قعقاع بن شور ذهلی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = قعقاع بن شور ذهلی | مداخل مرتبط = [[قعقاع بن شور ذهلی در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط = }} | ||
{{ | {{جعبه اطلاعات اصحاب | ||
| نام = قعقاع بن شور ذهلی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |||
| نام کامل = قَعقاع بن شور بن عمرو بن شیبان بن ذهل بن ثعلبه | |||
| نامهای دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[بکر بن وائل]] | |||
| از تیره = | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[امام علی]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه | فرماندار [[کسکر]] | فرماندار [[میسان]] | خیانت به [[امام علی]] | شرکت در دستگیری [[مسلم بن عقیل]] }} | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
قعقاع بن شور ذهلی در ابتدا از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۵۵، ش۸.</ref> که حضرت او را به عنوان [[کارگزار]] خود در [[کسکر]] و [[میسان]]<ref>کسکر ناحیه گسترده‌ای است که مرکز آن واسط و در بین راه بصره و کوفه قرار دارد. و میسان شهری است بین بصره و واسط که در زمان عمر فتح شده است.</ref> برگزید، اما وقتی خبر [[فساد]] [[مالی]] او به حضرت رسید، او را مورد [[سرزنش]] و ملامت قرار داد او از [[ترس]] [[مجازات]] به جانب [[معاویه]] فرار کرد و به او ملحق شد و بعداً هم از [[مخالفان]] حضرت گردید. | |||
[[ابن ابی الحدید]] در شرح [[خطبه ۵۶]] از [[نهج البلاغه]]<ref>در خطبه ۵۶ حضرت {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|أَمَّا إِنَّهُ سَيَظْهَرُ عَلَيْكُمْ بَعْدِي رَجُلٌ رَحْبُ الْبُلْعُومِ مُنْدَحِقُ الْبَطْنِ...}}؛ «همانا به زودی پس از من مردی گشاده گلو و شکم برآمده (معاویه) بر شما چیره خواهد شد.»...</ref> فصلی گشوده و افرادی از [[صحابه]] و [[تابعین]] و [[محدثان]] که از [[حضرت علی]] {{ع}} [[منحرف]] شده و نسبت به او بد [[عقیده]] گشته یا به [[طمع]] [[دنیا]] [[دشمنان]] آن [[حضرت]] را [[یاری]] کرده‌اند را نام می‌برد، از جمله افرادی که با [[حضرت]] بوده و به [[انحراف]] رفته‌اند عبارتند از: [[انس بن مالک]]، [[اشعث بن قیس کندی]]، [[جریر بن عبدالله بجلی]]، [[ابو مسعود انصاری]]، [[نجاشی شاعر]] [[عراق]] در [[صفین]]، قعقاع بن شور ذهلی و... ، و می‌نویسد: [[حضرت امیر]] {{ع}} قعقاع را به [[امارت]] کسکر گماشت و ولی از برخی کارهای او ناراحت شد، از جمله این که زنی را به همسری گرفت و کابین (صداق) او را (به مبلغ زیادی) صد هزار [[درهم]] قرار داد، از این رو، قعقاع مورد [[اعتراض]] [[امام]] {{ع}} قرار گرفت و از [[ترس]] [[مجازات]] از کسکر گریخت و به [[معاویه]] پیوست<ref>ر.ک: شرح ابن ابی الحدید، ج۴، ص۸۷؛ ج۲، ص۱۹۵؛ ج۳، ص۱۳.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۱۱۵-۱۱۱۶.</ref> | |||
== قعقاع و شهادت دروغ بر ضد [[حجر بن عدی]] و یارانش == | |||
از دیگر [[انحرافات]] قعقاع [[فساد]] [[دینی]] اوست. [[طبری]] درباره [[فساد]] [[دینی]] قعقاع می‌نویسد: [[زیاد بن ابیه]] وقتی می‌خواست [[حجر بن عدی]] و یارانش را به [[شام]] بفرستد و قصد جدی داشت سر آنان را بر بالای دار بکشد، نامهای تنظیم کرد و از بزرگان [[کوفه]] خواست به [[دروغ]] بر [[کفر]] و [[طغیان]] [[حجر بن عدی]] و یارانش [[شهادت]] دهند و زیر [[نامه]] را [[امضا]] کنند، [[نامه]] را هفتاد نفر [[امضا]] کردند از جمله قعقاع بن شور ذهلی و [[قدامة بن عجلان]] و [[مصقلة بن هبیره شیبانی]]<ref>مصقله نیز از اصحاب و کارگزاران حضرت علی {{ع}} بود ولی بعداً به انحراف رفت، شرح حال او خواهد آمد.</ref> بودند. | |||
