جامعه علی در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۱

روایات دربارۀ جامعه

روایاتی دربارۀ جامعه علی (ع) وارد شده است مانند:

ابوبصیر از امام صادق (ع) روایت می‌کند حضرت فرمودند: "ای ابومحمد! جامعه نزد ماست و آنها چه می‌دانند جامعه چیست؟" عرض کردم: قربانت گردم! جامعه چیست؟ فرمود: "صحیفه‌ای است با طول هفتاد ذرع به ذرع رسول خدا (ص) و املای آن حضرت از دهان مبارکش و دست خط علی (ع). هر حلال و حرام و هر چیزی که مردم به آن نیاز داشته باشند؛ حتی دیه خراش‌های کوچک، در آن است". امام با دستش به من زد و فرمود: ای ابومحمد! به من اجازه می‌دهی؟ عرض کردم: قربانت گردم من در اختیار شما هستم. هرچه می‌خواهید بکن. حضرت همچون کسی که خشمگین است، دست مرا نیشگون گرفت و فرمود: حتی دیه این، عرض کردم: به خدا این علم است. فرمود: این علم است؛ ولی نه همه علم"^[۱].^[۲]
حریز به امام صادق (ع) عرض کرد: "چرا عمر شما امامان (ع) کوتاه است و مرگ شما به هم نزدیک، با اینکه مردم به شما نیازمندند؟" امام (ع) فرمودند: "هر کدام از ما صحیفه‌ای داریم که در آن هر چه باید در مدت امامت عمل شود، ثبت است و چون مندرجات آن به آخر رسید فهمیده می‌شود عمر به آخر رسیده و پیامبر (ص) در خواب می‌‌آید و خبر مرگ او را به وی می‌‌دهد و آنچه از مقام نزد خدا دارد به او گزارش می‌‌دهد"^[۳].^[۴]
بکر بن کرب صیرفی می‌‌گوید: امام صادق (ع) می‌فرمود: "در نزد ماست آنچه با وجود آن نیازی به مردم نداریم و در حقیقت مردم به ما نیاز دارند و به راستی در نزد ما کتابی است از املای رسول خدا (ص) به خط علی (ع) دفتری است که در آن هر حلال و حرامی ثبت است، شما کاری را به ما رجوع می‌کنید و دستور می‌خواهید، ما می‌دانیم بدان عمل می‌کنید و یا اینکه آن را ترک می‌کنید"^[۵].^[۶]
از محمد بن حمران از سلیمان بن خالد نقل شده می‌گوید: از امام صادق (ع) شنیدم فرمود: "نزد ما صحیفه‌ای است که جامعه گفته می‌‌شود (...) هیچ حلال و حرام نیست مگر آنکه در آن صحیفه ذکر شده، حتی دیه خراشی که بر بدن می‌‌افتد"^[۷].^[۸]
از امام صادق (ع) نقل شده است که از ایشان درباره جامعه سؤال کردند امام در جواب گفت: "به خدا سوگند در این کتاب جميع آنچه که مردم به آن احتیاج دارند وجود دارد حتی دیه خراشیدن صورت و تازیانه و نیم تازیانه"^[۹].^[۱۰]
محمد بن مسلم از امام باقر (ع) روایت کرده است، حضرت فرمودند: "نزد ما صحیفه‌ای از کتاب‌های علی (ع) است که طول آن هفتاد ذراع است و ما از محتوای آن پیروی می‌کنیم و از آن تجاوز نمی‌کنیم"^[۱۱].^[۱۲]

