ادله امامت امام سجاد کدامند؟ (پرسش)

ادله امامت امام سجاد کدامند؟
موضوع اصلی	بانک جمع پرسش و پاسخ امامت
مدخل اصلی	امامت

ادله امامت امام سجاد (ع) کدامند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.

پاسخ نخست

عبدالمجید زهادت

حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید زهادت، در کتاب «معارف و عقاید ۵» در این‌باره گفته است:

«علاوه بر نصوص عامه مانند حدیث لوح و سایر نصوصی که در درس امامان دوازده‌گانه و نیز نصوصی که در چند درس قبل گذشت، روایات دیگری نیز بر امامت آن حضرت دلالت دارد: جابر بن عبدالله انصاری گوید: فردی یهودی بنا جندل بن جنادة بن جبیر که به دست رسول خدا (ص) ایمان آورده بود از اسامی اوصیای پیامبر سؤال کرد. رسول الله (ص) در پاسخ فرمود: "ُسَيِّدَ الْأَوْصِيَاءِ وَ وَارِثَ الْأَنْبِيَاءِ وَ أَبَا الْأَئِمَّةِ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ بَعْدِي ثُمَّ ابْنَهُ الْحَسَنَ ثُمَّ الْحُسَيْنَ فَاسْتَمْسِكْ بِهِمْ مِنْ بَعْدِي وَ لَا يَغُرَّنَّكَ جَهْلُ الْجَاهِلِينَ فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّةُ الْحُسَيْنِ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ ابْنُهُ عَلِيٌّ وَ يُلَقَّبُ بِزَيْنِ الْعَابِدِينَ فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّةُ عَلِيٍّ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ مُحَمَّدٌ ابْنُهُ يُدْعَى بِالْبَاقِرِ فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّةُ مُحَمَّدٍ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ ابْنُهُ جَعْفَرٌ يُدْعَى بِالصَّادِقِ فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّةُ جَعْفَرٍ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ ابْنُهُ مُوسَى يُدْعَى بِالْكَاظِمِ ثُمَّ إِذَا انْتَهَتْ مُدَّةُ مُوسَى قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ ابْنُهُ عَلِيٌّ يُدْعَى بِالرِّضَا فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّةُ عَلِيٍّ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ مُحَمَّدٌ ابْنُهُ يُدْعَى بِالزَّكِيِّ فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّةُ مُحَمَّدٍ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ عَلِيٌّ ابْنُهُ يُدْعَى بِالنَّقِيِّ فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّةُ عَلِيٍّ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ الْحَسَنُ ابْنُهُ يُدْعَى بِالْأَمِينِ ثُمَّ ابْنُهُ الْحُجَّةُ". جندل فرمایش رسول خدا درباره امامان را مطابق با تورات دانست و رسول خدا (ص) نیز ضمن بیان اسامی امامان سرنوشت جندل را هم به او فرمودند که زین العابدین را خوای دید و آخرین توشه تو از دنیا شیری است که می‌نوشی. وی در آخر عمرش در طائف بیمار شد وقتی شیر نوشید گفت: "هَكَذَا عَهِدَ إِلَيَّ رَسُولُ اَللَّهِ (ص) أَنَّهُ يَكُونُ آخِرُ زَادِي مِنَ اَلدُّنْيَا شَرْبَةً مِنْ لَبَنٍ".

عبیدالله بن عبدالله بن عتبة گوید: در محضر امام حسین (ع) بودم که فرزند کوچک‌ترش علی بن الحسین داخل شد. امام حسین او را صدا کرد و در آغوش خود فشرد و بین چشمانش را بوسید و فرمود پدرم فدایت باید چقدر خوش بو و خوش خلقی. از این سخن امام حسین (ع) مرا در دل خطوری رسید عرض کردم یا ابن رسول الله خدای نخواسته اگر پیش آمدی شد ما باید بعد از شما به چه کسی مراجعه نموده و پیروی کنیم؟ حضرت فرمود: "إِلَى عَلِيٍّ ابْنِي هَذَا هُوَ الْإِمَامُ وَ أَبُو الْأَئِمَّة".

امام حسین (ع) در معرفی امامان ۱۲ گانه فرمود: "عَدَدَ نُقَبَاءِ بَنِي إِسْرَائِيلَ، تِسْعَةٌ مِنْ وُلْدِي آخِرُهُمُ اَلْقَائِمُ".

