صبر: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۸ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۲۶

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

این مدخل از زیرشاخه‌های بحث فضیلت و مرتبط با مدخل صفات امام است. "صبر" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل صبر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

صبر از صفات پسندیده در انسان، به معنای پایداری، تحمل، مقاومت و شکیبایی. صبر یا در مقابل مصیبت‌ها، سختی‌ها و ناملایمات است، یا در انجام کارهای سخت و تکالیف دینی، یا در برخورد با گناه و وسوسه‌های شیطانی. پیامبر خدا(ص) صبر را سه گونه می‌داند: صبر بر مصیبت، صبر بر طاعت، صبر از معصیت^[۱]. انسان‌های صابر و صبور، به اهداف خود هم می‌‌رسد و کسی که صبر نداشته باشد، در مقابل سختی‌ها و مصیبت‌ها از پا در می‌‌آید و در برابر وسوسه‌های شیطانی دچار گناه می‌‌شود. صبر، پیروزی و موفقیت را در پی دارد.خدا صابران را دوست می‌‌دارد و با صابران است و دستور داده که مؤمنان هم صبور باشند، هم یکدیگر را به صبر دعوت کنند﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾^[۲]؛ ﴿إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ﴾ ^[۳]^[۴].

مقدمه

"صبر"، نام یک داروی تلخ^[۵] و به معنای خویشتن‌داری در سختی و تنگی است^[۶]. صبر، در اصطلاح، یعنی شکیبایی و خودداری نفس از آنچه عقل و شرع حکم می‌کند و آن را می‌طلبد، یا آن‌چه را که عقل و شرع، خودداری نفس از آن را اقتضا می‌کند^[۷]^[۸].

واژه‌شناسی لغوی

صبر نقیض جزع^[۹] (بی‌تابی) و در لغت به سه معنا آمده است^[۱۰]:

حبس و نگهداری^[۱۱].
قسمت بالای یک چیز^[۱۲].
نوعی از سنگ سخت^[۱۳]^[۱۴].

به عبارت دیگر: صبر عبارت است از امساک در تنگناها و خویشتن داری به مقتضای عقل و شرع یا حبس نفس از چیزی که عقل و شرع حبس نفس از آن را اقتضا کند^[۱۵]^[۱۶].

مسائلی که باعث آرامش قلب می‌شوند

خداوند در قرآن، پس از سفارش پیامبر خویش به شکیبایی، مسائلی را به ایشان گوشزد می‌کند تا بر صبر ایشان بیفزاید؛ مانند موارد زیر:

تبیین عاقبت ظالمان و تکذیب کنندگان از امت‌های پیشین و بیان سنت الهی در این باره برای پیامبر(ص)^[۱۷]؛
دستور دادن به ایشان برای خواندن نماز و انجام تسبیح خداوند، هنگام ناراحتی^[۱۸]؛
بیان وضعیت مشابهی که پیامبران پیشین نیز با آن دست به گریبان بودند برای رسول اکرم(ص)؛ زیرا آنها هم پیش‌تر در چنین شرایطی قرار گرفته بودند^[۱۹]؛ ‌
نام بردن^[۲۰] از پیامبرانی که به سختی‌هایی مشابه مشکلات آن حضرت دچار شدند و در برابر آنها صبر کردند، که خداوند در قرآن نام نه نفر از انبیای گرامی خود را آورده است^[۲۱].

اهمیّت صبر (ارزش و جایگاه صبر)

ضرورت صبر

اقسام صبر

مراتب صبر

شرایط صبر

خاستگاه صبر (اسباب و عوامل صبر)