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

↑ «يَا أَبَا مُحَمَّدٍ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَامِعَةَ وَ مَا يُدْرِيهِمْ مَا الْجَامِعَةُ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ مَا الْجَامِعَةُ قَالَ صَحِيفَةٌ طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً بِذِرَاعِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ إِمْلَائِهِ مِنْ فَلْقِ فِيهِ وَ خَطِّ عَلِيٍّ بِيَمِينِهِ فِيهَا كُلُّ حَلَالٍ وَ حَرَامٍ وَ كُلُّ شَيْ‏ءٍ يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ حَتَّى الْأَرْشُ فِي الْخَدْشِ وَ ضَرَبَ بِيَدِهِ إِلَيَّ فَقَالَ تَأْذَنُ لِي يَا أَبَا مُحَمَّدٍ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّمَا أَنَا لَكَ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ قَالَ فَغَمَزَنِي بِيَدِهِ وَ قَالَ حَتَّى أَرْشُ هَذَا كَأَنَّهُ مُغْضَبٌ قَالَ قُلْتُ هَذَا وَ اللَّهِ الْعِلْمُ قَالَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ وَ لَيْسَ بِذَاك»؛ ‏کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۲۳۹.
↑ ر.ک: مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام، ص ۷۹ ـ ۸۲؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج ۲، ص ۳۹۲ ـ ۳۹۶؛ امام خان، عسکری، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص ۸۵؛ شیخ‌زاده، قاسم علی، رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا، ص ۶۷ ـ ۷۱.
↑ «عَنْ حَرِيزٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا أَقَلَّ بَقَاءَكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ أَقْرَبَ آجَالَكُمْ بَعْضَهَا مِنْ بَعْضٍ مَعَ حَاجَةِ النَّاسِ إِلَيْكُمْ فَقَالَ إِنَّ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنَّا صَحِيفَةً فِيهَا مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ أَنْ يَعْمَلَ بِهِ فِي مُدَّتِهِ فَإِذَا انْقَضَى مَا فِيهَا مِمَّا أُمِرَ بِهِ عَرَفَ أَنَّ أَجَلَهُ قَدْ حَضَرَ فَأَتَاهُ النَّبِيُّ ص يَنْعَى إِلَيْهِ نَفْسَهُ وَ أَخْبَرَهُ بِمَا لَهُ عِنْدَ اللَّه‏»؛ کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۳۳.
↑ ر.ک: رستمی، محمد زمان، آل بویه، طاهره، علم امام.
↑ «إِنَّ عِنْدَنَا مَا لا نَحْتَاجُ مَعَهُ إِلَى النَّاسِ وَ إِنَّ النَّاسَ لَيَحْتَاجُونَ إِلَيْنَا وَ إِنَّ عِنْدَنَا كِتَاباً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ خَطُّ عَلِيٍّ ع صَحِيفَةً فِيهَا كُلُّ حَلَالٍ وَ حَرَامٍ وَ إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَّا بِالْأَمْرِ فَنَعْرِفُ إِذَا أَخَذْتُمْ بِهِ وَ نَعْرِفُ إِذَا تَرَكْتُمُوهُ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج1، ص۲۴۲.
↑ ر.ک: رستمی، محمد زمان، آل بویه، طاهره، علم امام.
↑ «إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَة [طُولُهَا] سبعين [سَبْعُونَ‏] ذِرَاعاً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ خَطُّ عَلِيٍّ ع بِيَدِهِ مَا مِنْ حَلَالٍ وَ لَا حَرَامٍ إِلَّا وَ هُوَ فِيهَا حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ»؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۱۴۳.
↑ ر.ک: عرفانی، محمد نظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص ۱۸۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ش ۴۵، ص ۳۰۶.
↑ «وَ أَمَّا الْجَامِعَةُ فَهُوَ كِتَابٌ طُولُهُ سَبْعُونَ ذِرَاعاً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص مِنْ فَلْقِ فِيهِ وَ خَطُّ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع بِيَدِهِ فِيهِ وَ اللَّهِ جَمِيعُ مَا تَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ حَتَّى إِنَّ فِيهِ أَرْشَ الْخَدْشِ وَ الْجَلْدَةِ وَ نِصْفِ الْجَلْدَة»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۱۸.
↑ ر.ک: مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص ۶۶.
↑ «إِنَّ عِنْدَنَا صَحِيفَةً مِنْ كُتُبِ عَلِيٍّ طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَنَحْنُ نَتَّبِعُ مَا فِيهَا لَا نَعْدُوهَا»؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص ۱۴۳.
↑ ر.ک: سید علی هاشمی، ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی، ص ۱۹۱ ـ ۱۹۵.