قعقاع برای چند روز [[مال و منال]] [[دنیا]] این [[شهادت]] [[نامه]] دروغین را [[امضا]] کرد و به [[کفر]] [[حجر بن عدی]] [[شهادت]] داد. {{عربی|نعوذ بالله من سبات العقل و نفس الأماره}}<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۲۶۸.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۱۱۶.</ref> | |||
== قعقاع و شرکت در دستگیری [[مسلم بن عقیل]] == | |||
متأسفانه وقتی [[انسان]] در مسیر [[گناه]] و [[انحراف]] قرار می‌گیرد گاهی تا [[اسفل]] السافلین پیش می‌رود و به [[فکر]] چاره‌جویی نسبت به خطاهای گذشته‌اش نمی‌افتد از این رو قعقاع با این که روزی [[کارگزار]] و [[شیعه]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود [[انحراف]] او تا آنجا پیش رفت که وقتی [[عبیدالله بن زیاد]] در [[کوفه]] با [[مقاومت]] [[مسلم بن عقیل]] و [[همراهی]] [[مردم]] با او، روبه‌رو شد، تدبیری اندیشید که [[مردم]] را از [[لشکر]] [[شام]] بترساند و از این طریق اطراف [[مسلم بن عقیل]] را متفرق سازد. لذا به [[دستور]] او [[کثیر بن شهاب]]، [[محمد بن اشعث]]، [[شبث بن ربعی]]، [[حجار بن ابجر اسلمی]]، [[شمر بن ذی الجوشن]] و از جمله قعقاع بن شور ذهلی برای متفرق کردن اطرافیان [[مسلم بن عقیل]] [[همت]] گماشتند. از یک سو [[مردم]] را از آمدن [[لشکر]] [[شام]] ترساندند و از دیگر سو به وعده‌ها و هدیه‌های [[عبیدالله بن زیاد]] امیدوارشان نمودند و طولی نکشید که بسیاری از [[یاران]] [[مسلم بن عقیل]] را در شمار خدمتگزاران [[عبیدالله بن زیاد]] درآوردند<ref>ر. ک: بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۴۹.</ref>. | |||
آری، کار این [[یار]] دیرین [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به جایی رسید که در کنار [[شمر بن ذی‌الجوشن]] و [[شبث بن ربعی]]ها قرار گیرد و [[مسلم بن عقیل]] [[نماینده]] به [[حق]] [[سیدالشهدا]] [[امام سوم]] [[شیعیان]] [[ابا عبدالله الحسین]] {{ع}} را به پای دار بکشاند!!<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۱۱۶-۱۱۱۷.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* [[ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[کارگزاران خلفا بر کسکر]] | |||
* [[کارگزاران امام علی]] | |||
* [[کارگزاران امام علی بر کسکر]] | |||
* [[بکر بن وائل]] (قبیله) | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|'''اصحاب امام علی، ج۲''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
{{عاملان واقعه کربلا}} | |||
[[رده: | [[رده:اصحاب امام علی]] | ||
[[رده:امام علی]] | [[رده:کارگزاران حکومت امام علی]] | ||
[[رده: | [[رده:قاتلان امام حسین]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:بکر بن وائل]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۲۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. قعقاع بن شور ذهلی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: قعقاع بن شور ذهلی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| قعقاع بن شور ذهلی | |
|---|---|
 تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |
| نام کامل | قَعقاع بن شور بن عمرو بن شیبان بن ذهل بن ثعلبه |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | بکر بن وائل |
| از اصحاب | امام علی |
| فعالیت‌های او |
|
مقدمه
قعقاع بن شور ذهلی در ابتدا از اصحاب امیرالمؤمنین (ع) بود[۱] که حضرت او را به عنوان کارگزار خود در کسکر و میسان[۲] برگزید، اما وقتی خبر فساد مالی او به حضرت رسید، او را مورد سرزنش و ملامت قرار داد او از ترس مجازات به جانب معاویه فرار کرد و به او ملحق شد و بعداً هم از مخالفان حضرت گردید.