راه کسب صبر

موانع صبر

لوازم صبر

آداب صبر

آثار و نشانه‌های صبر

فواید و کارکردهای صبر

گستره صبر

ویژگی های صبر

عواقب ترک صبر

استعانت از صبر

نقش اسوه‌های صبر

صبر یکی از اسباب رستگاری

پاداش صبر مؤمنان بر آزار و ریشخند کافران، رستگاری آنان در روز قیامت است: ﴿إِنِّي جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ ﴾^[۲۲]^[۲۳] افزون بر صبر، مصابره نیز از اسباب رستگاری است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾^[۲۴] درباره معنای صبر و مصابره در این آیه، سخنان گوناگونی هست^[۲۵]: برخی، صبر را مطلق صبر فردی دانسته‌اند که شامل صبر بر سختی‌ها، صبر در اطاعت الهی و صبر از نافرمانی می‌شود و مصابره را صبر اجتماعی خوانده‌اند که در آن، صبر برخی مایه تقویت صبر بعضی دیگر و دوچندان شدن تأثیر آن می‌شود^[۲۶]^[۲۷].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ کافی، ج۲، ص۹۱.
↑ «ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید» سوره آل عمران، آیه ۲۰۰
↑ «جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و یکدیگر را به راستی پند داده‌اند و همدیگر را به شکیبایی اندرز داده‌اند» سوره عصر، آیه ۳.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۳۰-۱۳۱.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ۶، ص ۱۸۱؛ ابن منظور، لسان العرب، ج ۴، ص ۴۴۲ و الزبیری، تاج العروس، ج ۷، ص ۷۴.
↑ راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۷۴.
↑ همان (تمامی موارد چهارگانه یاد شده از "المفردات" راغب اصفهانی نقل شده است).
↑ نبی‌اللهی، علی، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۴۸۰.
↑ ترتیب العین، ج ۲، ص ۹۶۶، «صبر».
↑ فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.
↑ فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.
↑ فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.
↑ معجم مقاییس اللّغه، ج ۳، ص ۳۲۹، «صبر».
↑ فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.
↑ مفردات، ص ۴۷۴، «صبر».
↑ فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.
↑ ﴿فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ﴾ «بنابراین او و سپاهیانش را فرو گرفتیم و به دریا افکندیم پس بنگر که سرانجام ستمکاران چگونه بود» سوره قصص، آیه ۴۰. و همچنین ر.ک: سوره زخرف، آیه ۲۵.
↑ ﴿وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ﴾ «و ما به درستی می‌دانیم که تو از آنچه می‌گویند دلتنگ می‌گردی پس پروردگارت را با سپاس به پاکی بستای و از سجده‌گزاران باش و پروردگارت را پرستش کن تا مرگ تو فرا رسد» سوره حجر، آیه ۹۷-۹۹؛ و ر.ک: سوره طه، آیه ۱۳۰ و سوره حاقه، آیه ۵۲.
↑ ﴿وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ﴾ «و بی‌گمان پیش از تو پیامبرانی ریشخند شده‌اند» سوره انعام، آیه ۱۰؛ و ر.ک: سوره یونس، آیه ۷۳.
↑ مانند: سوره ص، ص۱۷.
↑ ۱. داوود؛ ۲. سلیمان؛ ۳. ایوب؛ ۴. ابراهیم ۵. اسحاق؛ ۶. یعقوب ۷. اسماعیل؛ ۸. الیسع؛ ۹. ذوالکفل، خداوند ابتدا نام داوود را آورده و به قسمتی از داستان‌های او اشاره می‌فرماید: ر.ک: سوره ص، آیات ۳۰- ۴۸ و سوره انبیاء، آیات ۷۸ - ۹۰.
↑ من امروز به آنان برای شکیبی که ورزیده بودند پاداش دادم؛ بی‌گمان آنانند که کامیابند؛ سوره مؤمنون، آیه: ۱۱۱.
↑ تفسیر بغوی، ج ۳، ص ۳۷۷؛ زاد المسیر، ج ۳، ص ۲۷۳؛ تفسیر مراغی، ج ۱۸، ص ۶۰.
↑ ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید؛ سوره آل عمران، آیه: ۲۰۰.
↑ جامع البیان، ج ۴، ص ۱۴۷-۱۴۹؛ التبیان، ج ۳، ص ۹۶-۹۵.
↑ المیزان، ج ۴، ص ۹۱-۹۲.
↑ یوسف‌زاده، حسین علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۳، ص ۶۱۰ - ۶۲۰.

[1] کافی، ج۲، ص۹۱.

[2] «ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید» سوره آل عمران، آیه ۲۰۰

[3] «جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و یکدیگر را به راستی پند داده‌اند و همدیگر را به شکیبایی اندرز داده‌اند» سوره عصر، آیه ۳.

[4] محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۳۰-۱۳۱.

[5] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ۶، ص ۱۸۱؛ ابن منظور، لسان العرب، ج ۴، ص ۴۴۲ و الزبیری، تاج العروس، ج ۷، ص ۷۴.

[6] راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۷۴.

[7] همان (تمامی موارد چهارگانه یاد شده از "المفردات" راغب اصفهانی نقل شده است).

[8] نبی‌اللهی، علی، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۴۸۰.

[9] ترتیب العین، ج ۲، ص ۹۶۶، «صبر».

[10] فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.

[11] فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.

[12] فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.

[13] معجم مقاییس اللّغه، ج ۳، ص ۳۲۹، «صبر».

[14] فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.

[15] مفردات، ص ۴۷۴، «صبر».

[16] فرهنگ قرآن، ج۱۸ ، ص۲۴۶ - ۲۵۹.

[17] ﴿فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ﴾ «بنابراین او و سپاهیانش را فرو گرفتیم و به دریا افکندیم پس بنگر که سرانجام ستمکاران چگونه بود» سوره قصص، آیه ۴۰. و همچنین ر.ک: سوره زخرف، آیه ۲۵.