[1] «يَا أَبَا مُحَمَّدٍ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَامِعَةَ وَ مَا يُدْرِيهِمْ مَا الْجَامِعَةُ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ مَا الْجَامِعَةُ قَالَ صَحِيفَةٌ طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً بِذِرَاعِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ إِمْلَائِهِ مِنْ فَلْقِ فِيهِ وَ خَطِّ عَلِيٍّ بِيَمِينِهِ فِيهَا كُلُّ حَلَالٍ وَ حَرَامٍ وَ كُلُّ شَيْ‏ءٍ يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ حَتَّى الْأَرْشُ فِي الْخَدْشِ وَ ضَرَبَ بِيَدِهِ إِلَيَّ فَقَالَ تَأْذَنُ لِي يَا أَبَا مُحَمَّدٍ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّمَا أَنَا لَكَ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ قَالَ فَغَمَزَنِي بِيَدِهِ وَ قَالَ حَتَّى أَرْشُ هَذَا كَأَنَّهُ مُغْضَبٌ قَالَ قُلْتُ هَذَا وَ اللَّهِ الْعِلْمُ قَالَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ وَ لَيْسَ بِذَاك»؛ ‏کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۲۳۹.

[2] ر.ک: مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام، ص ۷۹ ـ ۸۲؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج ۲، ص ۳۹۲ ـ ۳۹۶؛ امام خان، عسکری، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص ۸۵؛ شیخ‌زاده، قاسم علی، رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا، ص ۶۷ ـ ۷۱.

[3] «عَنْ حَرِيزٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا أَقَلَّ بَقَاءَكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ أَقْرَبَ آجَالَكُمْ بَعْضَهَا مِنْ بَعْضٍ مَعَ حَاجَةِ النَّاسِ إِلَيْكُمْ فَقَالَ إِنَّ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنَّا صَحِيفَةً فِيهَا مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ أَنْ يَعْمَلَ بِهِ فِي مُدَّتِهِ فَإِذَا انْقَضَى مَا فِيهَا مِمَّا أُمِرَ بِهِ عَرَفَ أَنَّ أَجَلَهُ قَدْ حَضَرَ فَأَتَاهُ النَّبِيُّ ص يَنْعَى إِلَيْهِ نَفْسَهُ وَ أَخْبَرَهُ بِمَا لَهُ عِنْدَ اللَّه‏»؛ کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۳۳.

[4] ر.ک: رستمی، محمد زمان، آل بویه، طاهره، علم امام.

[5] «إِنَّ عِنْدَنَا مَا لا نَحْتَاجُ مَعَهُ إِلَى النَّاسِ وَ إِنَّ النَّاسَ لَيَحْتَاجُونَ إِلَيْنَا وَ إِنَّ عِنْدَنَا كِتَاباً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ خَطُّ عَلِيٍّ ع صَحِيفَةً فِيهَا كُلُّ حَلَالٍ وَ حَرَامٍ وَ إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَّا بِالْأَمْرِ فَنَعْرِفُ إِذَا أَخَذْتُمْ بِهِ وَ نَعْرِفُ إِذَا تَرَكْتُمُوهُ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج1، ص۲۴۲.

[6] ر.ک: رستمی، محمد زمان، آل بویه، طاهره، علم امام.

[7] «إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَة [طُولُهَا] سبعين [سَبْعُونَ‏] ذِرَاعاً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ خَطُّ عَلِيٍّ ع بِيَدِهِ مَا مِنْ حَلَالٍ وَ لَا حَرَامٍ إِلَّا وَ هُوَ فِيهَا حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ»؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۱۴۳.

[8] ر.ک: عرفانی، محمد نظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص ۱۸۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ش ۴۵، ص ۳۰۶.

[9] «وَ أَمَّا الْجَامِعَةُ فَهُوَ كِتَابٌ طُولُهُ سَبْعُونَ ذِرَاعاً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص مِنْ فَلْقِ فِيهِ وَ خَطُّ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع بِيَدِهِ فِيهِ وَ اللَّهِ جَمِيعُ مَا تَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ حَتَّى إِنَّ فِيهِ أَرْشَ الْخَدْشِ وَ الْجَلْدَةِ وَ نِصْفِ الْجَلْدَة»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۱۸.

[10] ر.ک: مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص ۶۶.

[11] «إِنَّ عِنْدَنَا صَحِيفَةً مِنْ كُتُبِ عَلِيٍّ طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَنَحْنُ نَتَّبِعُ مَا فِيهَا لَا نَعْدُوهَا»؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص ۱۴۳.