ابن ابی الحدید در شرح خطبه ۵۶ از نهج البلاغه[۳] فصلی گشوده و افرادی از صحابه و تابعین و محدثان که از حضرت علی (ع) منحرف شده و نسبت به او بد عقیده گشته یا به طمع دنیا دشمنان آن حضرت را یاری کرده‌اند را نام می‌برد، از جمله افرادی که با حضرت بوده و به انحراف رفته‌اند عبارتند از: انس بن مالک، اشعث بن قیس کندی، جریر بن عبدالله بجلی، ابو مسعود انصاری، نجاشی شاعر عراق در صفین، قعقاع بن شور ذهلی و... ، و می‌نویسد: حضرت امیر (ع) قعقاع را به امارت کسکر گماشت و ولی از برخی کارهای او ناراحت شد، از جمله این که زنی را به همسری گرفت و کابین (صداق) او را (به مبلغ زیادی) صد هزار درهم قرار داد، از این رو، قعقاع مورد اعتراض امام (ع) قرار گرفت و از ترس مجازات از کسکر گریخت و به معاویه پیوست[۴].[۵]
قعقاع و شهادت دروغ بر ضد حجر بن عدی و یارانش
از دیگر انحرافات قعقاع فساد دینی اوست. طبری درباره فساد دینی قعقاع می‌نویسد: زیاد بن ابیه وقتی می‌خواست حجر بن عدی و یارانش را به شام بفرستد و قصد جدی داشت سر آنان را بر بالای دار بکشد، نامهای تنظیم کرد و از بزرگان کوفه خواست به دروغ بر کفر و طغیان حجر بن عدی و یارانش شهادت دهند و زیر نامه را امضا کنند، نامه را هفتاد نفر امضا کردند از جمله قعقاع بن شور ذهلی و قدامة بن عجلان و مصقلة بن هبیره شیبانی[۶] بودند.
قعقاع برای چند روز مال و منال دنیا این شهادت نامه دروغین را امضا کرد و به کفر حجر بن عدی شهادت داد. نعوذ بالله من سبات العقل و نفس الأماره[۷].[۸]
قعقاع و شرکت در دستگیری مسلم بن عقیل
متأسفانه وقتی انسان در مسیر گناه و انحراف قرار می‌گیرد گاهی تا اسفل السافلین پیش می‌رود و به فکر چاره‌جویی نسبت به خطاهای گذشته‌اش نمی‌افتد از این رو قعقاع با این که روزی کارگزار و شیعه امیرالمؤمنین (ع) بود انحراف او تا آنجا پیش رفت که وقتی عبیدالله بن زیاد در کوفه با مقاومت مسلم بن عقیل و همراهی مردم با او، روبه‌رو شد، تدبیری اندیشید که مردم را از لشکر شام بترساند و از این طریق اطراف مسلم بن عقیل را متفرق سازد. لذا به دستور او کثیر بن شهاب، محمد بن اشعث، شبث بن ربعی، حجار بن ابجر اسلمی، شمر بن ذی الجوشن و از جمله قعقاع بن شور ذهلی برای متفرق کردن اطرافیان مسلم بن عقیل همت گماشتند. از یک سو مردم را از آمدن لشکر شام ترساندند و از دیگر سو به وعده‌ها و هدیه‌های عبیدالله بن زیاد امیدوارشان نمودند و طولی نکشید که بسیاری از یاران مسلم بن عقیل را در شمار خدمتگزاران عبیدالله بن زیاد درآوردند[۹].
آری، کار این یار دیرین امیرالمؤمنین (ع) به جایی رسید که در کنار شمر بن ذی‌الجوشن و شبث بن ربعی‌ها قرار گیرد و مسلم بن عقیل نماینده به حق سیدالشهدا امام سوم شیعیان ابا عبدالله الحسین (ع) را به پای دار بکشاند!![۱۰].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ رجال طوسی، ص۵۵، ش۸.
- ↑ کسکر ناحیه گسترده‌ای است که مرکز آن واسط و در بین راه بصره و کوفه قرار دارد. و میسان شهری است بین بصره و واسط که در زمان عمر فتح شده است.
- ↑ در خطبه ۵۶ حضرت (ع) فرمود: «أَمَّا إِنَّهُ سَيَظْهَرُ عَلَيْكُمْ بَعْدِي رَجُلٌ رَحْبُ الْبُلْعُومِ مُنْدَحِقُ الْبَطْنِ...»؛ «همانا به زودی پس از من مردی گشاده گلو و شکم برآمده (معاویه) بر شما چیره خواهد شد.»...
- ↑ ر.ک: شرح ابن ابی الحدید، ج۴، ص۸۷؛ ج۲، ص۱۹۵؛ ج۳، ص۱۳.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۱۱۵-۱۱۱۶.
- ↑ مصقله نیز از اصحاب و کارگزاران حضرت علی (ع) بود ولی بعداً به انحراف رفت، شرح حال او خواهد آمد.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۲۶۸.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۱۱۶.
- ↑ ر. ک: بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۴۹.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۱۱۶-۱۱۱۷.