امامت در بینش اسلامی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== دربارهٔ کتاب == | == دربارهٔ کتاب == | ||
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر به [[جایگاه امامت]] در [[قرآن کریم]] و [[احادیث اسلامی]]، بررسی تعریف‌های [[امامت]]، [[نقل]] و بررسی اقوال درباره [[وجوب امامت]] و [[اثبات ضرورت امامت|دلایل آن]]، تحقیق درباره [[فلسفه امامت]] از نگاه [[عقل]] و [[وحی]]، [[پژوهش]] درباره مهم‌ترین صفات و بایستگی‌های [[امام]] مانند: [[علم]]، [[عدالت]]، [[افضلیت]] و [[عصمت]] و ارزیابی و نقد دیدگاه‌های مختلف درباره [[تعیین امام]] به ویژه دو دیدگاه [[نص]] و [[بیعت]] مباحث مهم و محوری کتاب حاضر می‌پردازد. به ادعای نویسنده در [[نقل]] اقوال و آرای [[متکلمان اسلامی]] از [[مذاهب]] گوناگون، کوشش شده است به منابع [[دست]] اول و معتبر آنان استناد شود و در ارزیابی و نقد آراء و اقوال نیز از [[عقل]] و [[وحی]] و گزارش‌‌های مستند [[تاریخی]] بهره‌گیری شده است. اگر چه مضامین و مفاهیم بحث‌های [[کتاب جدید]] نیست و از قرن‌های پیش مورد گفت و گوی [[متکلمان اسلامی]] بوده است، ولی ساختار و تا حدی [[ادبیات]] آن با آثار دیگران متفاوت است<ref>[http://www.ghadeer.org/Book/813/123296 وبگاه مرکز اطلاع‌رسانی غدیر]</ref>. | |||
== فهرست کتاب == | == فهرست کتاب == | ||
{{فهرست اثر}} | {{فهرست اثر}} | ||
* مقدمه؛ | * مقدمه؛ | ||
=== فصل اول: واژه‌شناسی و تعریف [[امامت]] === | |||
* واژه‌شناسی و تعریف [[امامت]]؛ | * واژه‌شناسی و تعریف [[امامت]]؛ | ||
* تعریف لغوی [[امامت]]؛ | * تعریف لغوی [[امامت]]؛ | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
* ب) تعریف‌های خاص؛ | * ب) تعریف‌های خاص؛ | ||
* نکات تکمیلی. | * نکات تکمیلی. | ||
=== فصل دوم: [[جایگاه امامت]] در تفکر اسلامی === | |||
* [[قرآن]] و [[جایگاه امامت]]؛ | * [[قرآن]] و [[جایگاه امامت]]؛ | ||
* [[جایگاه امامت]] در [[احادیث]] [[اسلام|اسلامی]]؛ | * [[جایگاه امامت]] در [[احادیث]] [[اسلام|اسلامی]]؛ | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
:۴. [[اجرای حدود]] و [[حفظ نظام اسلامی]]؛ | :۴. [[اجرای حدود]] و [[حفظ نظام اسلامی]]؛ | ||
:۵. [[وجوب دفع ضررهای عظیم]]. | :۵. [[وجوب دفع ضررهای عظیم]]. | ||
=== فصل چهارم: [[قاعده لطف]] و [[وجوب امامت]] === | |||
* تعریف و اقسام [[لطف]]؛ | * تعریف و اقسام [[لطف]]؛ | ||
* [[لطف]] و [[حکمت الهی]]؛ | * [[لطف]] و [[حکمت الهی]]؛ | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
* [[برهان لطف]] بر [[وجوب امامت]]؛ | * [[برهان لطف]] بر [[وجوب امامت]]؛ | ||
* پاسخ گویی به اشکال‌ها. | * پاسخ گویی به اشکال‌ها. | ||
=== فصل پنجم: [[متکلمان اسلامی]] و [[فلسفه امامت]] === | |||
* مقدمه؛ | * مقدمه؛ | ||