[12] ر.ک: سید علی هاشمی، ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی، ص ۱۹۱ ـ ۱۹۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{علم معصوم}}
+{{مدخل مرتبط
-{{ویرایش غیرنهایی}}
+| موضوع مرتبط = جامعه علی
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| عنوان مدخل  = جامعه علی
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[جامعه علی]]''' است. "'''[[جامعه علی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| مداخل مرتبط = [[جامعه علی در حدیث]]
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| پرسش مرتبط  = علم معصوم (پرسش)
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[جامعه علی در حدیث]] | [[جامعه علی در کلام اسلامی]] | [[جامعه علی در فلسفه اسلامی]] | [[جامعه علی در عرفان اسلامی]]</div>
+}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[علم معصوم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-==روایات دربارۀ [[جامعه]]==
+== روایات دربارۀ [[جامعه]] ==
-*روایاتی دربارۀ [[جامعه]] وارد شده است مانند:
+روایاتی دربارۀ جامعه [[علی]] {{ع}} وارد شده است مانند:
-#[[ابوبصیر]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] می‌کند [[حضرت]] فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۳۹</ref> «ای [[ابومحمد]]! [[جامعه]] نزد ما است و آنها چه می‌دانند [[جامعه]] چیست؟» عرض کردم: "قربانت گردم! [[جامعه]] چیست؟" فرمود: «صحیفه‌ای است با طول هفتاد ذرع به ذرع [[رسول خدا]]{{صل}} و املای آن [[حضرت]] از دهان مبارکش و دست خط [[علی]]{{ع}}. هر [[حلال و حرام]] و هر چیزی که [[مردم]] به آن نیاز داشته باشند؛ حتی دیه خراش‌های کوچک، در آن است». [[امام]] با دستش به من زد و فرمود: ای [[ابومحمد]]! به من اجازه می‌دهی؟ عرض کردم: قربانت گردم من در [[اختیار]] شما هستم. هرچه می‌خواهید بکن. [[حضرت]] همچون کسی که [[خشمگین]] است، [[دست]] مرا نیشگون گرفت و فرمود: حتی دیه این، عرض کردم: به [[خدا]] این [[علم]] است. فرمود: این [[علم]] است؛ ولی نه همه [[علم]]».<ref>ر.ک. [[محمد حسین مظفر|مظفر، محمد حسین]]، [[پژوهشی در باب علم امام (کتاب)|پژوهشی در باب علم امام]]، ص ۷۹ ـ ۸۲؛ [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|کلام نوین اسلامی]]، ج ۲، ص ۳۹۲ ـ ۳۹۶؛ [[عسکری امام‌خان|امام خان، عسکری]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|منشأ و قلمرو علم امام]]، فصل پنجم؛ [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص ۸۵؛ [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده، قاسم علی]]، [[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)|رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]، ص ۶۷ ـ ۷۱؛ [[محمد بیابانی اسکویی|بیابانی اسکویی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۴۷؛ [[محمد زمان رستمی|رستمی، محمد زمان]]، [[طاهره آل بویه|آل بویه، طاهره]]، علم امام؛ [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص ۱۸۳؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]، ص ۶۶؛ [[حسین گنجی|گنجی، حسین]]، [[امام‌شناسی ۱ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ج ۱، ص ۱۷۲؛ [[سید محمد فائز باقری|فائز باقری، سید محمد]]، [[بررسی علم اولیای الهی (پایان‌نامه)|بررسی علم اولیای الهی]]، ص ۱۱۶ ـ ۱۲۵؛ [[جواد رنجبر|رنجبر، جواد]]، کنکاشی در کیفیت علم و سرچشمه‌های علم امام.</ref>.
+# [[ابوبصیر]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] می‌کند حضرت فرمودند: "ای ابومحمد! [[جامعه]] نزد ماست و آنها چه می‌دانند [[جامعه]] چیست؟" عرض کردم: قربانت گردم! [[جامعه]] چیست؟ فرمود: "صحیفه‌ای است با طول هفتاد ذرع به ذرع [[رسول خدا]] {{صل}} و املای آن حضرت از دهان مبارکش و دست خط [[علی]] {{ع}}. هر [[حلال و حرام]] و هر چیزی که [[مردم]] به آن نیاز داشته باشند؛ حتی دیه خراش‌های کوچک، در آن است". [[امام]] با دستش به من زد و فرمود: ای ابومحمد! به من اجازه می‌دهی؟ عرض کردم: قربانت گردم من در [[اختیار]] شما هستم. هرچه می‌خواهید بکن. حضرت همچون کسی که [[خشمگین]] است، دست مرا نیشگون گرفت و فرمود: حتی دیه این، عرض کردم: به [[خدا]] این [[علم]] است. فرمود: این [[علم]] است؛ ولی نه همه [[علم]]"<ref>{{متن حدیث|يَا أَبَا مُحَمَّدٍ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَامِعَةَ وَ مَا يُدْرِيهِمْ مَا الْجَامِعَةُ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ مَا الْجَامِعَةُ قَالَ صَحِيفَةٌ طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً بِذِرَاعِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ إِمْلَائِهِ مِنْ فَلْقِ فِيهِ وَ خَطِّ عَلِيٍّ بِيَمِينِهِ فِيهَا كُلُّ حَلَالٍ وَ حَرَامٍ وَ كُلُّ شَيْ‏ءٍ يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ حَتَّى الْأَرْشُ فِي الْخَدْشِ وَ ضَرَبَ بِيَدِهِ إِلَيَّ فَقَالَ تَأْذَنُ لِي يَا أَبَا مُحَمَّدٍ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّمَا أَنَا لَكَ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ قَالَ فَغَمَزَنِي بِيَدِهِ وَ قَالَ حَتَّى أَرْشُ هَذَا كَأَنَّهُ مُغْضَبٌ قَالَ قُلْتُ هَذَا وَ اللَّهِ الْعِلْمُ قَالَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ وَ لَيْسَ بِذَاك}}؛ ‏کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۲۳۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد حسین مظفر|مظفر، محمد حسین]]، [[پژوهشی در باب علم امام (کتاب)|پژوهشی در باب علم امام]]، ص ۷۹ ـ ۸۲؛ [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|کلام نوین اسلامی]]، ج ۲، ص ۳۹۲ ـ ۳۹۶؛ [[عسکری امام‌خان|امام خان، عسکری]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|منشأ و قلمرو علم امام]]، فصل پنجم؛ [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص ۸۵؛ [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده، قاسم علی]]، [[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)|رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]، ص ۶۷ ـ ۷۱.</ref>
-#[[حریز]] به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کرد<ref>کلینی، اصول کافی، ج ۱، ص ۴۳۳</ref>: "چرا [[عمر]] شما [[امامان]]{{ع}} کوتاه است و [[مرگ]] شما به هم نزدیک، با این که [[مردم]] به شما نیازمندند؟" [[امام]] فرمودند: "هر کدام از ما صحیفه‌ای داریم که در آن هر چه باید در مدت [[امامت]] عمل شود، [[ثبت]] است و چون مندرجات آن به آخر رسید فهمیده می‌شود [[عمر]] به آخر رسیده و [[پیامبر]]{{صل}} در [[خواب]] می‌‌آید و خبر [[مرگ]] او را به وی می‌‌دهد و آنچه از [[مقام]] نزد [[خدا]] دارد به او گزارش می‌‌دهد"<ref>ر.ک. [[محمد زمان رستمی|رستمی، محمد زمان]]، [[طاهره آل بویه|آل بویه، طاهره]]، [[علم امام ۲ (کتاب)|علم امام]].</ref>.
+# حریز به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کرد: "چرا عمر شما [[امامان]] {{ع}} کوتاه است و [[مرگ]] شما به هم نزدیک، با اینکه [[مردم]] به شما نیازمندند؟" [[امام]] {{ع}} فرمودند: "هر کدام از ما صحیفه‌ای داریم که در آن هر چه باید در مدت [[امامت]] عمل شود، [[ثبت]] است و چون مندرجات آن به آخر رسید فهمیده می‌شود [[عمر]] به آخر رسیده و [[پیامبر]] {{صل}} در [[خواب]] می‌‌آید و خبر [[مرگ]] او را به وی می‌‌دهد و آنچه از مقام نزد [[خدا]] دارد به او گزارش می‌‌دهد"<ref>{{متن حدیث|عَنْ حَرِيزٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا أَقَلَّ بَقَاءَكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ أَقْرَبَ آجَالَكُمْ بَعْضَهَا مِنْ بَعْضٍ مَعَ حَاجَةِ النَّاسِ إِلَيْكُمْ فَقَالَ إِنَّ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنَّا صَحِيفَةً فِيهَا مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ أَنْ يَعْمَلَ بِهِ فِي مُدَّتِهِ فَإِذَا انْقَضَى مَا فِيهَا مِمَّا أُمِرَ بِهِ عَرَفَ أَنَّ أَجَلَهُ قَدْ حَضَرَ فَأَتَاهُ النَّبِيُّ ص يَنْعَى إِلَيْهِ نَفْسَهُ وَ أَخْبَرَهُ بِمَا لَهُ عِنْدَ اللَّه‏}}؛ کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۳۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد زمان رستمی|رستمی، محمد زمان]]، [[طاهره آل بویه|آل بویه، طاهره]]، [[علم امام ۲ (کتاب)|علم امام]].</ref>
