تر بیجاست. حضرت مهدی (ع) در دوران ۶۹ یا هفتاد ساله غیبت صغرا در گستره‌های ذیل، نقش اجتماعی بسیار مهمی داشته‌اند:

1. اثبات امامت خویش: در آن موقعیت بحرانی، که ولادت امام پنهانی تحقق یافت و حاکمان عباسی پیوسته در پی امام بودند، امام حسن عسکری(ع) کارهای اساسی و لازم برای اثبات و تحکیم موقعیت حضرت مهدی (ع) را انجام داده بود، ولی زمینه‌های تردید و انکار فراوان بود. حضرت مهدی (ع) در اثبات وجود و امامت خود، نقشی مهم ایفا کرد؛ نماز بر پیکر پدر و کنار زدن عمویش جعفر کذاب، نمونه‌ای از این فعالیت‌ها به شمار می‌آید.
2. بیان معارف و احکام مورد نیاز جامعه اسلامی: میراث مکتوب امام عصر(ع) امام که در کتابهای گوناگون جمع آوری شده است، نشان دهنده تلاش و نقش مهم در این عرصه است.
3. فراهم ساختن زمینه ورود بهغیبت کبرا: نصب سفيران خاص و وکیلان در مناطق مختلف، شیعیان را با نظام نیابت و جایگاه آن آشنا ساخت، خلا غیبت امام را به تدریج ترمیم کرد و زمینه ورود به دوران غیبت کبرا را فراهم آورد.
4. حفظ جامعه شیعه : امام عصر(ع) با نصب سفیران و ارجاع شیعیان به آنان جامعه شیعی را در موقعیت بسیار بحرانی آن روز، از فروپاشی مصون داشت. حضرت مهدی (ع) ضمن نظارت بر سفیران خود، زمام امور مسلمانان را در حد توان و متناسب با موقعیت، در دست داشت و وظیفه مهم حفظ جامعه اسلامی را به انجام رساند.
5. ارتباط با مؤمنان و برطرف کردن نیاز نیازمندان و نجات دادن گرفتاران
6. رسوا ساختن مدعیان دروغين وكالت و نیابت حضرت مهدی (ع)، به منظور پیشگیری از سوء استفاده‌های آنان.
7. حضور همه ساله حضرت مهدی (ع) در مراسم حج

• بر اساس اسناد موجود، گستره‌های هفت گانه یاد شده، عرصه‌های آشکار فعالیت و نقش امام عصر(ع) است. افزون بر این، روایات نشان می‌دهند که وجود حضرت مهدی (ع)، لطف است و بدون وجودش زمین مردم را در خود فرو می برد؛ بدین ترتیب، نفس وجود امام معصوم برای جهان، فیض ضروری و لازم است».

1. غیبت صغرا به چه معناست؟ و چرا از همان ابتدا غیبت کامل صورت نگرفت؟ (پرسش)
2. علت و سبب پیدایش غیبت صغری امام مهدی چیست؟ (پرسش)
3. نقش و تأثیر غیبت صغری در غیبت کبری چیست؟ (پرسش)
4. مبدأ غیبت صغری از چه زمانی به حساب می‌‏آید؟ (پرسش)
5. ویژگی‌های دوران غیبت صغری چیست؟ (پرسش)
6. حکمت غیبت صغری قبل از غیبت کبری چه بوده است؟ (پرسش)
7. امتیاز عصر غیبت صغری بر غیبت کبری چیست؟ (پرسش)
8. آیا دولت عباسی پیگیر اخبار امام مهدی بودند؟ (پرسش)
9. امام مهدی برای اثبات وجود خود در عصر غیبت صغری چه تدابیری اندیشید؟ (پرسش)
10. آیا قبل از غیبت کبری غیبت صغری ضروری بوده است؟ (پرسش)
11. مسئولیت امام مهدی در غیبت صغرا چیست؟ (پرسش)
12. برخی از مورخان غیبت صغرا و کبرا نواب اربعه و داستان جعفر کذاب را دیدگاه متکلمین شیعه و شاگردانشان می‏دانند؟ (پرسش)
13. پایان غیبت صغرا چه زمانی است؟ (پرسش)
14. ماجرای تلاش نافرجام برای دستگیری امام مهدی چیست؟ (پرسش)
15. اولین کسی که به دروغ ادعای نیابت خاص امام مهدی کرد چه کسی بود؟ (پرسش)
16. خلفای دوران غیبت صغری چه کسانی بودند؟ (پرسش)
17. خلفای عباسی در دوران غیبت صغری چه اقدام‌هایی انجام دادند؟ (پرسش)
18. آخرین خلیفه عصر غیبت صغری چه کسی بود؟ (پرسش)
19. سالی که آخرین نائب خاص امام مهدی وفات یافت چه نام دارد؟‌ (پرسش)
20. چگونه می‌توان نیابت نواب خاص امام مهدی را اثبات کرد؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

• آغاز غیبت صغری
• ویژگی‌های عصر غیبت صغری
• فلسفه غیبت صغری
• وظایف امام مهدی در عصر غیبت صغری
• آخرین خلیفه عصر غیبت صغری
• اقدام‌های خلفای عباسی در عصر غیبت صغری
• پیگیری اخبار امام مهدی توسط حکومت عباسی
• تدابیر امام مهدی برای اثبات امامت
• تعداد خلفای عصر غیبت صغری
• پایان غیبت صغری

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.

پانویس