احمد بن ابی‌عبدالله برقی در تاریخ اسلامی

آشنایی اجمالی

احمد بن ابی‌عبدالله برقی از راویان و مؤلفان شیعی قرن سوم هجری است. جد او به نام «عبدالرحمان» در قیام زید بن علی بن الحسین(ع) شرکت کرده بود؛ به همین سبب همراه فرزند خردسالش از قلمرو یوسف بن عمر ثقفی (کوفه) گریخت و روانه قم شد. در روستای برق رود قم سکنی گزید. محمد بن خالد در برق رود به دنیا آمد و پسرش که از نسل دوم این خاندان است، نیز در قم به دنیا آمد.

تاریخ ولادت احمد برقی دقیقاً معلوم نیست و تولد او را حدود سال ۲۰۰ه‍.ق نوشته‌اند. او از علمای رجالی و از اصحاب امام جواد و امام هادی(ع) است^[۱].

احمد در زمان امام عسکری(ع) نیز زندگی می‌کرد. او نزد دانشمندان بسیاری کسب علم کرد؛ وی افزون بر مشایخ کرفه از مشایخ اصفهان، قم، ری، کاشان، قزوین، بصره، دیلم، و جرجان نیز دانش اندوخت.

علمای رجال او را توثیق کرده^[۲] و قابل اعتماد دانسته‌اند. او افزون بر حدیث در تاریخ، جغرافیا، ادبیات، لغت و شعر خبره بود^[۳] و حتی او را از مؤلفان کتب تاریخی دانسته‌اند^[۴].

مؤلف کتاب تاریخ قم، نکات جغرافیایی مربوط به شهر قم و وجه تسمیه آن را از او نقل کرده است^[۵].

میان او و احمد بن محمد بن عیسی اشعری (رئیس قمیان) در مسائل فقهی و علمی اختلاف پیش آمد. به همین سبب، احمد بن محمد بن عیسی او را از قم تبعید کرد ولی پس از مدتی او را به قم بازگرداند و از او پوزش خواست. وی در تشییع جنازه احمد برقی با پای برهنه و بدون عمامه حاضر شد تا رفتار پیشین خود را جبران کند.

مهم‌ترین آثار احمد برقی عبارت‌اند از: المحاسن، الفهرست، رجال و الطبقات.^[۶]

منابع

قریشی، سید حسن، اصحاب ایرانی ائمه اطهار

پانویس

↑ طوسی، رجال، ص۳۹۱؛ برقی، رجال، ص۵۷.
↑ نجاشی، ص۱۸۲؛ طوسی، فهرست، صص ۴۴-۲۰۰.
↑ برقی، رجال، مقدمه کتاب.
↑ مروج الذهب، ج۱، ص۱۲.
↑ تاریخ قم، صص ۲۰، ۲۲، ۲۵ و ۲۶.
↑ قریشی، سید حسن، اصحاب ایرانی ائمه اطهار، ص 255-256.

[1] طوسی، رجال، ص۳۹۱؛ برقی، رجال، ص۵۷.

[2] نجاشی، ص۱۸۲؛ طوسی، فهرست، صص ۴۴-۲۰۰.

[3] برقی، رجال، مقدمه کتاب.

[4] مروج الذهب، ج۱، ص۱۲.

[5] تاریخ قم، صص ۲۰، ۲۲، ۲۵ و ۲۶.

[6] قریشی، سید حسن، اصحاب ایرانی ائمه اطهار، ص 255-256.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]