-#[[بکر بن کرب صیرفی]] می‌‌گوید: [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمود: "در نزد ماست آنچه با وجود آن نیازی به [[مردم]] نداریم و در [[حقیقت]] [[مردم]] به ما نیاز دارند و به [[راستی]] در نزد ما کتابی است از املای [[رسول خدا]]{{صل}} به خط [[علی]]{{ع}} دفتری است که در آن هر [[حلال]] و حرامی [[ثبت]] است، شما کاری را به ما [[رجوع]] می‌کنید و [[دستور]] می‌خواهید، ما می‌دانیم بدان عمل می‌کنید و یا اینکه آن را ترک می‌کنید"<ref>ر.ک. [[محمد زمان رستمی|رستمی، محمد زمان]]، [[طاهره آل بویه|آل بویه، طاهره]]، [[علم امام ۲ (کتاب)|علم امام]].</ref>.
+# [[بکر بن کرب صیرفی]] می‌‌گوید: [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمود: "در نزد ماست آنچه با وجود آن نیازی به [[مردم]] نداریم و در [[حقیقت]] [[مردم]] به ما نیاز دارند و به [[راستی]] در نزد ما کتابی است از املای [[رسول خدا]] {{صل}} به خط [[علی]] {{ع}} دفتری است که در آن هر [[حلال]] و حرامی [[ثبت]] است، شما کاری را به ما رجوع می‌کنید و [[دستور]] می‌خواهید، ما می‌دانیم بدان عمل می‌کنید و یا اینکه آن را ترک می‌کنید"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا مَا لا نَحْتَاجُ مَعَهُ إِلَى النَّاسِ وَ إِنَّ النَّاسَ لَيَحْتَاجُونَ إِلَيْنَا وَ إِنَّ عِنْدَنَا كِتَاباً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ خَطُّ عَلِيٍّ ع صَحِيفَةً فِيهَا كُلُّ حَلَالٍ وَ حَرَامٍ وَ إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَّا بِالْأَمْرِ فَنَعْرِفُ إِذَا أَخَذْتُمْ بِهِ وَ نَعْرِفُ إِذَا تَرَكْتُمُوهُ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج1، ص۲۴۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد زمان رستمی|رستمی، محمد زمان]]، [[طاهره آل بویه|آل بویه، طاهره]]، [[علم امام ۲ (کتاب)|علم امام]].</ref>
-#از [[محمد بن حمران]] از [[سلیمان بن خالد]] [[نقل]] شده می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم فرمود: "نزد ما صحیفه‌ای است که [[جامعه]] گفته می‌‌شود، هیچ [[حلال و حرام]] نیست مگر آنکه در آن [[صحیفه]] ذکر شده، حتی دیه خراشی که بر [[بدن]] می‌‌افتد"<ref>ر.ک. [[ محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص ۱۸۳؛ [[محمد مشکی|مشکی، محمد]]، [[بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید (مقاله)|بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید]]، فصلنامه فلسفی کلامی، ش ۴۵، ص ۳۰۶</ref>.
+# از [[محمد بن حمران]] از [[سلیمان بن خالد]] [[نقل]] شده می‌گوید: از [[امام صادق]] {{ع}} شنیدم فرمود: "نزد ما صحیفه‌ای است که [[جامعه]] گفته می‌‌شود (...) هیچ [[حلال و حرام]] نیست مگر آنکه در آن [[صحیفه]] ذکر شده، حتی دیه خراشی که بر بدن می‌‌افتد"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَة [طُولُهَا] سبعين [سَبْعُونَ‏] ذِرَاعاً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ خَطُّ عَلِيٍّ ع بِيَدِهِ مَا مِنْ حَلَالٍ وَ لَا حَرَامٍ إِلَّا وَ هُوَ فِيهَا حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ}}؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۱۴۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص ۱۸۳؛ [[محمد مشکی|مشکی، محمد]]، [[بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید (مقاله)|بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید]]، فصلنامه فلسفی کلامی، ش ۴۵، ص ۳۰۶.</ref>
-#از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده است که از ایشان درباره [[جامعه]] سؤال کردند [[امام]] در جواب گفت:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۱۸</ref>"به [[خدا]] [[سوگند]] در این کتاب جميع آنچه که [[مردم]] به آن احتیاج دارند وجود دارد حتی دیه خراشیدن صورت و تازیانه و نیم تازیانه"<ref>ر.ک. [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]، ص ۶۶.</ref>.