• استناد به نصوص امامت: امام سجاد (ع) در موارد زیادی به اثبات امامت و بیان مصادیق و استناد به نصوص امات پرداخته‌اند مانند این روایت که در بیان مصادیق اولی الامر و کسانی که خداوند عزوجل پیروی و تبعیت از آنان را بعد از رسول خدا (ص) بر امت واجب و لازم نموده می‌فرماید: "إِنَّ أُولِي الْأَمْرِ الَّذِينَ جَعَلَهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَئِمَّةً لِلنَّاسِ وَ أَوْجَبَ عَلَيْهِمْ طَاعَتَهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ (ع) ثُمَّ الْحَسَنُ ثُمَّ الْحُسَيْنُ ابْنَا عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ثُمَّ انْتَهَى الْأَمْرُ إِلَيْنَا".

از جمله مواردی که امام سجاد (ع) برای اثبات امامت خود و بیان مصادیق امام به نصوص امامت استناد فرموده‌اند روایتی است که امام صادق (ع) از امام باقر (ع) و ایشان از امام سجاد (ع) نقل می‌کنند که فرمود: "نَحْنُ أَئِمَّةُ اَلْمُسْلِمِينَ وَ حُجَجُ اَللَّهِ عَلَى اَلْعَالَمِينَ وَ سَادَةُ اَلْمُؤْمِنِينَ وَ قَادَةُ اَلْغُرِّ اَلْمُحَجَّلِينَ وَ مَوَالِي اَلْمُؤْمِنِينَ وَ نَحْنُ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلْأَرْضِ كَمَا أَنَّ اَلنُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ وَ نَحْنُ اَلَّذِينَ بِنَا يُمْسِكُ اَلسَّمٰاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى اَلْأَرْضِ إِلاّٰ بِإِذْنِهِ وَ بِنَا يُمْسِكُ اَلْأَرْضَ أَنْ تَمِيدَ بِأَهْلِهَا وَ بِنَا يُنَزِّلُ اَلْغَيْثَ وَ يَنْشُرُ اَلرَّحْمَةَ وَ تَخْرُجُ بَرَكَاتُ اَلْأَرْضِ وَ لَوْ لاَ مَا فِي اَلْأَرْضِ مِنَّا لَسَاخَتِ اَلْأَرْضُ بِأَهْلِهَا ثُمَّ قَالَ وَ لَمْ تَخْلُ اَلْأَرْضُ مُنْذُ خَلَقَ اَللَّهُ آدَمَ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِيهَا ظَاهِرٍ مَشْهُورٍ أَوْ غَائِبٍ مَسْتُورٍ وَ لاَ تَخْلُو إِلَى أَنْ تَقُومَ اَلسَّاعَةُ مِنْ حُجَّةِ اَللَّهِ وَ لَوْ لاَ ذَلِكَ لَمْ يُعْبَدِ اَللَّهُ".

• افضلیت: افضلیت و برتری امام سجاد (ع) مستند به اموری است که برای هر مسلمانی قابل قبول می‌باشد مهم‌ترین این مستندات سخن نبی اکرم (ص) درباره امام چهارم حضرت علی بن الحسین (ع) است: محمد بن مسلم مکی می‌گوید: ما با جابر بن عبدالله انصاری بودیم که حضرت علی بن الحسین (ع) به همراه فرزند کوچک خود محمد بن علی (ع) نزد جابر آمدند امام سجاد (ع) به فرزندش فرمود: عمویت را ببوس. محمد بن علی آمد که سر جابر را ببوسد جابر در حالی که چشمش نمی‌دید گفت: این کیست؟ امام زین العابدین (ع) فرمود که: این پسر من، محمد است، جابر آن حضرت را در برگرفت و گفت: یا محمد! رسول الله بتو سلام رسانید، حاضران از جابر پرسیدند: چگونه؟ گفت من با رسول الله (ص) بودم که امام حسین (ع) در دامنش بود و او را نوازش می‌داد. در این میان پیامبر (ع) رو به جانب من کرد و فرمود: "يا جابِرُ، يُولَدُ لابني الحسينِ ابنٌ يُقالُ لهُ: عليٌّ، إذا كانَ يومُ القيامةِ نادی مُنادٍ: لِيَقُمْ سيّدُ العابدينَ، فيقومُ عليُّ بنُ الحسينِ. ويُولَدُ لِعليٍّ ابنٌ يُقالُ لَه: محمّدٌ. يا جابِرُ، إنْ رأيتَهُ فأقْرِئهُ مِنّي السَّلامَ".