[18] ﴿وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ﴾ «و ما به درستی می‌دانیم که تو از آنچه می‌گویند دلتنگ می‌گردی پس پروردگارت را با سپاس به پاکی بستای و از سجده‌گزاران باش و پروردگارت را پرستش کن تا مرگ تو فرا رسد» سوره حجر، آیه ۹۷-۹۹؛ و ر.ک: سوره طه، آیه ۱۳۰ و سوره حاقه، آیه ۵۲.

[19] ﴿وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ﴾ «و بی‌گمان پیش از تو پیامبرانی ریشخند شده‌اند» سوره انعام، آیه ۱۰؛ و ر.ک: سوره یونس، آیه ۷۳.

[20] مانند: سوره ص، ص۱۷.

[21] ۱. داوود؛ ۲. سلیمان؛ ۳. ایوب؛ ۴. ابراهیم ۵. اسحاق؛ ۶. یعقوب ۷. اسماعیل؛ ۸. الیسع؛ ۹. ذوالکفل، خداوند ابتدا نام داوود را آورده و به قسمتی از داستان‌های او اشاره می‌فرماید: ر.ک: سوره ص، آیات ۳۰- ۴۸ و سوره انبیاء، آیات ۷۸ - ۹۰.

[22] من امروز به آنان برای شکیبی که ورزیده بودند پاداش دادم؛ بی‌گمان آنانند که کامیابند؛ سوره مؤمنون، آیه: ۱۱۱.

[23] تفسیر بغوی، ج ۳، ص ۳۷۷؛ زاد المسیر، ج ۳، ص ۲۷۳؛ تفسیر مراغی، ج ۱۸، ص ۶۰.

[24] ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید؛ سوره آل عمران، آیه: ۲۰۰.

[25] جامع البیان، ج ۴، ص ۱۴۷-۱۴۹؛ التبیان، ج ۳، ص ۹۶-۹۵.

[26] المیزان، ج ۴، ص ۹۱-۹۲.

[27] یوسف‌زاده، حسین علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۳، ص ۶۱۰ - ۶۲۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

