شخصیت امام سجاد: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۰

مناقب و فضائل امام

جنبه‌ها و ابعاد سیره امام

سبک زندگی امام سجاد

برخی از جلوه‌هایی شخصیتی امام سجاد(ع)‌ عبارت‌اند از:

بردباری‌: امام سجاد(ع) از بردبارترین مردم بوده و بسیار خشم خود را فرو می‌خورد. تاریخ‌نویسان از موارد بردباری او نمونه‌هایی ذکر کرده‌اند؛ از نمونه‌های بارز بردباری امام سجاد(ع) این است که مردی به او تهمت زده و بسیار دشنامش داد امام(ع) فرمود: «اگر ما آن‌چنانیم که گفتی خدا ما را بیامرزد و اگر ما چنان‌که گفتی نبودیم خداوند تو را بیامرزد»^[۱]
سخاوت‌: همه مورخان بر این مطلب اتفاق‌نظر دارند که امام سجاد از سخاوتمندترین افراد بوده و دست بخشش او همواره بر فقرا و مساکین گشوده بوده است و از جود و بخشش وی داستان‌هایی نقل کرده‌اند.
برخورد امام(ع) با فقرا به چند صورت بود:
1. گرامی داشتن فقیران‌: امام(ع) با فقیران همنشینی نموده و مواظب بود تا احساسات و عواطف آنان به هیچ نحو جریحه‌دار نشود، هنگامی که به سائلی چیزی می‌داد او را می‌بوسید تا اینکه سائل احساس ذلت نکند^[۲].
2. مهربانی امام(ع) با مستمندان‌: ایشان بسیار با فقرا و مستمندان مهربان و دلسوز بود و از اینکه یتیمان، بیچارگان، مستمندان، زمین‌گیرشدگان و همه بخت‌برگشتگان جامعه بر سفره‌اش بنشینند بسیار خشنود می‌گردید.
3. نهی امام(ع) از راندن سائل‌: امام(ع) به دلیل تبعات سوئی که این کار داشت از قبیل از بین رفتن نعمت‌ها، یا نزول ناگهانی عذاب، از این کار به شدت نهی می‌کردند.
صدقه دادن‌: از کارهایی که امام(ع) در زندگی شریف خود به آن اشتیاق بسیار داشتند تصدق بر فقیران برای رفع ناراحتی و نشاط بخشیدن به زندگی آنان بوده و دیگران را نیز به این کار تشویق می‌نمودند، به این‌جهت که این عمل نزد خداوند دارای اجری بس بزرگ است، می‌فرمود: هیچ‌کسی بر مستمند مستضعفی صدقه نمی‌دهد مگر اینکه دعای مسکین در همان ساعت در حق وی به اجابت می‌رسد^[۳].
عزت نفس‌: از دیگر صفات امام زین العابدین علی بن الحسین(ع) عزت نفس ایشان بود که این صفت را از پدر بزرگوارش امام حسین(ع) به ارث برده بود که خطاب به قدرتمندان و گردنکشان زمان خود می‌فرمود: به خدا قسم همچون دونان دست بیعت به سوی شما دراز نمی‌کنم و چون بردگان در اطاعت شما درنمی‌آیم^[۴].
زهد امام (ع)‌: ایشان در زمان خود به زاهدترین مردم مشهور بودند تا جایی که وقتی از زهری سؤال شد: زاهدترین مردم کیست؟ پاسخ داد: علی بن الحسین^[۵].
تضرع امام سجاد(ع) به درگاه خدا: وجود عنصر تضرع و انقطاع به درگاه خداوند در شخصیت و زندگی امام سجاد(ع) از شهرت ایشان به لقب زین العابدین پیدا است. به‌علاوه اینکه دعاهای صحیفه سجادیه نیز خود دلیل دیگری بر این قضیه است^[۶].

سیره اخلاقی امام سجاد

سیره عبادی امام سجاد

سیره خانوادگی امام سجاد

سیره تربیتی امام سجاد

سیره اجتماعی امام سجاد

سیره علمی امام سجاد

سیره تبلیغی امام سجاد

سیره سیاسی امام سجاد

سیره اقتصادی امام سجاد

سیره فرهنگی امام سجاد

سیره مدیریتی امام سجاد

سیره نظامی امام سجاد

سیره قضایی امام سجاد

فصاحت و بلاغت امام حسن

جستارهای وابسته

منابع

حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۶

پانویس

↑ ارشاد، ج۱، ص۱۴۶ به نقل از عبیدلی نسابه م ۲۷۰ه در نسب آل ابی طالب.
↑ حلیة الأولیا، ج۳، ص۱۳۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۶۷ نیز از همین منبع.
↑ وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۹۶.
↑ وقعة الطف، ص۲۰۹.
↑ بحار الانوار، ج۴۶، ص۶۲ نقل از علل الشرایع، ج۱، ص۲۷۰ (چاپ بیروت).
↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۶، ص۳۱ ـ ۴۷.

[1] ارشاد، ج۱، ص۱۴۶ به نقل از عبیدلی نسابه م ۲۷۰ه در نسب آل ابی طالب.

[2] حلیة الأولیا، ج۳، ص۱۳۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۶۷ نیز از همین منبع.

[3] وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۹۶.

[4] وقعة الطف، ص۲۰۹.

[5] بحار الانوار، ج۴۶، ص۶۲ نقل از علل الشرایع، ج۱، ص۲۷۰ (چاپ بیروت).

[6] حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۶، ص۳۱ ـ ۴۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 == جنبه‌ها و ابعاد سیره امام ==
 {{اصلی|سیره امام سجاد}}
-=== [[سبک زندگی امام سجاد]] ===
+=== سبک زندگی امام سجاد ===
+{{اصلی|سبک زندگی امام سجاد}}
+برخی از جلوه‌هایی شخصیتی [[امام سجاد]]{{ع}}‌ عبارت‌اند از:
+# '''بردباری‌:''' [[امام سجاد]]{{ع}} از بردبارترین [[مردم]] بوده و بسیار [[خشم]] خود را فرو می‌خورد. تاریخ‌نویسان از موارد [[بردباری]] او نمونه‌هایی ذکر کرده‌اند؛ از نمونه‌های بارز بردباری امام سجاد{{ع}} این است که مردی به او [[تهمت]] زده و بسیار دشنامش داد امام{{ع}} فرمود: «اگر ما آن‌چنانیم که گفتی خدا ما را بیامرزد و اگر ما چنان‌که گفتی نبودیم [[خداوند]] تو را بیامرزد»<ref>ارشاد، ج۱، ص۱۴۶ به نقل از عبیدلی نسابه م ۲۷۰ه در نسب آل ابی طالب.</ref>
+# '''سخاوت‌:''' همه مورخان بر این مطلب اتفاق‌نظر دارند که [[امام سجاد]] از سخاوتمندترین افراد بوده و دست [[بخشش]] او همواره بر [[فقرا]] و [[مساکین]] گشوده بوده است و از [[جود]] و بخشش وی داستان‌هایی نقل کرده‌اند.
+# '''برخورد امام{{ع}} با فقرا''' به چند صورت بود:
+## گرامی داشتن فقیران‌: امام{{ع}} با [[فقیران]] [[همنشینی]] نموده و مواظب بود تا [[احساسات]] و [[عواطف]] آنان به هیچ نحو جریحه‌دار نشود، هنگامی که به سائلی چیزی می‌داد او را می‌بوسید تا اینکه [[سائل]] [[احساس]] [[ذلت]] نکند<ref>حلیة الأولیا، ج۳، ص۱۳۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۶۷ نیز از همین منبع.</ref>.
+## [[مهربانی]] امام{{ع}} با مستمندان‌: ایشان بسیار با فقرا و [[مستمندان]] [[مهربان]] و دلسوز بود و از اینکه [[یتیمان]]، بیچارگان، [[مستمندان]]، زمین‌گیرشدگان و همه بخت‌برگشتگان [[جامعه]] بر سفره‌اش بنشینند بسیار [[خشنود]] می‌گردید.
+## نهی [[امام]]{{ع}} از راندن سائل‌: امام{{ع}} به دلیل تبعات سوئی که این کار داشت از قبیل از بین رفتن [[نعمت‌ها]]، یا نزول ناگهانی [[عذاب]]، از این کار به شدت نهی می‌کردند.
+# '''[[صدقه]] دادن‌:''' از کارهایی که امام{{ع}} در [[زندگی]] [[شریف]] خود به آن [[اشتیاق]] بسیار داشتند [[تصدق]] بر [[فقیران]] برای رفع [[ناراحتی]] و [[نشاط]] بخشیدن به زندگی آنان بوده و دیگران را نیز به این کار [[تشویق]] می‌نمودند، به این‌جهت که این عمل نزد خداوند دارای اجری بس بزرگ است، می‌فرمود: هیچ‌کسی بر مستمند مستضعفی صدقه نمی‌دهد مگر اینکه دعای مسکین در همان [[ساعت]] در [[حق]] وی به [[اجابت]] می‌رسد<ref>وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۹۶.</ref>.
+# '''عزت نفس‌:''' از دیگر [[صفات امام]] [[زین العابدین علی بن الحسین]]{{ع}} [[عزت نفس]] ایشان بود که این صفت را از پدر بزرگوارش [[امام حسین]]{{ع}} به [[ارث]] برده بود که خطاب به [[قدرتمندان]] و گردنکشان [[زمان]] خود می‌فرمود: به [[خدا]] قسم همچون دونان دست [[بیعت]] به سوی شما دراز نمی‌کنم و چون [[بردگان]] در [[اطاعت]] شما درنمی‌آیم<ref>وقعة الطف، ص۲۰۹.</ref>.
+# '''زهد امام {{ع}}‌:''' ایشان در [[زمان]] خود به زاهدترین [[مردم]] مشهور بودند تا جایی که وقتی از [[زهری]] سؤال شد: زاهدترین مردم کیست؟ پاسخ داد: [[علی بن الحسین]]<ref>بحار الانوار، ج۴۶، ص۶۲ نقل از علل الشرایع، ج۱، ص۲۷۰ (چاپ بیروت).</ref>.
+# '''[[تضرع]] [[امام سجاد]]{{ع}} به درگاه خدا:''' وجود عنصر تضرع و انقطاع به درگاه خداوند در [[شخصیت]] و [[زندگی امام سجاد]]{{ع}} از [[شهرت]] ایشان به [[لقب]] [[زین العابدین]] پیدا است. به‌علاوه اینکه دعاهای صحیفه سجادیه نیز خود دلیل دیگری بر این قضیه است<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۶ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۶]]، ص۳۱ ـ ۴۷.</ref>.
 === [[سیره اخلاقی امام سجاد]] ===
 === [[سیره عبادی امام سجاد]] ===