کمیت بن زید اسدی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب ائمه است. کمیت بن زید اسدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: کمیت بن زید اسدی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
کمیت بن زید اسدی[۱] از شاعران برجستۀ شیعه و آشنا به لغت عرب بوده است که سروده‌هایش دربارۀ اهل بیت و مرثیۀ امام حسین (ع) معروف است.
کنیۀ او "ابو المستهل" و اهل کوفه بود. هواداری شدید از بنی هاشم می‌کرد و با سروده‌هایش آنان را می‌ستود. مشهورترین شعرش "هاشمیات" است. "در وی خصالی بود که هیچ شاعر نداشت: خطیب بنی اسد، فقیه شیعه، سوارکاری دلیر، بخشنده و تیرانداز بود و در میان قومش کسی مهارت او را در تیراندازی نداشت[۲]. ولادتش در سال ۶۰ و وفاتش در سال ۱۲۶ هجری بود. این شاعر برجسته، زبان شعری خویش را در راه دفاع از مکتب و ولایت و بیان فضایل عترت و مظالم دشمنان خاندان پیامبر به کار گرفت. مورد علاقه و محبّت شدید و دعای خاصّ ائمّه بود و از بزرگترین مرثیه‌سرایان عاشورا به شمار می‌رفت. قصیدۀ میمیّۀ مَنْ لِقَلْبٍ مُتَيَّمٍ مُسْتَهَام... او معروف است. وی در سال شهادت امام حسین (ع) به دنیا آمد و به برکت دعای امام سجاد (ع) پایان عمرش ختم به شهادت شد. او که مدّتی متواری بود، در ایّام خلافت مروان به شهادت رسید و در همان کوفه در مقبرۀ بنی اسد دفن شد[۳].
امام باقر (ع) در حق او دعا فرمود که: «لازِلتَ مُؤَيَّداً بِروحِ القُدُسِ ما ذَبَبتَ عَنّا أهلَ البَيتِ». یعنی همواره تا زمانی که از ما خاندان دفاع می‌کنی، مؤیّد به روح القدس باشی. همچنین روایت است که در ایّام تشریق، خدمت امام صادق (ع) رسید و اجازه خواست که دربارۀ آن خاندان شعری بخواند. حضرت اهل بیت را جمع کرد تا آنان هم بشنوند. کمیت اشعار خود را خواند و حاضران گریستند. امام صادق دست به دعا بلند کرد و گفت: «اللهم اغفر للكميت ما قدّم و ما اخّر و ما اسرّ و ما اعلن و اعطه حتّى يرضى»[۴]؛ خدایا، گذشته و آینده کمیت را ببخشای و از نهان و آشکار او در گذر و به او آن قدر عطا کن تا راضی گردد[۵].
زمانی از ابومسلم معاذ بن مسلم لغت‌دان مشهور، درباره وی سؤال کردند؛ گفت: «او در شعر از اولین و آخرین برتر است». عکرمه ضُبّی هم گفته است اگر شعر کمیت نبود، مترجمی برای لغت و بیانی برای زبان عرب نبود. کمیت، خطیب بنی اسد و فقیه شیعه و حافظ قرآن و نسب‌دان و خوشنویس بود. وی به شرف ملاقات امام زین العابدین و امام باقر و امام صادق(ع) رسیده و قصائدش را در مدح و رثای اهل بیت(ع) برای آنها خوانده و مورد توجه خاص آن ذوات مقدس واقع شده است. کمیت در سال ۱۲۶ به دست یوسف بن عمر حکمران کوفه به شهادت رسید[۶].[۷]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ کمیت در لغت، به معنای اسب نیک سرخ فش و دم سیاه است، اسب سرخرنگ که به سیاهی بزند و یال و دم او سیاه باشد (لغت‌نامۀ دهخدا) و اینکه می‌گویند: کمیتش لنگ است، کنایه از عجز و ناتوانی است.
- ↑ لغت‌نامه، دهخدا.
- ↑ الغدیر، ج۲، ص۱۹۵؛ سفینة البحار، ج۲، ص۴۹۶. دربارۀ وی، از جمله ر. ک: «کمیت بن زیاد، شاعر العقیده».
- ↑ منتهی الآمال، ج۱، ص۲۱۳ (چاپ ۱۳۳۱ شمسی).
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۴۰۴.
- ↑ تأسیس الشیعه، ص۱۸۹.
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۴۸۳.