* بخش نخست: [[فلسفه امامت]] از دیدگاه [[اهل سنت]]؛ | * بخش نخست: [[فلسفه امامت]] از دیدگاه [[اهل سنت]]؛ | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
:۷. [[بیان تفاصیل شریعت]]؛ | :۷. [[بیان تفاصیل شریعت]]؛ | ||
* پاسخ به یک اشکال. | * پاسخ به یک اشکال. | ||
=== فصل ششم: [[امامت]] و [[فلسفه خلقت]] === | |||
* [[انسان کامل]]، [[فلسفه خلقت]] است؛ | * [[انسان کامل]]، [[فلسفه خلقت]] است؛ | ||
* [[انسان کامل]] [[خلیفه خداوند]] در زمین است؛ | * [[انسان کامل]] [[خلیفه خداوند]] در زمین است؛ | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
* [[استمرار امامت]] و [[خلافت الهی]] پس از [[پیامبران]]؛ | * [[استمرار امامت]] و [[خلافت الهی]] پس از [[پیامبران]]؛ | ||
* پاسخ به یک اشکال. | * پاسخ به یک اشکال. | ||
=== فصل هفتم: [[فلسفه امامت]] از نگاه [[روایات]] === | |||
* [[روایات نبوی]]؛ | * [[روایات نبوی]]؛ | ||
* [[روایات اهل بیت]]{{ع}}؛ | * [[روایات اهل بیت]]{{ع}}؛ | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
* [[ولایت]] و [[هدایت درونی]]؛ | * [[ولایت]] و [[هدایت درونی]]؛ | ||
* [[امامت]] و [[غایت خلقت]]. | * [[امامت]] و [[غایت خلقت]]. | ||
=== فصل هشتم: [[بایستگی‌های امامت]] === | |||
* [[قریشی بودن امام]]؛ | * [[قریشی بودن امام]]؛ | ||
* [[پارسایی]] و [[عدالت]]؛ | * [[پارسایی]] و [[عدالت]]؛ | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
* [[زیدیه]] و [[علم امام]]{{ع}}؛ | * [[زیدیه]] و [[علم امام]]{{ع}}؛ | ||
* حاصل کلام. | * حاصل کلام. | ||
=== فصل نهم: [[امامت]] و [[افضلیت]] === | |||
* شیعه امامیه و افضلیت [[امام]]؛ | * شیعه امامیه و افضلیت [[امام]]؛ | ||
* [[قلمرو افضلیت]]؛ | * [[قلمرو افضلیت]]؛ | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۵۱: | ||
:۳. [[پیامدهای معصوم نبودن امام]]؛ | :۳. [[پیامدهای معصوم نبودن امام]]؛ | ||
* ارزیابی. | * ارزیابی. | ||
=== فصل یازدهم: [[قرآن]] و [[عصمت امام]] === | |||
* [[آیه ابتلا|آیه ابتلای]] [[ابراهیم]]{{ع}}؛ | * [[آیه ابتلا|آیه ابتلای]] [[ابراهیم]]{{ع}}؛ | ||
* تقریر اول؛ | * تقریر اول؛ | ||
| خط ۱۷۴: | خط ۱۷۴: | ||
:۲. تقریر [[فخر الدین رازی]]؛ | :۲. تقریر [[فخر الدین رازی]]؛ | ||
* پژوهش پایانی. | * پژوهش پایانی. | ||
=== فصل دوازدهم: [[مذاهب اسلامی]] و [[راه تعیین امام]] === | |||
* [[نص]] و [[معجزه]]؛ | * [[نص]] و [[معجزه]]؛ | ||
* [[کیسانیه]] و [[نص]] در [[امامت]]؛ | * [[کیسانیه]] و [[نص]] در [[امامت]]؛ | ||
| خط ۱۸۳: | خط ۱۸۳: | ||
* [[غلبه]] و [[استیلاء]]؛ | * [[غلبه]] و [[استیلاء]]؛ | ||
* [[بیعت]] و [[انتخاب]]. | * [[بیعت]] و [[انتخاب]]. | ||
=== فصل سیزدهم: [[شیعه امامیه]] و [[لزوم نص]] در [[تعیین امام]] === | |||