و امام باقر (ع) فرمود: "سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ يَقُولُ: أَنْتَ ابْنُ خَيْرِ الْبَرِيَّةِ وَ جَدُّكَ سَيِّدُ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ جَدَّتُكَ سَيِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ".

امام سجاد (ع) از دیدگاه عامه: مقام والای امام سجاد (ع) و برتری ایشان بر دیگران نزد عامه نیز از امور مسلم و قطعی است و شواهد فراوانی بر آن وجود دارد. حتی ابن تیمیه این برتری و افضلیت را پذیرفته است و می‌گوید: "وَ أَمَّا عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ فَمِنْ كِبَارِ التَّابِعِينَ و سَادَاتِهمْ عِلماً وَ ديناً وَ قَالَ يَحيي بْنُ سَعِيدٍ هُوَ أَفْضَلُ هَاشِمِيٍّ رَأَيْتُهُ فِي الْمَدِينَةِ وَ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ سَعْدٍ فِي الطَّبَقَاتِ كَانَ ثِقَةً مَأْمُوناً كَثِيرَ الْحَدِيثِ عَالِياً رَفِيعاً".

ابن خلکان درباره امام سجاد (ع) می‌نویسد: "وَ هُوَ أَحَدُ الْأَئِمَّة الاِثْنَي عَشَرَ وَ مِنْ سَادَاتِ التَّابِعِينَ قَالَ الزُّهريُّ مَا رَأَيْتُ قُرَيْشاً أَفْضَلَ مِنْهُ وَ فَضَائِلُ زَيْنِ الْعَابِدِينَ وَ مَناقِبُهِ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَرَ وَ كَانَتْ وِلاَدَتُهُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فِي بَعْضِ شُهُورِ سَنَةِ ثَمَانٍ و ثَلَاثِينَ لِلْهِجْرَةِ وَ تُوُفِّيَ سنَةَ أَرْبَعٍ وَ تِسْعِينَ وَ قِيلَ تِسْعٍ وَ تِسْعِينَ وَ قِيلَ اِثْنَتَيْنِ وَ تِسْعِينَ للهجرةِ بِالْمَدِينَةِ و دُفِنَ فِي البَقيعِ فِي قَبْرِ عَمِّهِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ (ع) فِي الْقُبَّةِ الَّتي فِيهَا قَبْرُ العبَّاسِ"».

پرسش‌های وابسته

1. ادله امامت امام حسن کدامند؟ (پرسش)
2. دلیل صلح امام حسن با معاویه چه بود؟ (پرسش)
3. آیا امام حسن ازدواج و طلاق بسیار داشت؟ (پرسش)
4. آیا امام حسن معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
5. آیا فضائل امام حسن در قرآن آمده است؟ (پرسش)
6. ادله امامت امام حسین کدامند؟ (پرسش)
7. آیا فضائل امام حسین در قرآن آمده است؟ (پرسش)
8. القاب امام حسین چیستند؟ (پرسش)
9. آیا امام حسین معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
10. آیا امام سجاد معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
11. چرا امام سجاد در برابر بنی امیه قیام نکرد؟ (پرسش)
12. ادله امامت امام باقر کدامند؟ (پرسش)
13. آیا امام باقر معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
14. ادله امامت امام صادق کدامند؟ (پرسش)
15. آیا امام صادق معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
16. ادله امامت امام کاظم کدامند؟ (پرسش)
17. آیا امام کاظم معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
18. ادله امامت امام رضا کدامند؟ (پرسش)
19. آیا امام رضا معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
20. چرا امام رضا ولایت‌عهدی مأمون را پذیرفت و چگونه مسؤولیت‌های مربوط به مقام امامت را انجام می‌داد؟ (پرسش)
21. ادله امامت امام جواد کدامند؟ (پرسش)
22. آیا امام جواد معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
23. چگونه امام جواد با سن اندک می‌توانست وظائف امامت را انجام دهد؟ (پرسش)
24. ادله امامت امام هادی کدامند؟ (پرسش)
25. آیا امام هادی معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
26. ادله امامت امام حسن عسکری کدامند؟ (پرسش)
27. آیا امام حسن عسکری معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع امامت

• کتاب‌شناسی امامت؛
• مقاله‌شناسی امامت؛
• پایان‌نامه‌شناسی امامت.