+# از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده است که از ایشان درباره [[جامعه]] سؤال کردند [[امام]] در جواب گفت: "به [[خدا]] [[سوگند]] در این کتاب جميع آنچه که [[مردم]] به آن احتیاج دارند وجود دارد حتی دیه خراشیدن صورت و تازیانه و نیم تازیانه"<ref>{{متن حدیث|وَ أَمَّا الْجَامِعَةُ فَهُوَ كِتَابٌ طُولُهُ سَبْعُونَ ذِرَاعاً إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص مِنْ فَلْقِ فِيهِ وَ خَطُّ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع بِيَدِهِ فِيهِ وَ اللَّهِ جَمِيعُ مَا تَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ حَتَّى إِنَّ فِيهِ أَرْشَ الْخَدْشِ وَ الْجَلْدَةِ وَ نِصْفِ الْجَلْدَة}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۱۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]، ص ۶۶.</ref>
-# [[محمد بن مسلم]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده است، [[حضرت]] فرمودند:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص ۱۴۳</ref>"نزد ما صحیفه‌ای از کتاب‌های [[علی]]{{ع}} است که طول آن هفتاد ذراع است و ما از محتوای آن [[پیروی]] می‌کنیم و از آن [[تجاوز]] نمی‌کنیم"<ref>ر.ک. [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|سید علی هاشمی]]، [[ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی (کتاب)|ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی]]، ص ۱۹۱ ـ ۱۹۵</ref>.
+# [[محمد بن مسلم]] از [[امام باقر]] {{ع}} [[روایت]] کرده است، حضرت فرمودند: "نزد ما صحیفه‌ای از کتاب‌های [[علی]] {{ع}} است که طول آن هفتاد ذراع است و ما از محتوای آن [[پیروی]] می‌کنیم و از آن [[تجاوز]] نمی‌کنیم"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا صَحِيفَةً مِنْ كُتُبِ عَلِيٍّ طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَنَحْنُ نَتَّبِعُ مَا فِيهَا لَا نَعْدُوهَا}}؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص ۱۴۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|سید علی هاشمی]]، [[ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی (کتاب)|ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی]]، ص ۱۹۱ ـ ۱۹۵.</ref>
 == پرسش‌های وابسته ==
+{{پرسش‌های وابسته}}
 * [[رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)]]
 * [[رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر یا جامعه با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)]]
+{{پایان پرسش‌های وابسته}}
+== جستارهای وابسته ==
-=='''[[:رده:آثار جامعه علی|منبع‌شناسی جامع جامعه علی]]'''==
+{{مدخل وابسته}}
-{{پرسش‌های وابسته}}
-{{ستون-شروع|3}}
-* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های جامعه علی|کتاب‌شناسی جامعه علی]]؛
-* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های جامعه علی|مقاله‌شناسی جامعه علی]]؛
-* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های جامعه علی|پایان‌نامه‌شناسی جامعه علی]].
-{{پایان}}
-{{پایان}}
-==جستارهای وابسته==
 * [[علم معصوم]]
 * [[علم غیب معصوم]]
+{{پایان مدخل وابسته}}
-==منابع==
+== منابع ==
-{{فهرست اثر}}
+{{منابع}}
-{{ستون-شروع|3}}
+# [[پرونده:10038797.jpg|22px]] [[محمد حسین مظفر|مظفر، محمد حسین]]، [[پژوهشی در باب علم امام (کتاب)|'''پژوهشی در باب علم امام''']]
-* [[پرونده:5433913604.jpg|22px]] [[عسکری امام‌خان|امام خان، عسکری]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|'''منشأ و قلمرو علم امام''']]
+# [[پرونده:1368251.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی (کتاب)|'''ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی''']]
-* [[پرونده:426310763.jpg|22px]] [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|'''کلام نوین اسلامی ج۲''']]
+# [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|'''علم ائمه از نظر عقل و نقل''']]
-* [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|'''علم ائمه از نظر عقل و نقل''']]