:۱. [[عصمت امام]]؛ | :۱. [[عصمت امام]]؛ | ||
:۲. [[افضلیت امام]]؛ | :۲. [[افضلیت امام]]؛ | ||
| خط ۲۱۵: | خط ۲۱۵: | ||
* ب) شواهد مربوط به [[خلفا]] و دیگران؛ | * ب) شواهد مربوط به [[خلفا]] و دیگران؛ | ||
* ارزیابی و نقد. | * ارزیابی و نقد. | ||
=== فصل پانزدهم: [[نظریه انتصاب]] و تحلیل [[رفتار صحابه]] === | |||
* تبیین نظریه؛ | * تبیین نظریه؛ | ||
* ارزیابی و نقد؛ | * ارزیابی و نقد؛ | ||
| خط ۲۲۵: | خط ۲۲۵: | ||
* چکیده؛ | * چکیده؛ | ||
* سخن پایانی. | * سخن پایانی. | ||
=== فصل شانزدهم: نقد فرضیه [[استحاله در مفهوم امامت]] === | |||
* فرضیه [[استحاله در مفهوم امامت]]؛ | * فرضیه [[استحاله در مفهوم امامت]]؛ | ||
* ارزیابی و نقد؛ | * ارزیابی و نقد؛ | ||
نسخهٔ ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۱
| امامت در بینش اسلامی | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | علی ربانی گلپایگانی |
| ویراستار | مهدی رفیعی موحد |
| موضوع | امامت و ولایت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب|انتشارات انتشارات بوستان کتاب]][[رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب]] |
| وابسته به | دفتر تبلیغات اسلامی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۶ ش |
| تعداد صفحه | ۴۴۰ |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۰۹۰۷-۷۷-۱ |
| شماره ملی | ۳۷۹۶۴۳۶ |
امامت در بینش اسلامی، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مسائل امامت عامه می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر علی ربانی گلپایگانی است و انتشارات بوستان کتاب انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر به جایگاه امامت در قرآن کریم و احادیث اسلامی، بررسی تعریف‌های امامت، نقل و بررسی اقوال درباره وجوب امامت و دلایل آن، تحقیق درباره فلسفه امامت از نگاه عقل و وحی، پژوهش درباره مهم‌ترین صفات و بایستگی‌های امام مانند: علم، عدالت، افضلیت و عصمت و ارزیابی و نقد دیدگاه‌های مختلف درباره تعیین امام به ویژه دو دیدگاه نص و بیعت مباحث مهم و محوری کتاب حاضر می‌پردازد. به ادعای نویسنده در نقل اقوال و آرای متکلمان اسلامی از مذاهب گوناگون، کوشش شده است به منابع دست اول و معتبر آنان استناد شود و در ارزیابی و نقد آراء و اقوال نیز از عقل و وحی و گزارش‌‌های مستند تاریخی بهره‌گیری شده است. اگر چه مضامین و مفاهیم بحث‌های کتاب جدید نیست و از قرن‌های پیش مورد گفت و گوی متکلمان اسلامی بوده است، ولی ساختار و تا حدی ادبیات آن با آثار دیگران متفاوت است[۲].
فهرست کتاب
- مقدمه؛
فصل اول: واژه‌شناسی و تعریف امامت
- واژه‌شناسی و تعریف امامت؛
- تعریف لغوی امامت؛
- کاربردهای امام در قرآن؛
- تعریف‌های متکلمان اسلامی؛
- الف) تعریف‌های عام؛
- ب) تعریف‌های خاص؛
- نکات تکمیلی.
