حدیث علی مع الحق: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←پانویس) |
||
| (۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[امام علی]] {{ع}} از نخستین روزهای نزول وحی، در کنار [[پیامبر]] بود و [[آیات | [[امام علی]]{{ع}} از نخستین روزهای نزول وحی، در کنار [[پیامبر]] بود و [[آیات قرآن]] و صدای [[جبرئیل]] را می‌شنید و [[معارف قرآن]] را از پیامبر می‌آموخت و [[فکر]] و جانش، [[کلام]] و زندگی‌اش، گفتار و کردارش همه [[قرآنی]] بود. تعبیر معیّت دربارۀ [[علی و حق]] آمده است: {{متن حدیث|علیّ مع الحقّ و الحقّ مع علیّ}}<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۱؛ [[حسن علی‌پور وحید|علی‌پور وحید، حسن]]، [[مکتب در فرآیند نواندیشی (کتاب)|مکتب در فرآیند نواندیشی]]، ص۴۳.</ref>. | ||
== حق و علی == | ==[[حق]] و علی == | ||
[[حق]]، معیار سنجش اشخاص، [[احزاب]]، [[اعمال]] و اقوال است و میزانی است که با عرضه‌کردن هر سخن و هر عمل بر آن، | [[حق]]، معیار سنجش اشخاص، [[احزاب]]، [[اعمال]] و اقوال است و میزانی است که با عرضه‌کردن هر سخن و هر عمل بر آن، حقانیت یا بطلانش روشن می‌شود. در [[احادیث]] متعدّد، [[امیر المؤمنین]]{{ع}} و حق، همراه و با هم و یکی دانسته شده است، این، هم [[عصمت امام علی]]{{ع}} را می‌رساند، هم بر حق بودن او را در همۀ جبهه‌ها و در تعارض با همۀ اشخاص<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۱۷.</ref>. | ||
[[ | [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود: "علی با حق است و [[حق با علی است]]، هرجا که او باشد، حق هم همانجا و بر محور او می‌گردد"<ref>{{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار}}؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص۲۳۷</ref>. [[همراهی]] علی{{ع}} با حق و این معیّت، روشن‌ترین دلیل بر حقانیّت او و [[گمراه]] بودن [[دشمنان]] اوست. این [[حقیقت]]، هم به صورت خبری نقل شده است، مثل [[حدیثی]] که گذشت، هم به صورت [[دعا]] و خواسته از درگاه، [[خدا]]، مثل این تعبیر: "خدایا هرجا که علی{{ع}} بود، حق را بر مدار او بگردان"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَ عَلِيٍّ حَيْثُمَا دَار}}؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص۲۳۸</ref>. چنین سخنانی دربارۀ [[عمّار یاسر]] هم از زبان [[پیامبر خدا]] نقل شده است و این معیاری بود که برای افراد مردّد در جبهۀ [[صفین]]، طرف حق را نشان می‌داد. | ||
[[حدیث]] {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار}} وسیله‌ای برای [[حق‌شناسی]] و باطل‌شناسی در صحنه‌های [[فتنه]] و موارد مشتبه است و دلیلی بر [[امامت]] آن حضرت است. این [[حدیث]]، علاوه بر منابع [[شیعی]]، در کتب [[اهل سنت]] هم آمده است<ref>کتاب حق با علی است از مهدی فقیه ایمانی</ref>. هماهنگی و با هم بودن | [[حدیث]] {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار}} وسیله‌ای برای [[حق‌شناسی]] و باطل‌شناسی در صحنه‌های [[فتنه]] و موارد مشتبه است و دلیلی بر [[امامت]] آن حضرت است. این [[حدیث]]، علاوه بر منابع [[شیعی]]، در کتب [[اهل سنت]] هم آمده است<ref>کتاب حق با علی است از مهدی فقیه ایمانی</ref>. هماهنگی و با هم بودن علی{{ع}} و [[قرآن]] نیز که همین مفاهیم و نتایج را دربر دارد، در [[احادیث]] متعدّدی آمده است، از جمله حدیث [[پیامبر اکرم]]{{صل}}: {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض}}<ref>کشف الغمه ج۱ ص۱۴۸</ref> در حدیث دیگری از قول [[پیامبر خدا]]، همراه بودن علی{{ع}} با [[حق]] و با قرآن یکجا بیان شده است: {{متن حدیث| عَلَيَّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ وَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ مَعَهُ وَ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَى الْحَوْضِ}}.<ref>موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص۲۳۷</ref> آنچه در [[فرهنگ]] عامیانه و زبان [[مردم]] رایج است ([[حق با علی است]]) با تکیه بر همین پشتوانه‌های [[حدیثی]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۱۷.</ref>. | ||
== دلالت حدیث بر عصمت امام علی == | == دلالت حدیث بر [[عصمت امام علی]] == | ||
در [[روایات]] متعدد و معتبر | در [[روایات]] متعدد و معتبر نقل شده که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} درباره [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرموده است: {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَارَ}}؛ علی با حق است و حق با علی است و هر جا که علی باشد حق با اوست”. | ||
در برخی از روایات، علی {{ع}} و | در برخی از روایات، علی{{ع}} و قرآن دایر مدار یکدیگر معرفی شده‌اند: {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَهُ}} و در روایات دیگری هر دو مطلب بیان شده است<ref>ر.ک: الغدیر، ج۳، ص۲۵۱-۲۵۲.</ref>. | ||
در [[خطبه غدیر]]، آن‌گاه که پیامبر اکرم {{صل}} [[ولایت]] | در [[خطبه غدیر]]، آن‌گاه که پیامبر اکرم{{صل}} [[ولایت امیرالمؤمنین]]{{ع}} را [[اعلان]] کرد، در حق او [[دعا]] کرد و از [[خداوند]] خواست که حق را دایر مدار او قرار دهد: {{متن حدیث|وَ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَهُ حَيْثُ دَارَ}}. در صحت [[حدیث غدیر]] جای کمترین تردیدی وجود ندارد. این روایات گویای آن است که علی{{ع}}، عِدل قرآن بوده و میان آنان جدایی نیست<ref>به مدخل «علی در قرآن» مراجعه شود</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۱؛ [[حسن علی‌پور وحید|علی‌پور وحید، حسن]]، [[مکتب در فرآیند نواندیشی (کتاب)|مکتب در فرآیند نواندیشی]]، ص۴۳.</ref> به عبارت دیگر در اینکه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به دستور [[خداوند متعال]]، [[حق]] را دایر مدار علی قرار داده است، تردیدی وجود ندارد، و مفاد روشن این مطلب آن است که علی، معیار و [[میزان]] [[شناخت حق]] از [[باطل]] است. این ویژگی جز با [[عصمت]] به دست نمی‌آید؛ زیرا همه آرا، اقوال و [[اعمال]] غیر [[معصوم]]، حق نخواهد بود،؛ چراکه ممکن است از روی عمد یا [[سهو]] دچار [[خطا]] شود<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[براهین و نصوص امامت (کتاب)|براهین و نصوص امامت]]، ص۶۳.</ref>. | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
{{پرسش‌های وابسته}} | |||
* [[حدیث علی مع الحق چگونه بر عصمت امام علی دلالت می‌کند؟ (پرسش)]] | * [[حدیث علی مع الحق چگونه بر عصمت امام علی دلالت می‌کند؟ (پرسش)]] | ||
{{پایان پرسش‌های وابسته}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۷: | ||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | # [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | ||
# [[پرونده:1100806.jpg|22px]] [[حسن علی‌پور وحید|علی‌پور وحید، حسن]]، [[مکتب در فرآیند نواندیشی (کتاب)|'''مکتب در فرآیند نواندیشی''']] | # [[پرونده:1100806.jpg|22px]] [[حسن علی‌پور وحید|علی‌پور وحید، حسن]]، [[مکتب در فرآیند نواندیشی (کتاب)|'''مکتب در فرآیند نواندیشی''']] | ||
# [[پرونده:1368130.jpg|22px]] [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[براهین و نصوص امامت (کتاب)|'''براهین و نصوص امامت''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:امام علی]] | [[رده:فضائل امام علی]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | ||
[[رده:احادیث نامدار]] | [[رده:احادیث نامدار]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۷
| حدیث علی مع الحق | |
|---|---|
 | |
| متن حدیث | |
| ««علىّ مع الحقّ و الحقّ مع علىّ و لن يفترقا حتّى يردا علىّ الحوض يوم القيامة» | |
| ترجمه حدیث | |
| علی با حق است و حق با علی و این دو جدا نمی‌شوند تا روز قیامت در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند | |
| مشخصات حدیث | |
| نام‌های دیگر | حدیث معیت |
| صادره از | پیامبر خاتم (ص) |
| راویان | |
| محتوای حدیث | |
| دلالت حدیث |
|
| منابع حدیث | |
| اعتبار سند | متواتر |
| منابع شیعه | |
مقدمه
امام علی(ع) از نخستین روزهای نزول وحی، در کنار پیامبر بود و آیات قرآن و صدای جبرئیل را می‌شنید و معارف قرآن را از پیامبر می‌آموخت و فکر و جانش، کلام و زندگی‌اش، گفتار و کردارش همه قرآنی بود. تعبیر معیّت دربارۀ علی و حق آمده است: «علیّ مع الحقّ و الحقّ مع علیّ»[۱].
