اثبات علم امام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱۲: خط ۱۲:


=== [[ادله عقلی]] ===
=== [[ادله عقلی]] ===
*'''[[دلیل]] یکم: [[حفظ شریعت]]:''' [[امام]] [[حافظ شریعت]] است، [[حافظ شریعت]] باید [[عالم به شریعت]] باشد، [[امام]] باید [[عالم به شریعت]] باشد<ref>توضیح این برهان در بحث ضرورت امام، ص۲۸ گذشت.</ref>.
* '''[[دلیل]] یکم: [[حفظ شریعت]]:''' [[امام]] [[حافظ شریعت]] است، [[حافظ شریعت]] باید [[عالم به شریعت]] باشد، [[امام]] باید [[عالم به شریعت]] باشد<ref>توضیح این برهان در بحث ضرورت امام، ص۲۸ گذشت.</ref>.
*'''[[دلیل]] دوم: [[تسلسل]]:''' یکی از اهداف مهم [[وجود امام]]، جلوگیری از خطای در [[احکام شریعت]] است؛ حال چنان‌چه [[امام]] به [[احکام شریعت]] [[آگاه]] نباشد، برای دست‌یابی به [[هدف]] یادشده، باید شخص دیگری باشد که [[امام]] را [[آگاه]] نماید این شخص دوم نیز از دو حال بیرون نیست: یا [[عالم به احکام شریعت]] است یا عالم نیست؛ اگر عالم باشد ترجیح مرجوح است و اگر عالم نباشد باز به شخص سومی‌نیاز خواهد بود و این سلسله سرانجام نخواهد داشت. از این رو، برای جلوگیری از محذور [[عقلی]] [[تسلسل]]، باید [[امام]] به [[شریعت]] عالم باشد.
* '''[[دلیل]] دوم: [[تسلسل]]:''' یکی از اهداف مهم [[وجود امام]]، جلوگیری از خطای در [[احکام شریعت]] است؛ حال چنان‌چه [[امام]] به [[احکام شریعت]] [[آگاه]] نباشد، برای دست‌یابی به [[هدف]] یادشده، باید شخص دیگری باشد که [[امام]] را [[آگاه]] نماید این شخص دوم نیز از دو حال بیرون نیست: یا [[عالم به احکام شریعت]] است یا عالم نیست؛ اگر عالم باشد ترجیح مرجوح است و اگر عالم نباشد باز به شخص سومی‌نیاز خواهد بود و این سلسله سرانجام نخواهد داشت. از این رو، برای جلوگیری از محذور [[عقلی]] [[تسلسل]]، باید [[امام]] به [[شریعت]] عالم باشد.
*'''[[دلیل]] سوم: [[حجیت]] [[امام]]:''' [[برهان]] [[حجیت]]، بر چند مقدمه [[استوار]] است:
* '''[[دلیل]] سوم: [[حجیت]] [[امام]]:''' [[برهان]] [[حجیت]]، بر چند مقدمه [[استوار]] است:
# [[امام]] بر همه [[مکلفان]]، در همه زمان‌ها، [[حجت]] است.
# [[امام]] بر همه [[مکلفان]]، در همه زمان‌ها، [[حجت]] است.
# اگر در همه زمان‌ها، در میان [[مکلفان]] ([[انس]] و [[جن]]) کسی باشد که بتواند در [[دین]] شبهه‌ای پدید آوررد و [[امام]] نتواند به آن پاسخ دهد [[حجیت]] [[امام]] بر او لغو خواهد بود.
# اگر در همه زمان‌ها، در میان [[مکلفان]] ([[انس]] و [[جن]]) کسی باشد که بتواند در [[دین]] شبهه‌ای پدید آوررد و [[امام]] نتواند به آن پاسخ دهد [[حجیت]] [[امام]] بر او لغو خواهد بود.
خط ۲۰: خط ۲۰:


== [[ادله نقلی]] ==
== [[ادله نقلی]] ==
*'''[[دلیل]] یکم: [[عصمت]]:''' بر پایه [[آیه]] ۱۲۴ [[سوره بقره]]، [[امام]] [[معصوم]] است، {{متن قرآن|قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«بگو: پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> [[عصمت]] بر [[علم]] [[استوار]] است، پس [[امام]]، عالم به [[علم غیب]] است.
* '''[[دلیل]] یکم: [[عصمت]]:''' بر پایه [[آیه]] ۱۲۴ [[سوره بقره]]، [[امام]] [[معصوم]] است، {{متن قرآن|قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«بگو: پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> [[عصمت]] بر [[علم]] [[استوار]] است، پس [[امام]]، عالم به [[علم غیب]] است.
*'''[[دلیل]] دوم: [[هدایت]]:''' بر پایه برخی از [[آیات قرآن]] [[امام]]، [[هادی]] انسان‌هاست: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref>، {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«برخی از آنان را پیشوایانی گماردیم که به فرمان ما (مردم را) رهنمایی می‌کردند» سوره سجده، آیه ۲۴.</ref>، [[هدایت]] بر [[علم]] [[استوار]] است، پس [[امام]]، عالم به [[علم غیب]] است. اگر [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}} را به [[آیه]] {{متن قرآن|أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى}}<ref>«آیا آنکه به حقّ رهنمون می‌گردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمی‌یابد مگر آنکه راه برده شود؟» سوره یونس، آیه ۳۵.</ref> ضمیمه کنیم، [[برتری امام]] بر دیگران در [[حکومت]] بر [[مردم]] و [[پیروی]] [[مردم]] از وی، امری وجدانی خواهد بود.
* '''[[دلیل]] دوم: [[هدایت]]:''' بر پایه برخی از [[آیات قرآن]] [[امام]]، [[هادی]] انسان‌هاست: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref>، {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«برخی از آنان را پیشوایانی گماردیم که به فرمان ما (مردم را) رهنمایی می‌کردند» سوره سجده، آیه ۲۴.</ref>، [[هدایت]] بر [[علم]] [[استوار]] است، پس [[امام]]، عالم به [[علم غیب]] است. اگر [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}} را به [[آیه]] {{متن قرآن|أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى}}<ref>«آیا آنکه به حقّ رهنمون می‌گردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمی‌یابد مگر آنکه راه برده شود؟» سوره یونس، آیه ۳۵.</ref> ضمیمه کنیم، [[برتری امام]] بر دیگران در [[حکومت]] بر [[مردم]] و [[پیروی]] [[مردم]] از وی، امری وجدانی خواهد بود.
*'''[[دلیل]] سوم: [[شهادت امام]] بر [[اعمال]]:''' [[امام]] در [[روز قیامت]]، بر [[اعمال امت]] [[شهادت]] می‌دهد: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ}}<ref>«و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم تا گواه بر مردم باشید» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref>، {{متن حدیث|قَالَ نَحْنُ الْأُمَّةُ الْوُسْطَى وَ نَحْنُ شُهَدَاءُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ حُجَجُهُ فِي أَرْضِهِ}}<ref>کافی، ج۱، ص۱۹۰. ما هستیم امت میانه و مائیم گواهان خدا بر خلقش و حجت‌های او در زمینش.</ref>؛ [[شهادت بر اعمال]] ایجاب می‌کند که شخص [[شاهد]] نسبت به مورد [[شهادت]]، [[علم]] و [[آگاهی]] کافی داشته باشد و نه تنها به ظاهر عمل، بلکه به [[باطن]] و [[نیت]] آن نیز اشراف داشته باشد، این اشراف، با علمِ [[غیب]] [[امام]] دست یافتنی است.
* '''[[دلیل]] سوم: [[شهادت امام]] بر [[اعمال]]:''' [[امام]] در [[روز قیامت]]، بر [[اعمال امت]] [[شهادت]] می‌دهد: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ}}<ref>«و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم تا گواه بر مردم باشید» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref>، {{متن حدیث|قَالَ نَحْنُ الْأُمَّةُ الْوُسْطَى وَ نَحْنُ شُهَدَاءُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ حُجَجُهُ فِي أَرْضِهِ}}<ref>کافی، ج۱، ص۱۹۰. ما هستیم امت میانه و مائیم گواهان خدا بر خلقش و حجت‌های او در زمینش.</ref>؛ [[شهادت بر اعمال]] ایجاب می‌کند که شخص [[شاهد]] نسبت به مورد [[شهادت]]، [[علم]] و [[آگاهی]] کافی داشته باشد و نه تنها به ظاهر عمل، بلکه به [[باطن]] و [[نیت]] آن نیز اشراف داشته باشد، این اشراف، با علمِ [[غیب]] [[امام]] دست یافتنی است.
* [[امام]] در [[روز قیامت]] [[شاهد]] بر [[اعمال امت]] است، [[شاهد]] بر [[اعمال امت]] باید [[عالم به اعمال امت]] باشد، پس [[امام]] باید [[عالم به اعمال امت]] باشد<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۸۳-۸۵.</ref>.
* [[امام]] در [[روز قیامت]] [[شاهد]] بر [[اعمال امت]] است، [[شاهد]] بر [[اعمال امت]] باید [[عالم به اعمال امت]] باشد، پس [[امام]] باید [[عالم به اعمال امت]] باشد<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۸۳-۸۵.</ref>.


۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش