الگو:صفحهٔ اصلی/پرسش برگزیده: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ ‏۱۰ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۰۵

آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟

پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر آنان در ذیل دیده می‌شود:
طبسی
ری‌شهری
اشتهاردی
صمدی
شهبازیان

یکی از قیام‌های در آستانۀ ظهور، قیامی است که با پرچم‌داری شخصی به نام سید حسنی صورت می‌گیرد و از نشانه‌های مشهور دربارۀ ظهور به شمار می‌رود. سید حسنی جوان خوش صورتی است که از طرف دیلم‌ و قزوین خروج می‌نماید و ظاهراً از اولاد امام حسن مجتبی(ع) است.
دو نظریه در مورد قیام سید حسنی وجود دارد، برخی آن را اثبات و برخی دیگر آن را رد می‌کنند.
الف) اکثر کسانی که می‌گویند قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی(ع) است به یک روایت استدلال می‌کنند و آن اینکه امام صادق(ع) فرمود: «وقتی فرزندان عباس با هم اختلاف کنند و سلطنت آنان سست شود، شامی و یمانی ظهور می‌کنند و حسنی به حرکت درمی‌آید و امام مهدی(ع) از مدینه به مکه می‌آید و از خداوند اجازه ظهور می‌طلبد. آنگاه برخی از موالی(دوستان و یاران) او این خبر را برای حسنی می‌برند و او بر خروج، پیش‌دستی می‌کند؛ اما اهل مکه او را می‌کشند و سرش را برای شامی می‌فرستند؛ در این زمان، امام مهدی(ع) آشکار می‌شود و مردم با او بیعت می‌کنند».
از بررسی این روایت به چند مطلب می‌توان پی برد:

حركت سید حسنی یكی از علائم ظهور است.
دو حركت توسط سید حسنی آغاز می‌شود، یكی از آنها پیش از خروج و دیگری پس از ظهور اتفاق می‌افتد.
مبدأ این حركت مشخص نیست، اما در ادامه، به مكه منتهی می‌شود. البته برخی شروع این حركت را از مكه و به انگیزه خروج می‌دانند كه با ظاهر روایت سازگار نیست.
زمان حركت حسنی بسیار نزدیک به زمان ظهور حضرت است؛ زیرا، در روایت بیان شده است خروج می‌كند و كشته می‌شود و سپس امام ظهور می‌كند.
سید حسنی شخصیتی مثبت بوده و حركت وی بر حق است.
سرنوشت سید حسنی این است كه به دست مردم مكه كشته شده و سرش برای سفیانی فرستاده می‌شود.

ب) کسانی که این موضوع را رد کردند بر این باورند که در روایت امام صادق(ع) اشکالاتی وجود دارد؛ از جمله اینکه:

برگشت حکومت عباسیان یا تشکیل حکومتی به نام آنان در آخرالزمان بر هیچ دلیل و قرینه درستی استوار نیست.
اینکه امام مهدی(ع) پس از آمدن از مدینه به مکه، تازه اجازه ظهور بخواهد.
پیش دستی حسنی برای قیام در برابر امام مهدی(ع).
کشته شدن حسنی به دست اهل مکه و فرستادن سر او برای شامی؛ زیرا فرستادن سر مقتول، مربوط به تاریخ صدر اسلام است، نه آخر الزمان.

در واقع این پیشینه دربارۀ احادیث مربوط به حسنی و مهم‌تر از آن، ضعف منبع و سند و متن این احادیث، چنین نتیجه می‌دهد که قیام حسنی قبل از ظهور، چیزی نیست که بتوان به شیؤۀ علمی، آن را اثبات کرد.
در نتیجه دربارۀ قیام سید حسنی دو نظریه وجود دارد: یکی اینکه، قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور به شمار می‌رود. نظریه دیگر اینکه، به دلیل ضعف سندی و دلالت ضعیف روایت مذکور و نیز روایات مربوط به سید حسنی، نمی‌توان قیام سید حسنی را اثبات کرد.

ادامه

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class="boxTitle"><big>'''[[آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)|آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟]]'''</big></div>
+<div class="boxTitle"><big>'''[[آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)|آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟]]'''</big></div>
 <gallery mode="packed" widths=90px heights=90px perrow=3 caption="پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر آنان در ذیل دیده می‌شود:">
 {{ستون-شروع|2}}
-پرونده:1368171.jpg|''[[سید محمد صدر|صدر]]''|link=سید محمد صدر
+پرونده:7474646.jpg|''[[نجم‌الدین طبسی|طبسی]]''|link=نجم‌الدین طبسی
 پرونده:11046759983.jpg||''[[محمد محمدی ری‌شهری|ری‌شهری]]''|link=محمد محمدی ری‌شهری
-پرونده:151879.jpg||95px|''[[نصرت‌الله آیتی|آیتی]]''|link=نصرت‌الله آیتی
+پرونده:152012.jpg||95px|''[[محمد محمدی اشتهاردی|اشتهاردی]]''|link=محمد محمدی اشتهاردی
-پرونده:Pic661.jpg|''[[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور]]''|link=علی اکبر مهدی‌پور
+پرونده:783993038.jpg|''[[قنبر علی صمدی|صمدی]]''|link=قنبر علی صمدی
-پرونده:136863.JPG||''[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان]]''|link=خدامراد سلیمیان
+پرونده:11236.jpg||''[[محمد شهبازیان|شهبازیان]]''|link=محمد شهبازیان
 {{پایان}}
 </gallery>
-*از [[نشانه‌‏های حتمی ظهور]] [[حضرت مهدی]]{{ع}}، [[خروج]] سرداری از [[اهل]] [[یمن]] است که [[مردم]] را به [[حق]] و [[عدل]] [[دعوت]] می‏‌کند. در مصادر [[شیعه]]، [[روایات]] فراوانی در این‏ باره وجود دارد، منتها [[روایات]] [[قیام یمانی]] بر چند دسته‌اند:
+*یکی از قیام‌های [[در آستانۀ ظهور]]، قیامی است که با [[پرچم‌داری]] شخصی به نام [[سید حسنی]] صورت می‌گیرد و از نشانه‌های مشهور دربارۀ [[ظهور]] به شمار می‌رود. [[سید حسنی]] [[جوان]] خوش صورتی است که از طرف دیلم‌ و [[قزوین]] [[خروج]] می‌نماید و ظاهراً از [[اولاد]] [[امام حسن مجتبی]]{{ع}}  است.
-*دسته‌ای از [[روایات]] فقط به اصل [[قیام یمانی]] پرداخته‌اند، از جمله: [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|خُرُوجُ الثَّلَاثَةِ الْخُرَاسَانِيِّ وَ السُّفْيَانِيِّ وَ الْيَمَانِيِّ فِي‏ سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِي شَهْرٍ وَاحِدٍ فِي يَوْمٍ وَاحِدٍ وَ لَيْسَ فِيهَا رَايَةٌ بِأَهْدَى مِنْ رَايَةِ الْيَمَانِيِّ يَهْدِي إِلَى الْحَقِ‏}}.
+*دو نظریه در مورد [[قیام سید حسنی]] وجود دارد، برخی آن را [[اثبات]] و برخی دیگر آن را رد می‌کنند.
-*دسته‌ دوم، [[قیام یمانی]] را از [[نشانه‌های ظهور]] دانسته‌اند: از جمله [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ‏ مِنَ الْعَلَامَاتِ الصَّيْحَةُ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ وَ خُرُوجُ الْيَمَانِيِّ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ}}.
+*الف) اکثر کسانی که می‌گویند [[قیام سید حسنی]] از [[نشانه‌های ظهور]] [[امام مهدی]]{{ع}} است به یک [[روایت]] [[استدلال]] می‌کنند و آن اینکه [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: «وقتی [[فرزندان عباس]] با هم [[اختلاف]] کنند و [[سلطنت]] آنان [[سست]] شود، شامی و [[یمانی]] [[ظهور]] می‌کنند و [[سید حسنی|حسنی]] به حرکت درمی‌آید و [[امام مهدی]]{{ع}} از [[مدینه]] به [[مکه]] می‌آید و از [[خداوند]] اجازه [[ظهور]] می‌طلبد. آنگاه برخی از [[موالی]]([[دوستان]] و [[یاران]]) او این خبر را برای [[سید حسنی|حسنی]] می‌برند و او بر [[خروج]]، پیش‌دستی می‌کند؛ اما [[اهل مکه]] او را می‌کشند و سرش را برای شامی می‌فرستند؛ در این زمان، [[امام مهدی]]{{ع}} [[آشکار]] می‌شود و [[مردم]] با او [[بیعت]] می‌کنند».
