علم معصوم به تمام موارد قرآن
- اين مدخل از زیرشاخههای بحث علم معصوم است. "علم معصوم به تمام موارد قرآن" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
قرآن منبع علم اهل بیت و علم ایشان به قرآن
- یکی از معتبرترین خاستگاه علوم اهل بیت(علیهم السلام)، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهمترین منبع علوم و معارف اسلامی است،[۱] لیکن همه کس نمیتواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. تنها کسانی که بعد از رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) به تمام قرآن آشنایند و از ظاهر و باطن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، عام و خاص، و مطلق و مقیدش آگاهی دارند، امامان(علیهم السلام) هستند.[۲] با این تفاوت که پیامبر از طریق وحی با آیات قرآن آشنا می شد، و امامان با هدایت های پیامبر و تأییدات ویژۀ خداوند.[۳] شیعیان معتقدند، آگاهی از قرآن و تفسیر و تأویل آن، جزء علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد و عدم اطلاع از آن، نقصان در علوم دینی است و چنین نقصی از امام به دور است.[۴] در این زمینه گفته شده است: "قرآن به تمام و کمال و با همه حلال و حرام خود، بدون هیچ اختلاف و نزاعی، نزد امامان(علیهم السلام) موجود است".[۵] و شیخ صدوق در این زمینه می گوید:[۶] " علم امام از ناحيه خداى تعالى و رسول اوست و از اين روست كه حقايق قرآن را میدانند و تنزيل و تفسير و تأويل و معانى و ناسخ و منسوخ (...) آنرا میدانند ...".[۷]
دلیل روایی بر علم امامان به تمام قرآن
- برخی از روایات[۸] نیز دال بر چنین مطلبی هستند، مانند روایت امیرالمؤمنین(علیه السلام) که می فرمایند:[۹] «هیچ آیه از قرآن بر پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم، پیامبر، تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت.»[۱۰] و یا امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: «هیچ کس نمیتواند ادعا کند از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر.»[۱۱] همچنین برخی روایات ذیل آیۀ «وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فىِ الْعِلْمِ»،[۱۲] راسخان در علم را به خصوص امامان معصوم(علیهم السلام) تفسیر کرده و دلیل دیگری بر حصر همۀ علوم و معانی قرآن در دوازده امام است،[۱۳] یعنی اینکه فقط ایشان عالم به تمام موارد موجود در قرآن هستند. امام صادق(علیه السلام) فرمودند:[۱۴] «نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ وَ نَحْنُ نَعْلَمُ تَأْوِيلَه»[۱۵]
نتیجه گیری
- از روایات گوناگون استفاده می شود که اولاً قرآن علم خداوند بوده و همۀ حقایق در آن موجود است[۱۶] و ثانیاً یکی از مصادر علوم و معارف امامان(علیهم السلام) قرآن مجید است و ایشان به تمام آن علم دارند.[۱۷]
پرسشهای وابسته
جستارهای وابسته
منبعشناسی جامع علم معصوم
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص 75 و 76
- ↑ ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، ج 9، ص 119ـ 126؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171؛ بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش 38، ص 27
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171
- ↑ ر.ک. اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص 75 و 76
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص 75 و 76
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، كمال الدين و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۶۱
- ↑ ر.ک. افتخاری، سید ابراهیم، بررسی مقایسهای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص 81
- ↑ ر.ک. افتخاری، سید ابراهیم، بررسی مقایسهای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص 81؛ ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن ها؛ بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش 38، ص 27
- ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص ۱۹۸
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171
- ↑ سورۀ آل عمران، آیۀ 7
- ↑ ر.ک. بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش 38، ص 27
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 213
- ↑ ر.ک. بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش 38، ص 27
- ↑ ر.ک. ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن ها
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171