صفوان بن یحیی بجلی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۱:۵۲

آشنایی اجمالی

ابومحمد صفوان بن یحیی بجلی کوفی، ملقب به بیاع السابری اهل کوفه و از موالی بجیله بود^[۱] و از اصحاب امام کاظم، امام رضا و امام جواد(ع) بود.^[۲] همچنین از وکلای امام کاظم و امام رضا(ع) به شمار می‌‌رفت^[۳] که راوی از آنان هم می‌‌باشد.^[۴] او با صفوان بن مهران جمّال تفاوت دارد و از عبدالله بن مسکان، اسحاق بن عمار و داود بن فرقد روایت نقل کرده است.

ابوعمرو کشّی، صفوان را از جمله کسانی دانسته که علمای شیعه به اتفاق، آنان را فقیه و دانشمند و سخن ایشان را درست می‌‌دانند.^[۵] نجاشی نیز بیاع السابری را از بزرگان شیعه و فردی عابد و زاهد و محدثی کاملا موثق دانسته و می‌‌گوید: به رغم این که واقفی‌ها نسبت به صفوان بذل و بخشش بسیار داشتند، ولی او عقیده و مذهبش را حفظ کرد و واقفیه را نپذیرفت.

صفوان با عبدالله بن جندب و علی بن نعمان شراکت داشت و گزارش شده که این سه تن در مسجدالحرام با هم عهد بستند که هر کدام پیش‌تر مُرد، آن دو دیگر واجباتی چون نماز، روزه و زکاتش را به جای آورند. چنین بود که هر دو رفیق مردند و صفوان زنده ماند، از این رو هر روز ۱۵۰ رکعت نماز می‌‌گزارد. سالی سه ماه روزه می‌‌داشت و هر سال سه مرتبه زکات می‌‌پرداخت و هر گاه انفاق می‌‌کرد و صدقه‌ای می‌‌داد، به همان میزان هم از جانب آن دو چنین می‌‌کرد. در باب زهد و تقوایش نیز گفته شده که شخصی از او خواست تا مبلغی (شاید معونه‌ای) را در کوفه به خانواده‌اش برساند، ابومحمد به این سبب که شترانش در اجاره دیگران است و باید اجازه بگیرد، از پذیرش آن امتناع ورزید.^[۶]

گروهی از محدثان و دانشمندان از ابومحمد حدیث فراگرفته و روایت کرده‌اند که عبارت‌اند از: فضل بن شاذان نیشابوری، احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی^[۷] ابوعبدالله محمد بن خالد برقی، محمد بن عیسی یقطینی، محمد بن حمید عطار، نوح نیشابوری^[۸]، ایوب بن نوح و محمد بن حسین بن ابی الخطاب زیّات.^[۹]

صفوان نزد ائمه از جایگاه والایی برخوردار و مورد رضایت ایشان بود، به همین خاطر چون در سال ۲۱۰ه‍ در مدینه از دنیا رفت، امام جواد(ع) حنوط و کفن برای تجهیز وی فرستاده و از اسماعیل بن موسی خواستند تا بر او نماز بخواند.^[۱۰] آثار و تألیفات وی بالغ بر سی کتاب بوده که تنها نام تألیفات زیر ثبت شده است: مجموعه مسائلی از امام کاظم(ع)^[۱۱] الآداب و بشارات المؤمن التجارات المحنة (المحبة) و الوظائف ^[۱۲] الوضوء الصلاة الصوم الحج الزکاة النکاح الطلاق الفرائض الوصایا الشراء و البیع العتق و التدبیر البشارات و النوادر^[۱۳].^[۱۴]

جستارهای وابسته

منابع

جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

↑ الفهرست (طوسی)، ص۸۳.
↑ رجال الطوسی، ص۳۵۲، ۳۷۸ و۴۰۲.
↑ رجال الطوسی، ص۳۵۲، ۳۷۸ و۴۰۲.
↑ معجم رجال الحدیث، ج۹، ص۱۲۳.
↑ اختیار معرفة الرجال، ص۲۲۳، ۲۲۹، ۴۰۰ و ۵۵۶.
↑ رجال النجاشی، ج۱، ص۴۳۹.
↑ الکافی، ج۱، ص۵۷ و ۲۵۴.
↑ المحاسن، ج۱، ص۷۰ و ۲۵۹؛ ج۲، ص۳۶۴ و ۴۱۴.
↑ بصائر الدرجات، ص۱۵۵ و ۱۷۸.
↑ اختیار معرفة الرجال،ص ۲۲۳، ۲۲۹، ۴۰۰ و ۵۵۶.
↑ الفهرست (طوسی)، ص۸۳.
↑ الفهرست (الندیم)، ص۲۷۸.
↑ رجال النجاشی، ج۱، ص۴۳۹.
↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص405 - 406.

[1] الفهرست (طوسی)، ص۸۳.

[2] رجال الطوسی، ص۳۵۲، ۳۷۸ و۴۰۲.

[3] رجال الطوسی، ص۳۵۲، ۳۷۸ و۴۰۲.

