جهاد در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
== اقسام جهاد == | == اقسام جهاد == | ||
[[جهاد]] را به دو قسم [[جهاد ابتدایی|ابتدایی]] و [[جهاد دفاعی|دفاعی]] تقسیم کرده‌اند<ref>الوسیلة، ص۱۹۹؛ الجامع للشرائع، ص۲۳۳؛ تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۱۹-۲۰؛ الروضة البهیة، ج۲، ص۳۸۱-۳۸۲؛ مسالک الافهام، ج۳، ص۷-۸؛ الحدائق الناضرة، ج۳، ص۴۱۵.</ref>. البته برخی، نام [[جهاد]] بر قسم دوم نهادن را مَجاز دانسته و گفته‌اند: [[جهاد]] ثابت در [[شرع]] که دارای احکامی ویژه است، همان [[جهاد ابتدایی]] است و قسم دوم از اقسام [[دفاع]] است<ref>سداد العباد، ص۴۰۹.</ref>. | [[جهاد]] را به دو قسم [[جهاد ابتدایی|ابتدایی]] و [[جهاد دفاعی|دفاعی]] تقسیم کرده‌اند<ref>الوسیلة، ص۱۹۹؛ الجامع للشرائع، ص۲۳۳؛ تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۱۹-۲۰؛ الروضة البهیة، ج۲، ص۳۸۱-۳۸۲؛ مسالک الافهام، ج۳، ص۷-۸؛ الحدائق الناضرة، ج۳، ص۴۱۵.</ref>. البته برخی، نام [[جهاد]] بر قسم دوم نهادن را مَجاز دانسته و گفته‌اند: [[جهاد]] ثابت در [[شرع]] که دارای احکامی ویژه است، همان [[جهاد ابتدایی]] است و قسم دوم از اقسام [[دفاع]] است<ref>سداد العباد، ص۴۰۹.</ref>. | ||
=== [[جهاد ابتدایی]] | === جهاد ابتدایی === | ||
{{اصلی|جهاد ابتدایی}} | |||
موضوع اکثر کتابهای [[فقهی]] در باب [[جهاد]]، [[جهاد ابتدایی]] است. [[جهاد ابتدایی]] در برابر سه گروه [[واجب]] است: | |||
# [[کافران]] غیر ذمی اعم از [[اهل کتاب]] و غیر [[اهل کتاب]]؛ | |||
# [[کفار]] ذمی‌ای که شرایط [[ذمه]] را نادیده گرفته‌ان؛ | |||
# باغیان<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۴۶.</ref>. | |||
[[وجوب]] [[جهاد ابتدایی]] منوط به تحقق این شرایط است: [[بلوغ]]، [[عقل]]، [[آزاد]] بودن ([[حریت]])، [[مرد بودن]] و معذور نبودن. [[جهاد ابتدایی]] در [[ماه‌های حرام]] ([[رجب]]، ذیقعده، ذیحجه و [[محرم]]) [[حرام]] است، مگر آنکه [[دشمن]] آغازگر [[جنگ]] باشد و حرمتی برای [[ماه‌های حرام]] قائل نباشد<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۲-۳۴.</ref>. [[فرار از جنگ]] [[حرام]]، بلکه از [[گناهان کبیره]]<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۵۶.</ref> است، مگر آنکه شمار [[مسلمانان]] کمتر از نصف نیروهای [[دشمن]] باشد که در این صورت [[مقاومت]] در برابر آنها [[واجب]] نیست<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۶۱.</ref>. [[خدعه]] در [[جنگ]]، جز در صورتی که [[دشمن]] [[امان]] داشته باشد، جایز است<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۷۸-۷۹.</ref> و ...<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]]، ج۳، ص۱۴۱-۱۴۶</ref>. | |||
=== [[جهاد دفاعی]] === | === [[جهاد دفاعی]] === | ||
=== [[جهاد اکبر]] === | === [[جهاد اکبر]] === | ||
نسخهٔ ۹ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۲
این مدخل زیرشاخهٔ بحث جهاد است. جهاد از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: جهاد در لغت - جهاد در قرآن - جهاد در حدیث - جهاد در نهج البلاغه - جهاد در کلام اسلامی - جهاد در معارف دعا و زیارات - جهاد در فقه اسلامی - جهاد در فقه سیاسی - جهاد در معارف و سیره حسینی - جهاد در معارف دعا و زیارات - جهاد در معارف و سیره سجادی - جهاد در معارف و سیره فاطمی - جهاد در جامعه‌شناسی اسلامی - جهاد از دیدگاه اهل سنت - پرسش مرتبط نداردجهاد در لغت
جهاد در لغت از جَهد به معنای مشقت و زحمت یا از «جُهد» به معنای وسع و طاقت است. و در اصطلاح عبارت است از بذل جان و مال در راه خدا در نبرد با کافران و باغیان، یا بذل جان، مال و توان خود در راه اعتلای اسلام و برپا داشتن شعائر آن[۱]. عنوان جهاد، بابی مستقل در فقه است که در آن به تفصیل از احکام جهاد سخن رفته است[۲].
فضیلت جهاد
فضیلت: جهاد از برترین اعمال و دری از درهای بهشت و از ارکان مهم اسلام است و در قرآن و احادیث برای جهاد و مجاهدان فضایل بسیاری ذکر شده است[۳].[۴]
اقسام جهاد
جهاد را به دو قسم ابتدایی و دفاعی تقسیم کرده‌اند[۵]. البته برخی، نام جهاد بر قسم دوم نهادن را مَجاز دانسته و گفته‌اند: جهاد ثابت در شرع که دارای احکامی ویژه است، همان جهاد ابتدایی است و قسم دوم از اقسام دفاع است[۶].
جهاد ابتدایی
موضوع اکثر کتابهای فقهی در باب جهاد، جهاد ابتدایی است. جهاد ابتدایی در برابر سه گروه واجب است:
- کافران غیر ذمی اعم از اهل کتاب و غیر اهل کتاب؛
- کفار ذمی‌ای که شرایط ذمه را نادیده گرفته‌ان؛
- باغیان[۷].
وجوب جهاد ابتدایی منوط به تحقق این شرایط است: بلوغ، عقل، آزاد بودن (حریت)، مرد بودن و معذور نبودن. جهاد ابتدایی در ماه‌های حرام (رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم) حرام است، مگر آنکه دشمن آغازگر جنگ باشد و حرمتی برای ماه‌های حرام قائل نباشد[۸]. فرار از جنگ حرام، بلکه از گناهان کبیره[۹] است، مگر آنکه شمار مسلمانان کمتر از نصف نیروهای دشمن باشد که در این صورت مقاومت در برابر آنها واجب نیست[۱۰]. خدعه در جنگ، جز در صورتی که دشمن امان داشته باشد، جایز است[۱۱] و ...[۱۲].
جهاد دفاعی
جهاد اکبر
منابع
پانویس
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳.
- ↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۱۴۰.
- ↑ مهذب الاحکام، ج۱۵، ص۷۷-۷۸.
- ↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۱۴۰.
- ↑ الوسیلة، ص۱۹۹؛ الجامع للشرائع، ص۲۳۳؛ تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۱۹-۲۰؛ الروضة البهیة، ج۲، ص۳۸۱-۳۸۲؛ مسالک الافهام، ج۳، ص۷-۸؛ الحدائق الناضرة، ج۳، ص۴۱۵.
- ↑ سداد العباد، ص۴۰۹.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۴۶.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۲-۳۴.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۵۶.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۶۱.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۷۸-۷۹.
- ↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۱۴۱-۱۴۶