-*دسته دیگر [[قیام یمانی]] را از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] دانسته‌اند. در دو [[روایت]] به حتمی بودن [[قیام یمانی]] تصریح شده است: [[روایت]] اول از [[امام صادق]]{{ع}}: {{متن حدیث|النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ الْيَمَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ كَفٌّ يَطْلُعُ مِنَ السَّمَاءِ مِنَ الْمَحْتُومِ}}. در بررسی این [[روایت]] باید گفت: اولاً [[سند]] این [[روایت]] [[ضعیف]] است. ثانیاً این [[روایت]] در کتاب‌های [[روایی]] دیگر از جمله [[بحارالانوار]] و [[اثبات الهداة]] نیز [[نقل]] شده است، ولی عبارتی که دلالت بر حتمی بودن [[قیام یمانی]] دارد ـ{{متن حدیث|مِنَ الْمَحْتُومِ}}ـ در [[روایت]] آن دو [[کتاب ذکر]] نشده است، بر این اساس برای [[استدلال]] بر حتمی بودن [[قیام یمانی]] نمی‌توان به آن [[استدلال]] کرد.
+*از بررسی این [[روایت]] به چند مطلب می‌توان پی برد:
-* [[حدیث]] دوم را [[عمر بن حنظله]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است: {{متن حدیث|قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْیَمَانِیُّ وَ السُّفْیَانِیُّ وَ الصَّیْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَیْدَاء}}.
+#حركت [[سید حسنی]] یكی از [[علائم ظهور]] است.
-*در کافی و [[الغیبة]] [[نعمانی]] نیز همین [[روایت]] [[نقل]] شده است؛ اما در این دو کتاب واژۀ {{متن حدیث|مَحْتُومَات}} وجود ندارد. از آنجا که هر سه، [[روایت]] را از [[عمر بن حنظله]] از [[امام صادق]]{{ع}}  [[نقل]] کرده‌اند، نمی‌توان آن را بیش از یک [[حدیث]] دانست. [[روایت]] [[نعمانی]] [[سند]] معتبری ندارد، اما [[روایت]] کافی معتبر است، هم‌چنان‌که به نظر می‌رسد، [[نقل]] [[شیخ صدوق]] نیز از نظر سندی اطمینان‌پذیر است. بنابراین، در برابر ما یک [[روایت]] با دو نقلِ متفاوت وجود دارد: در یک [[نقل]] {{متن حدیث|خَمْسُ عَلَامَاتٍ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِم‏}} است و در [[نقل]] دیگر {{متن حدیث|قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ}}. به لحاظ [[سند روایت]]، [[سند روایت]] کافی از [[سند روایت]] [[کمال الدین]] معتبرتر است زیرا در [[سند]] [[کمال الدین]] [[حسین]] بن [[حسن]] بن ابان وجود دارد که در کتاب‌های رجالی قدما توثیق نشده است، هرچند ابن [[داود]] وی را توثیق کرده است.
+#دو حركت توسط [[سید حسنی]] آغاز می‌شود، یكی از آنها پیش از [[خروج]] و دیگری [[پس از ظهور]] اتفاق می‌افتد.
-*علاوه بر اینکه مسألۀ تقسیم [[نشانه‌های ظهور]] به حتمی و غیرحتمی، آن‌قدر [[مسلم]] بوده است که گاهی [[اصحاب ائمه]]{{عم}} از حتمی یا غیرحتمی بودن برخی از [[نشانه‌ها]] سؤال می‌کردند. این سؤالات نشان‌دهنده [[مسلم]] بودن اصل تقسیم [[نشانه‌ها]] به حتمی و غیرحتمی است. در حالی که [[نقل]] نشده یکی از [[اصحاب]] در مورد حتمی بودن [[قیام یمانی]] سؤال کند. از میان [[نشانه‌های ظهور]] معمولاً پنج علامت در کنار هم ذکر می‌شوند و گاهی این پنج علامت به حتمیت توصیف شده‌اند، مثلاً [[ابوحمزه ثمالی]] می‌گوید: از [[امام باقر]]{{ع}} سؤال کردم: آیا [[خروج سفیانی]] از حتمیات است؟ فرمودند: {{متن حدیث|نَعَمْ وَ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا مَحْتُومٌ وَ اخْتِلَافُ بَنِی الْعَبَّاسِ فِی الدَّوْلَةِ مَحْتُومٌ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ مَحْتُومٌ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ مَحْتُومٌ}}. البته با این همه برخی از [[دانشمندان]] قائل به حتمی بودن [[قیام یمانی]] هستند.
+#مبدأ این حركت مشخص نیست، اما در ادامه، به مكه منتهی می‌شود. البته برخی شروع این حركت را از مكه و به [[انگیزه]] [[خروج]] می‌دانند كه با ظاهر [[روایت]] سازگار نیست.
-*آنچه از مجموع [[روایات]] متعددی که دربارۀ [[یمانی]] وارد شده است به [[دست]] می‏‌آید، در مورد [[قیام یمانی]] دو دیدگاه وجود دارد بسیاری از [[دانشمندان]] [[قیام یمانی]] را از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] می‌دانند، چنانچه معروف و مشهور نیز همین است ولی در مقابل برخی از [[دانشمندان]] [[دلایل]] حتمی بودن [[قیام یمانی]] را کامل نمی‌دانند. البته فراوانی روایاتی که در مورد [[قیام یمانی]] وارد شده به حدی است که می‌توان گفت: اصل حرکت و [[قیام یمانی]] دارای [[دلیل]] معتبر است، لکن دیگر خصوصیات و ویژگی‌های مربوط به او و جزئیات دیگر، با رعایت [[ضوابط سندی]] قابل [[اثبات]] نیست. بر فرض که عباراتِ [[روایات]] رمزی باشند، حرکت [[یمانی]] سمبلی از یک [[قیام]] بر [[حق]] در مقابل [[انحراف]] و [[گمراهی]] موجود در دوران [[غیبت]] خواهد بود.
+#زمان حركت [[سید حسنی|حسنی]] بسیار نزدیک به [[زمان ظهور]] [[حضرت]] است؛ زیرا، در [[روایت]] بیان شده است [[خروج]] می‌كند و كشته می‌شود و سپس [[امام]] [[ظهور]] می‌كند.
+# [[سید حسنی]] شخصیتی مثبت بوده و حركت وی بر [[حق]] است.
+# [[سرنوشت]] [[سید حسنی]] این است كه به [[دست]] [[مردم]] مكه كشته شده و سرش برای [[سفیانی]] فرستاده می‌شود.
+*ب) کسانی که این موضوع را رد کردند بر این باورند که در [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} اشکالاتی وجود دارد؛ از جمله اینکه:
+#برگشت [[حکومت]] [[عباسیان]] یا تشکیل [[حکومتی]] به نام آنان در [[آخرالزمان]] بر هیچ [[دلیل]] و قرینه [[درستی]] [[استوار]] نیست.
+#اینکه [[امام مهدی]]{{ع}} پس از آمدن از [[مدینه]] به [[مکه]]، تازه اجازه [[ظهور]] بخواهد.
+#پیش دستی [[سید حسنی|حسنی]] برای [[قیام]] در برابر [[امام مهدی]]{{ع}}.
+# [[کشته شدن حسنی]] به [[دست]] [[اهل مکه]] و فرستادن سر او برای شامی؛ زیرا فرستادن سر مقتول، مربوط به [[تاریخ]] [[صدر اسلام]] است، نه [[آخر الزمان]].
+*در واقع این پیشینه دربارۀ [[احادیث]] مربوط به [[سید حسنی|حسنی]] و مهم‌تر از آن، [[ضعف]] منبع و [[سند]] و متن این [[احادیث]]، چنین نتیجه می‌دهد که [[قیام حسنی]] [[قبل از ظهور]]، چیزی نیست که بتوان به شیؤۀ [[علمی]]، آن را [[اثبات]] کرد.
+*در نتیجه دربارۀ [[قیام سید حسنی]] دو نظریه وجود دارد: یکی اینکه، [[قیام سید حسنی]] از [[نشانه‌های ظهور]] به شمار می‌رود. نظریه دیگر اینکه، به [[دلیل]] [[ضعف]] سندی و دلالت [[ضعیف]] [[روایت]] مذکور و نیز [[روایات]] مربوط به [[سید حسنی]]، نمی‌توان [[قیام سید حسنی]] را [[اثبات]] کرد.
-<div class="readmoreButton">[[آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)|'''ادامه''']]</div>
+<div class="readmoreButton">[[آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)|'''ادامه''']]</div>