[4] معجم رجال الحدیث، ج۹، ص۱۲۳.

[5] اختیار معرفة الرجال، ص۲۲۳، ۲۲۹، ۴۰۰ و ۵۵۶.

[6] رجال النجاشی، ج۱، ص۴۳۹.

[7] الکافی، ج۱، ص۵۷ و ۲۵۴.

[8] المحاسن، ج۱، ص۷۰ و ۲۵۹؛ ج۲، ص۳۶۴ و ۴۱۴.

[9] بصائر الدرجات، ص۱۵۵ و ۱۷۸.

[10] اختیار معرفة الرجال،ص ۲۲۳، ۲۲۹، ۴۰۰ و ۵۵۶.

[11] الفهرست (طوسی)، ص۸۳.

[12] الفهرست (الندیم)، ص۲۷۸.

[13] رجال النجاشی، ج۱، ص۴۳۹.

[14] جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص405 - 406.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 صفوان با [[عبدالله بن جندب]] و [[علی بن نعمان]] شراکت داشت و گزارش شده که این سه تن در [[مسجدالحرام]] با هم [[عهد]] بستند که هر کدام پیش‌تر مُرد، آن دو دیگر واجباتی چون [[نماز]]، [[روزه]] و زکاتش را به جای آورند. چنین بود که هر دو [[رفیق]] مردند و صفوان زنده ماند، از این رو هر [[روز]] ۱۵۰ رکعت نماز می‌‌گزارد. سالی سه ماه روزه می‌‌داشت و هر سال سه مرتبه [[زکات]] می‌‌پرداخت و هر گاه [[انفاق]] می‌‌کرد و صدقه‌ای می‌‌داد، به همان [[میزان]] هم از جانب آن دو چنین می‌‌کرد. در باب [[زهد]] و تقوایش نیز گفته شده که شخصی از او خواست تا مبلغی (شاید معونه‌ای) را در [[کوفه]] به خانواده‌اش برساند، ابومحمد به این سبب که شترانش در اجاره دیگران است و باید [[اجازه]] بگیرد، از پذیرش آن [[امتناع]] ورزید.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۴۳۹.</ref>
-گروهی از [[محدثان]] و [[دانشمندان]] از ابومحمد حدیث فراگرفته و روایت کرده‌اند که عبارت‌اند از: [[فضل بن شاذان نیشابوری]]، [[احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی]]<ref>الکافی، ج۱، ص۵۷ و ۲۵۴.</ref> [[ابوعبدالله محمد بن خالد برقی]]، [[محمد بن عیسی یقطینی]]، [[محمد بن حمید]] [[عطار نوح نیشابوری]]<ref>المحاسن، ج۱، ص۷۰ و ۲۵۹؛ ج۲، ص۳۶۴ و ۴۱۴.</ref>، [[ایوب بن نوح]] و [[محمد بن حسین بن ابی الخطاب زیّات]].<ref>بصائر الدرجات، ص۱۵۵ و ۱۷۸.</ref>
+گروهی از [[محدثان]] و [[دانشمندان]] از ابومحمد حدیث فراگرفته و روایت کرده‌اند که عبارت‌اند از: [[فضل بن شاذان نیشابوری]]، [[احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی]]<ref>الکافی، ج۱، ص۵۷ و ۲۵۴.</ref> [[ابوعبدالله محمد بن خالد برقی]]، [[محمد بن عیسی یقطینی]]، [[محمد بن حمید عطار]]، [[نوح نیشابوری]]<ref>المحاسن، ج۱، ص۷۰ و ۲۵۹؛ ج۲، ص۳۶۴ و ۴۱۴.</ref>، [[ایوب بن نوح]] و [[محمد بن حسین بن ابی الخطاب زیّات]].<ref>بصائر الدرجات، ص۱۵۵ و ۱۷۸.</ref>
 صفوان نزد [[ائمه]] از جایگاه والایی برخوردار و مورد [[رضایت]] ایشان بود، به همین خاطر چون در سال ۲۱۰ه‍ در [[مدینه]] از [[دنیا]] رفت، [[امام جواد]]{{ع}} [[حنوط]] و [[کفن]] برای [[تجهیز]] وی فرستاده و از [[اسماعیل بن موسی]] خواستند تا بر او [[نماز]] بخواند.<ref>اختیار معرفة الرجال،ص ۲۲۳، ۲۲۹، ۴۰۰ و ۵۵۶.</ref> آثار و تألیفات وی بالغ بر سی کتاب بوده که تنها نام تألیفات زیر ثبت شده است: مجموعه مسائلی از امام کاظم{{ع}}<ref>الفهرست (طوسی)، ص۸۳.</ref> الآداب و بشارات المؤمن التجارات المحنة (المحبة) و الوظائف <ref>الفهرست (الندیم)، ص۲۷۸.</ref> الوضوء الصلاة الصوم الحج الزکاة النکاح الطلاق [[الفرائض]] الوصایا الشراء و البیع العتق و التدبیر البشارات و النوادر<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۴۳۹.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص405 - 406.</ref>