ابوعبدالرحمن حاضن عایشه
ابوعبدالرحمن حاضن عایشه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوعبدالرحمن حاضن عایشه در تراجم و رجال - ابوعبدالرحمن حاضن عایشه در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
صحابه‌نگارانی چون دولابی[۱]، ابن ابی عاصم[۲]، طبرانی[۳]، ابن عبدالبر[۴]، ابن ابی‌حاتم[۵] و ابن اثیر[۶]، ابوعبدالرحمان را به دلیل روایتی در موضوع لباس نمازگزار، در شمار صحابه آورده‌اند[۷]. به گفته منابع، وی حضانت (تربیت و سرپرستی پیش از بلوغ) عایشه را بر عهده داشته است[۸]. عایشه بنا به روایات مقبول نزد سنیان، در سال چهارم یا پنجم بعثت زاده شد. رسول خدا (ص) در شش یا هفت سالگی با او ازدواج کرد و بلوغش در سال اول یا دوم هجرت روی داد[۹]. بنابراین، حضانت عایشه در این سال‌ها بوده و از روایت به دست می‌آید که ابوعبدالرحمان، پس از ازدواج عایشه، عهده دار این کار بوده است، ولی روشن نیست از طرف رسول خدا (ص) مأمور بوده، یا اینکه از پیش، سرپرستی و تربیت عایشه به او محول شده بود. به هر روی، گزارش وهن آلودی که از ابوعبدالرحمان نقل شده چنین است که می‌گوید: رسول خدا (ص) و عایشه را در حال نماز دیده است که مشترکاً یک لباس پوشیده بودند و قسمتی از لباس بر تن پیامبر و بخشی بر تن عایشه بود؟[۱۰]. ابن حجر[۱۱] به نقل از مطیّن و دولابی، افزون بر روایت بالا، عبارت دیگری هم نقل می‌کند که قسمتی از آن لباس بر تن علی (ع) بوده است. این روایت، گذشته از آنکه تنها یک طریق دارد و ابونعیم ضرار بن صرد در این طریق تضعیف شده[۱۲]، محتوای آن، هم وهن آلود است و هم از نظر شرعی نمی‌تواند صحت داشته باشد.
روایت دیگری از او درباره فضایل امیر مؤمنان علی (ع) نقل شده است. این حدیث را ابن حجر به نقل از دولابی، مطین و ابن سکن آورده که علی بن هاشم بن برید زبیدی قرشی از عبدالملک بن ابی عبدالله (قاضی ری) و او از فردی به نام عباد (که شناخته نشد) روایت کرده است که گفت: از ابوعبدالرحمان خواستیم فضایل علی (ع) را برشمارد. ابوعبدالرحمان ضمن شمارش ناپذیر دانستن این فضایل، یکی را به خواست آنان چنین بیان می‌کند که روزی در خانه رسول خدا (ص) بوده و علی (ع) هم می‌آید. آن حضرت به علی (ع) می‌فرماید: تو در روز قیامت نخستین کسی هستی که خاک از سرش ریخته و پاک می‌شود. اما ابن حجر، عباد را از غلات و علی بن هاشم را شیعه شمرده و به دلیل وجود این دو در سند روایت، در صحت آن خدشه کرده است[۱۳]. این فضیلت، در منابع شیعه نیز وجود دارد. شیخ صدوق به نقل از امام صادق (ع)، از پدرانش، از امام علی (ع) آورده است که روزی رسول خدا (ص) بر منبر رفت و ضمن شمارش برخی فضایل آن حضرت فرمود: "ای علی! در روز قیامت، من نخستین کسی هستم که خاک از سرش زدوده می‌شود و تو به همراه من چنین خواهی شد"[۱۴]. ابن شهرآشوب، سبب نامیده شدن علی (ع) را به ابوتراب، همین فرمایش پیامبر می‌داند که فرمود: آن حضرت، نخستین کسی است که خاک از سرش زدوده می‌شود[۱۵][۱۶]
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۲۰.
- ↑ ابن ابی عاصم، ج۵، ص۱۰۱.
- ↑ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۲.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۷۰۷.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۴۰۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۵، ص۲۴۵.
- ↑ طبرانی، ج۶، ص۲۸؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۲۰.
- ↑ ابن ابی عاصم، ج۵، ص۱۰۰.
- ↑ ابن حجر، ج۸، ص۲۳۱.
- ↑ ابن ابی عاصم، ج۵، ص۱۰۰؛ طبرانی، ج۶، ص۲۸.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۲۰.
- ↑ هیثمی، ج۵، ص۱۳۵.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۲۰.
- ↑ صدوق، ص۶۵۶.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، ج۲، ص۳۰۶.
- ↑ غفوری، محمد، مقاله «ابوعبدالرحمن حاضن عایشه»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۲۱.