+# [[پرونده:Pajoohesh.jpg|22px]] [[محمد مشکی|مشکی، محمد]]، [[بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید (مقاله)|'''بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید''']]
-* [[پرونده:Mg1150 91icl.jpg|22px]] [[الهام محمدزاده نقاشان|محمدزاده نقاشان، الهام]] و [[رضا نیرومند|نیرومند، رضا]]، [[رابطه الهام و تحدیث در علم امامان شیعه (مقاله)|'''رابطه الهام و تحدیث در علم امامان شیعه''']]
+# [[پرونده:B1771.JPG|22px]] [[محمد زمان رستمی]] و [[طاهره آل‌بویه]]، [[علم امام ۲ (کتاب)|'''علم امام''']]
-* [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده، قاسم علی]]، [[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)|'''رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا''']]
+# [[پرونده:426310763.jpg|22px]] [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|'''کلام نوین اسلامی ج۲''']]
-* [[پرونده:5433913604.jpg|22px]] [[سید محمد فائز باقری|فائز باقری، سید محمد]]، [[بررسی علم اولیای الهی (پایان‌نامه)|'''بررسی علم اولیای الهی''']]
+# [[پرونده:5433913604.jpg|22px]] [[عسکری امام‌خان|امام خان، عسکری]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|'''منشأ و قلمرو علم امام''']]
-* [[پرونده:899550304.jpg|22px]] [[داوود افقی|افقی، داوود]]، [[بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات (پایان‌نامه)|'''بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات''']]
+# [[پرونده:29048600800.jpg|22px]] [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|'''علم امام از دیدگاه کلام امامیه''']]
-* [[پرونده:95220153.jpg|22px]] [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|'''منابع علم امامان شیعه''']]
+# [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده، قاسم علی]]، [[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)|'''رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا''']]
-* [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[گل‌افشان پارسانسب|پارسانسب، گل‌افشان]]، [[پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا (پایان‌نامه)|'''پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا''']]
+# [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|'''بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین''']]
-* [[پرونده:Daneshgaheqom.jpg|22px]] [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|'''علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت''']]
+{{پایان منابع}}
-* [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|'''بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین''']]
-* [[پرونده:ews.jpg|22px]] [[سید محمد شیرازی|شیرازی، سید محمد]]، [[شب‌های پیشاور (کتاب)|'''شب‌های پیشاور''']]
-* [[پرونده:3984848.jpg|22px]] [[حسین گنجی|گنجی، حسین]]، [[امام‌شناسی ۱ (کتاب)|'''امام‌شناسی''']]
-* [[پرونده:02356250.jpg|22px]] [[طیبه اکبری راد|اکبری راد، طیبه]]، [[بررسی مفهوم علم و کیفیت انتقال آن در احادیث (مقاله)|'''بررسی مفهوم علم و کیفیت انتقال آن در احادیث''']]
-* [[پرونده:10038797.jpg|22px]] [[محمد حسین مظفر|مظفر، محمد حسین]]، [[پژوهشی در باب علم امام (کتاب)|'''پژوهشی در باب علم امام''']]
-* [[پرونده:29048600800.jpg|22px]] [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|'''علم امام از دیدگاه کلام امامیه''']]
-{{پایان}}
-{{پایان}}
-==پانویس==
+== پانویس ==
-{{یادآوری پانویس}}
+{{پانویس}}
-{{پانویس2}}
-{{علم معصوم افقی}}
+[[رده:علم معصوم]]
-[[رده:مدخل]]
+[[رده:امام علی]]
-[[رده:منابع علم امام]]
-[[رده:آثار مکتوب امام]]
-[[رده:جامعه علی]]
 [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان]]
 [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان علم معصوم]]
 [[رده:مدخل موعودنامه]]
-==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
-{{پانویس2}}