سوره حاقه
مقدمه
«حاقّه» یعنی آن‌چه سزاوار و مسلم و حق است. حاقّه یکی از نام‌های قیامت است که قاطع، کوبنده، حتمی و بی‌کمترین تردید است و اساساً خود قیامتحق است و بدون معاد، زندگی و آفرینش و حیات، پوچ و لغو خواهد بود. این کلمه در سه آیه اول سوره تکرار شده و به همین مناسبت به عنوان نام سوره برگزیده شده است.
این سوره مسأله حاقه یعنی قیامت را به یاد می‌آورد، در اینجا قیامت را حاقه نامیده، در جای دیگر قارعه و واقعه خوانده است، و در این آیات سخن را در سه فراز سوق داده، در فصلی به طور اجمال سرانجام امت‌هایی را ذکر می‌کند که منکر قیامت بودند، و خدای تعالی آنان را به اخذ رابیه (عقوبتی شدید) بگرفت. و در فصلی اوصاف حاقه را بیان می‌کند، و اینکه در آن روز مردم دو گروهند، یکی اصحاب یمین، و یکی اصحاب شمال، یکی اهل سعادت و دیگری اهل شقاوت. و در فصل سوم در راستی و درستی خبرها و سخنان قرآن تاکید نموده، آنها را حق الیقین معرفی می‌کند. در مواردی به امت‌های گذشته و وحی و نبوت نیز پرداخته است. در روایات آمده است که این سوره درباره امیر مؤمنان علی(ع) نازل شده است؛ زیرا او هم حقی بود که تکذیب‌کنندگان و مخالفینی داشت.
ویژگی‌های سوره حاقه
- سوره حاقه ۵۲ آیه به عدد کوفی و حجازی، ۵۱ آیه به عدد بصری و شامی، ۲۵۶ یا ۲۶۱ کلمه و ۱۰۸۴ یا ۱۱۳۳ حرف دارد.
- در ترتیب نزول، هفتاد و هشتمین و در مصحف شریف شصت و نهمین سوره است که پس از سوره ملک و پیش از سوره معارج نازل شد.
- مکی است.
- از نظر کمیت از سُوَر مفصّل و از گروه طوال آن است که بخشی از یک حزب قرآن را تشکیل می‌دهد.
- گفته‌اند تمام آیات این سوره محکم و در آن نسخی رخ نداده است.
- نام دیگر این سوره «سلسله» برگرفته از آیه ﴿مَّ فِي سِلْسِلَةٍ ذَرْعُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعًا فَاسْلُكُوهُ﴾[۱] است.
مطالب مهم سوره حاقه
- حقّانیّت و حتمیّت روز قیامت و نشانه‌های وقوع آن؛
- تقسیم انسان‌ها در قیامت به اصحاب یمین و اصحاب شمال؛
- عظمت قرآن و مصونیت آن از آمیختگی با کلام بشر[۲].[۳]
منابع
پانویس
- ↑ «آنگاه با زنجیری که هفتاد ذرع است، به بندش کشید!» سوره حاقه، آیه ۳۲.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۹، صفحه ۳۹۱؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۴۷۸؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۸؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۴۶۶؛ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱، صفحه (۴۱-۴۳)؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۶؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۳؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۴، صفحه ۴۳۱.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۲۸۶۶.