@@ خط ۱۱۲: / خط ۱۱۲: @@
 ==منابع==
+{{فهرست اثر}}
+{{ستون-شروع|3}}
 * [[پرونده:1313.jpg|22px]] [[فرهنگ قرآن ج۱۸ (کتاب)|'''فرهنگ قرآن ج۱۸''']]
 * [[پرونده:000055.jpg|22px]] [[حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده، حسین علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳''']]
 * [[پرونده:152259.jpg|22px]] [[علی نبی‌اللهی|نبی‌اللهی، علی]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']]
 * [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']]
+* [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۴''']]
+* [[پرونده:1379259.jpg|22px]] [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[سیره پیامبر خاتم ج۱ (کتاب)|'''سیره پیامبر خاتم ج۱''']]
+* [[پرونده:13681049.jpg|22px]] [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۲''']]
+* [[پرونده:678657.jpg|22px]] [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|'''تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌''']]
+* [[پرونده:10032344.jpg|22px]] [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|'''تاریخ غیبت کبری''']]
+* [[پرونده:152015.jpg|22px]] [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|'''نشانه‌های قائم آل محمد''']]
+* [[پرونده:136864.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت''']]
+* [[پرونده:152150.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[بایسته‌های عصر چشم به راهی (مقاله)|'''بایسته‌های عصر چشم به راهی''']]
+* [[پرونده:1404.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|'''انتظار و منتظران''']]
+* [[پرونده:Mahdaviat.jpg|22px]] [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|'''مهدویت پیش از ظهور''']]
+* [[پرونده:13681080.jpg|22px]] [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|'''نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار''']]
+* [[پرونده:77795.jpg|22px]] [[علی صفائی حائری|صفائی حائری، علی]]، [[تو می‌آیی (کتاب)|'''تو می‌آیی''']]
+* [[پرونده:97B13919.jpg|22px]] [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|'''فلسفه انتظار''']]
+* [[پرونده:10041703.jpg|22px]] [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|'''انتظار و وظایف منتظران''']]
+* [[پرونده:13681057.jpg|22px]] [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|'''دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان''']]
+* [[پرونده:13681097.jpg|22px]] [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|'''آخرین منجی''']]
+* [[پرونده:13681183.jpg|22px]] [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (کتاب)|'''انتظار و وظایف منتظران''']]
+* [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|'''تربیت سیاسی در پرتو انتظار''']]
+* [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|'''بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود''']]
+* [[پرونده:11830.jpg|22px]] [[محمد مهدی گرجیان|گرجیان، محمد مهدی]]، [[تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه (مقاله)|'''تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه''']]
+* [[پرونده:1379109.jpg|22px]] [[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|'''خانواده و زمینه‌سازی ظهور''']]
+* [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[کارکرد مهدویت در اصلاح و تغییر رفتارهای فردی و اجتماعی (مقاله)|'''کارکرد مهدویت در اصلاح و تغییر رفتارهای فردی و اجتماعی''']]
+* [[پرونده:11830.jpg|22px]] [[محمد فاکر میبدی|فاکر میبدی، محمد]]، [[زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر (مقاله)|'''زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر''']]
+* [[پرونده:151878.jpg|22px]] [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[دلیل روشن (کتاب)|'''دلیل روشن''']]
+* [[پرونده:13681225.jpg|22px]] [[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|'''ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات''']]
+* [[پرونده:11830.jpg|22px]] [[امیر محسن عرفان|عرفان، امیر محسن]]، [[تبیین نقش گفتمان انتظار در مهندسی فرهنگ مقاومت (مقاله)|'''تبیین نقش گفتمان انتظار در مهندسی فرهنگ مقاومت''']]
+* [[پرونده:137963.jpg|22px]] [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|'''مهدویت و آرامش روان''']]
+* [[پرونده:13681201.jpg|22px]] [[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|'''رابطه انتظار و بهداشت روان''']]
+* [[پرونده:136857.jpg|22px]] [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|'''موعودشناسی و پاسخ به شبهات''']]
+* [[پرونده:1100123.jpg|22px]] [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[وظایف ما در عصر غیبت (کتاب)|'''وظایف ما در عصر غیبت''']]
+* [[پرونده:1100128.jpg|22px]] [[امیر مهدی حکیمی|حکیمی، امیر مهدی]]، [[منتظر چشم به راهی فریادگر (کتاب)|'''منتظر چشم به راهی فریادگر''']]
+* [[پرونده:13681211.jpg|22px]] [[محمد باقر بابایی طلاتپه|بابایی طلاتپه، محمد باقر]]، [[مبانی صلح و امنیت در فرهنگ انتظار (مقاله)|'''مبانی صلح و امنیت در فرهنگ انتظار''']]
+* [[پرونده:11155.jpg|22px]] [[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|'''قرآن و سبک زندگی مهدوی''']]
+* [[پرونده:13681211.jpg|22px]] [[سید عبدالحمید امینی|امینی، سید عبدالحمید]]، [[انتظار عدالت و صلح جهانی ۲ (مقاله)|'''انتظار عدالت و صلح جهانی''']]
+* [[پرونده:091225.jpg|22px]] [[عبدالله محمد‌هاشمی|محمد‌هاشمی، عبدالله]]، [[فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی (مقاله)|'''فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی''']]
+* [[پرونده:152244.jpg|22px]] [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|'''انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده''']]
+* [[پرونده:13681225.jpg|22px]] [[ابراهیم محمدی|محمدی، ابراهیم]]، [[ضرورت توانمندی منتظران در قرآن کریم و حدیث (مقاله)|'''ضرورت توانمندی منتظران در قرآن کریم و حدیث''']]
+* [[پرونده:77799.jpg|22px]] [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[وظایف منتظران (کتاب)|'''وظایف منتظران''']]
+* [[پرونده:13681201.jpg|22px]] [[مرضیه شریفی|شریفی، مرضیه]]، [[انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت (مقاله)|'''انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت''']]
+* [[پرونده:Mar.jpg|22px]] [[مریم نجفی لیواری|نجفی لیواری، مریم]]، [[واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر (مقاله)|'''واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر''']]
+* [[پرونده:11155.jpg|22px]] [[سیمین صمیمی|صمیمی، سیمین]]، [[عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث (مقاله)|'''عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث''']]
+* [[پرونده:2345300.jpg|22px]] [[مهناز فرحمند|فرحمند، مهناز]]، [[جامعه منتظر ظهور از منظر دعای عصر غیبت (مقاله)|'''جامعه منتظر ظهور از منظر دعای عصر غیبت''']]
+* [[پرونده:13681225.jpg|22px]] [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|'''مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت''']]
+* [[پرونده:798281.jpg|22px]] [[انتظار بهار و باران (کتاب)|'''انتظار بهار و باران''']]
+* [[پرونده:25571.jpg|22px]] [[انتظار منتظر و تکالیف منتظران (کتاب)|'''انتظار منتظر و تکالیف منتظران''']]
+* [[پرونده:25661.jpg|22px]] [[شیعه در عصر غیبت (کتاب)|'''شیعه در عصر غیبت''']]
 ==پانویس==