فصل دوم: جایگاه امامت در تفکر اسلامی
- قرآن و جایگاه امامت؛
- جایگاه امامت در احادیث اسلامی؛
- جایگاه امامت از منظر تاریخی.
- فصل سوم: وجوب امامت:
- ۱. مذهب امامیه؛
- ۲. مذهب اسماعیلیه؛
- ۳. مذهب زیدیه؛
- ۴. معتزله؛
- ۵. خوارج؛
- ۶. اشاعره؛
- ۷. ماتریدیه؛
- ۸. وهابیه؛
- ۱. آیه اولی الامر؛
- ۲. حدیث «مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّة»؛
- ۳. سیره مسلمانان؛
- ۴. اجرای حدود و حفظ نظام اسلامی؛
- ۵. وجوب دفع ضررهای عظیم.
فصل چهارم: قاعده لطف و وجوب امامت
- تعریف و اقسام لطف؛
- لطف و حکمت الهی؛
- فاعل لطف؛
- برهان لطف بر وجوب امامت؛
- پاسخ گویی به اشکال‌ها.
فصل پنجم: متکلمان اسلامی و فلسفه امامت
- مقدمه؛
- بخش نخست: فلسفه امامت از دیدگاه اهل سنت؛
- ۱. معتزله و فلسفه امامت؛
- ۲. ماتریدیه و فلسفه امامت؛
- ۳. اشعریه و فلسفه امامت؛
- بخش دوم: فلسفه امامت از نظر امامیه؛
- ۱. حفظ نظام اجتماعی مسلمانان؛
- ۲. برقراری عدالت اجتماعی؛
- ۳. تکالیف اجتماعی؛
- ۴. اجرای حدود الهی؛
- ۵. امامت و لطف؛
- ۶. حفظ شریعت؛
- مناقشه‌های عبدالجبار؛
- پاسخ‌‌های سید مرتضی؛
- پاسخ به یک اشکال.
فصل ششم: امامت و فلسفه خلقت
- انسان کامل، فلسفه خلقت است؛
- انسان کامل خلیفه خداوند در زمین است؛
- پیامبران، امام و خلفای الهی در زمین بودهاند؛
- خلافت الهی و امامت بشر؛
- استمرار امامت و خلافت الهی پس از پیامبران؛
- پاسخ به یک اشکال.
فصل هفتم: فلسفه امامت از نگاه روایات
- روایات نبوی؛
- روایات اهل بیت(ع)؛
- مسئولیت‌های اخلاقی، دینی و اجتماعی؛
- مصالح دینی و دنیوی؛
- نظم، امنیت و عدالت اجتماعی؛
- اجرای احکام و حدود الهی؛
- حفظ شریعت؛
- اتمام حجت بر مکلفان؛
- ولایت و هدایت درونی؛
- امامت و غایت خلقت.
فصل هشتم: بایستگی‌های امامت
- قریشی بودن امام؛
- پارسایی و عدالت؛
- نقد و نظر؛
- دانایی و کفایت؛
- شیعه امامیه و علم امام(ع)؛
- معتزله و علم امام(ع)؛
- اشعریه و علم امام(ع)؛
- ماتریدیه و علم امام(ع)؛
- زیدیه و علم امام(ع)؛
- حاصل کلام.
فصل نهم: امامت و افضلیت
- شیعه امامیه و افضلیت امام؛
- قلمرو افضلیت؛
- امامت مفضول قبیح است؛
- بررسی اشکالات؛
- نقد و نظر؛
- قرآن و افضلیت امام؛
- نقد و نظر؛
- برتری اخروی؛
- ۱. عصمت و افضلیت؛
- ۲. تکلیف سنگین‌تر و پاداش بیش‌تر؛
- ۳. امام، حجت خداوند بر بشر است؛
- ۴. تعظیم ویژه، مستلزم افضلیت است؛
- ۵. برتری در کمالات، مستلزم برتری در پاداش است؛
- ابو بکر باقلانی و افضلیت امام؛
- ارزیابی.