حق و علی
حق، معیار سنجش اشخاص، احزاب، اعمال و اقوال است و میزانی است که با عرضه‌کردن هر سخن و هر عمل بر آن، حقانیت یا بطلانش روشن می‌شود. در احادیث متعدّد، امیر المؤمنین(ع) و حق، همراه و با هم و یکی دانسته شده است، این، هم عصمت امام علی(ع) را می‌رساند، هم بر حق بودن او را در همۀ جبهه‌ها و در تعارض با همۀ اشخاص[۲].
پیامبر اکرم(ص) فرمود: "علی با حق است و حق با علی است، هرجا که او باشد، حق هم همانجا و بر محور او می‌گردد"[۳]. همراهی علی(ع) با حق و این معیّت، روشن‌ترین دلیل بر حقانیّت او و گمراه بودن دشمنان اوست. این حقیقت، هم به صورت خبری نقل شده است، مثل حدیثی که گذشت، هم به صورت دعا و خواسته از درگاه، خدا، مثل این تعبیر: "خدایا هرجا که علی(ع) بود، حق را بر مدار او بگردان"[۴]. چنین سخنانی دربارۀ عمّار یاسر هم از زبان پیامبر خدا نقل شده است و این معیاری بود که برای افراد مردّد در جبهۀ صفین، طرف حق را نشان می‌داد.
حدیث «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار» وسیله‌ای برای حق‌شناسی و باطل‌شناسی در صحنه‌های فتنه و موارد مشتبه است و دلیلی بر امامت آن حضرت است. این حدیث، علاوه بر منابع شیعی، در کتب اهل سنت هم آمده است[۵]. هماهنگی و با هم بودن علی(ع) و قرآن نیز که همین مفاهیم و نتایج را دربر دارد، در احادیث متعدّدی آمده است، از جمله حدیث پیامبر اکرم(ص): «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض»[۶] در حدیث دیگری از قول پیامبر خدا، همراه بودن علی(ع) با حق و با قرآن یکجا بیان شده است: « عَلَيَّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ وَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ مَعَهُ وَ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَى الْحَوْضِ».[۷] آنچه در فرهنگ عامیانه و زبان مردم رایج است (حق با علی است) با تکیه بر همین پشتوانه‌های حدیثی است[۸].
دلالت حدیث بر عصمت امام علی
در روایات متعدد و معتبر نقل شده که پیامبر اکرم(ص) درباره امیرالمؤمنین(ع) فرموده است: «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَارَ»؛ علی با حق است و حق با علی است و هر جا که علی باشد حق با اوست”.
در برخی از روایات، علی(ع) و قرآن دایر مدار یکدیگر معرفی شده‌اند: «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَهُ» و در روایات دیگری هر دو مطلب بیان شده است[۹].
در خطبه غدیر، آن‌گاه که پیامبر اکرم(ص) ولایت امیرالمؤمنین(ع) را اعلان کرد، در حق او دعا کرد و از خداوند خواست که حق را دایر مدار او قرار دهد: «وَ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَهُ حَيْثُ دَارَ». در صحت حدیث غدیر جای کمترین تردیدی وجود ندارد. این روایات گویای آن است که علی(ع)، عِدل قرآن بوده و میان آنان جدایی نیست[۱۰].[۱۱] به عبارت دیگر در اینکه پیامبر اکرم(ص) به دستور خداوند متعال، حق را دایر مدار علی قرار داده است، تردیدی وجود ندارد، و مفاد روشن این مطلب آن است که علی، معیار و میزان شناخت حق از باطل است. این ویژگی جز با عصمت به دست نمی‌آید؛ زیرا همه آرا، اقوال و اعمال غیر معصوم، حق نخواهد بود،؛ چراکه ممکن است از روی عمد یا سهو دچار خطا شود[۱۲].
پرسش‌های وابسته
منابع
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲۱؛ علی‌پور وحید، حسن، مکتب در فرآیند نواندیشی، ص۴۳.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۱۷.
- ↑ «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار»؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص۲۳۷
- ↑ «اللَّهُمَّ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَ عَلِيٍّ حَيْثُمَا دَار»؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص۲۳۸
- ↑ کتاب حق با علی است از مهدی فقیه ایمانی
- ↑ کشف الغمه ج۱ ص۱۴۸
- ↑ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص۲۳۷
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۱۷.
- ↑ ر.ک: الغدیر، ج۳، ص۲۵۱-۲۵۲.
- ↑ به مدخل «علی در قرآن» مراجعه شود
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲۱؛ علی‌پور وحید، حسن، مکتب در فرآیند نواندیشی، ص۴۳.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، براهین و نصوص امامت، ص۶۳.