مسور بن مخزمه زهری

نسب

بسیاری از منابع او را مسور بن مخرمه زهری گفته‌اند^[۱] و در برخی دیگر از منابع که تعداد آن کم هم نیست، از او با نام و نسب مسور بن مخزمه زهری یاد کرده‌اند. ^[۲] از این رو با جزم و یقین نمی‌توان در باب نسب او حکم کرد. اما به نظر می‌‌رسد که با توجه به کثرت ذکر مسور بن مخرمه در منابع متقدم، این قول بر استعمال مسور بن مخزمه برتری داشته باشد.^[۳]

مسور بن مخرمه زهری کنیه‌اش ابو عبدالرحمان، از اصحاب رسول خدا(ص) و از یاران باوفای امیرالمؤمنین(ع) بود^[۴]. وی پس از دو سال از هجرت در مکه به دنیا آمد و بعد از مرگ پدرش که از اصحاب رسول خدا(ص) بود، به سال هشت هجری در سن شش سالگی به مدینه آمد و در زمرۀ علما و فقهای عصر خویش گردید. وی در شورای خلافت عثمان، با دایی خود "عبدالرحمان بن عوف" همراه بود، اما در دل از علاقه‌مندان و محبّین حضرت علی(ع) بود لذا پس از قتل عثمان با آن حضرت بیعت کرد^[۵].

طبق نقل برخی از مؤرخان، مسور بن مخرمه زهری نامه‌ای از امیرالمؤمنین(ع) برای معاویه برد ^[۶]. مضمون نامه امام(ع) تسلیم معاویه به بیعت بود، اما معاویه نه تنها بیعت نکرد بلکه نامه‌ای به زبیر نوشت و اعلام کرد حاضر است با زبیر و طلحه بیعت کند به شرط آن‌که مردم مدینه را به خونخواهی عثمان و دشمنی با علی(ع) فرا خوانند. و متأسفانه طلحه و زبیر، از طرح معاویه استقبال کردند و در نهایت جنگ جمل را به راه انداختند^[۷].^[۸]

مسور بن مخرمه زهری پس از شهادت امیرالمؤمنین(ع) به مکه رفت و در آنجا اقامت گزید و تا حکومت یزید بن معاویه در مکه بود ولی با یزید بیعت نکرد و سرانجام بعد از واقعۀ حره، وی در حجر اسماعیل و در حال نماز بود که سنگی از منجنیقی که سربازان یزید برای تخریب کعبه نصب کرده بودند، پرتاب شد و به مسور اصابت کرد و همین امر موجب بیماری وی شد و پس از پنج روز همان روزی که یزید بن معاویه هلاک شد، به سال ۶۴ هجری مسور بن مخرمه زهری هم درگذشت و او به هنگام وفات ۶۲ سال داشت^[۹].^[۱۰]

↑ ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۱۳۵، بیهقی، دلایل النبوه، ج۵، ص۶، ابن حبیب، المنمق، ص۳۰۰، ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۹۹ و...
↑ مزی، تهذیب الکمال، ج۴، ص۲۴۲، طبرانی، مسند الشامیین، ج۴، ص۱۶۴، تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۳۷۶، ابن شهر آشوب، المناقب، ج۳، ص۱۱۲ و...
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
↑ رجال طوسی، ص۲۷، ش۱۰ و ص۵۸، ش۱۷.
↑ ر.ک: اسدالغابه، ج۴، ص۳۶۵؛ الاصابه، ج۶، ص۱۱۹؛ تهذیب التهذیب، ج۸ ص۱۷۷؛ سیر اعلام النبلاء، ج۴، ص۴۸۱؛ بحار الانوار، ج۴۵، ص۶۴.
↑ رجال طوسی، ص۵۸، ش۱۷؛ تقریب التهذیب، ج۲، ص۲۵۶.
↑ شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۳۱؛ نهج البلاغه، نامه ۷۵.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۳۰۰.
↑ شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۳۱؛ اسدالغابه، ج۴، ص۳۷۵.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۳۰۰-۱۳۰۱.