- فصل دهم: عصمت امام از دیدگاه خرد:
- حقیقت عصمت؛
- عصمت علمی؛
- عقاید و آرا؛
- دلایل عقلی عصمت:
- ۱. برهان امتناع تسلسل؛
- بررسی اشکال‌ها؛
- اشکال اول؛
- ارزیابی؛
- اشکال دوم؛
- ارزیابی؛
- اشکال سوم؛
- ارزیابی؛
- اشکال چهارم؛
- اشکال پنجم؛
- ارزیابی؛
- ۲. برهان حفظ شریعت؛
- اشکال؛
- ارزیابی؛
- ارزیابی.
فصل یازدهم: قرآن و عصمت امام
- آیه ابتلای ابراهیم(ع)؛
- تقریر اول؛
- تقریر دوم؛
- اشکال؛
- پاسخ؛
- اشکال؛
- پاسخ؛
- آیه اولی الامر؛
- اقوال مفسران اهل سنت؛
- ارزیابی؛
- دیدگاه مفسران شیعه؛
- تقریر اول؛
- اشکال؛
- پاسخ؛
- تقریر دوم؛
- اولوالامر، امامان اهل بیت‌اند؛
- بررسی اشکال‌ها؛
- آیه صادقین؛
- عصمت صادقین؛
- ۱. تقریر علامه حلی؛
- ۲. تقریر فخر الدین رازی؛
- پژوهش پایانی.
فصل دوازدهم: مذاهب اسلامی و راه تعیین امام
- نص و معجزه؛
- کیسانیه و نص در امامت؛
- بررسی و نقد؛
- بکریه و نص در امامت؛
- نص و دعوت؛
- نص و وراثت؛
- غلبه و استیلاء؛
- بیعت و انتخاب.
فصل سیزدهم: شیعه امامیه و لزوم نص در تعیین امام
- ۱. عصمت امام؛
- ۲. افضلیت امام؛
- ۳. علم گسترده امام؛
- ۴. سیره پیامبر(ص)؛
- ۵. روش انتخاب فاقد مشروعیت است؛
- ۶. امام خلیفه پیامبر(ص) است، نه وکیل مردم؛
- نقد؛
- ارزیابی؛
- ۷. نظریه انتخاب اختلاف خیز است؛
- نقد؛
- ارزیابی.
- فصل چهاردهم: بررسی نظریه انتخاب در تعیین امام:
- گونه نخست: بیعت و اجماع؛
- ۱. رفتار صحابه؛
- نقد؛
- ۲. اثبات خلافت ابوبکر از طریق بیعت؛
- ۱. مقایسه نص در امامت با فرائض اسلامی؛
- ۲. وجوب احتجاج و قیام؛
- نقد؛
- ۳. تعارض نصوص امامت؛
- نقد؛
- ۴. شواهد فقدان نص؛
فصل پانزدهم: نظریه انتصاب و تحلیل رفتار صحابه
- تبیین نظریه؛
- ارزیابی و نقد؛
- قرآن و صحابه پیامبر(ص)؛
- صحابه پیامبر(ص) از نگاه احادیث؛
- صحابه از نگاه تاریخ؛
- ارزیابی شرایط؛
- تأویل نصوص یا اجتهاد در برابر نص؛
- چکیده؛
- سخن پایانی.
فصل شانزدهم: نقد فرضیه استحاله در مفهوم امامت
- فرضیه استحاله در مفهوم امامت؛
- ارزیابی و نقد؛
- اشکال؛
- پاسخ؛
- ۲. عصمت امام؛
- ۳. علم امام؛
- ۴. امامت و اسوه تربیت؛
دربارهٔ پدیدآورنده
