بحث:رقیه دختر پیامبر خاتم
مقدمه
- رسول گرامی اسلام(ص) از همسر خویش "خدیجه بنت خویلد" چهار دختر داشت. دختر بزرگ ایشان با "ابوالعاص بن ربیع" و دختر دیگرشان "حضرت فاطمه زهرا(س)" با علی بن ابی طالب(ع)"ازدواج کردند و دو دختر دیگر آن حضرت، "رقیه" و "ام‌کلثوم" هستند که با عثمان ازدواج کردند[۱].
نسب
- "رقیه" دومین دختر رسول اکرم(ص) است و پیش از اسلام با پسر عموی پدرش "عتبه بن ابولهب بن عبدالمطلب" ازدواج کرد. مادر عتبه "ام‌جمیل" دختر "حرب بن امیه" است که بعد از نزول سوره مبارک "مسد" به "حماله الحطب" معروف شد.
- ام‌جمیل و ابولهب پس از نزول سوره "مسد" که مذمت خودشان بود، عتبه بن ابولهب بن عبدالمطلب را مجبور کردند تا همسرش رقیه را طلاق دهد و به او گفتند: "دختر محمد را رها کن". و ابولهب گفت: "اگر همسرت را طلاق ندهی، با تو قطع رابطه می‌کنم"[۲].
- البته پیامبر اکرم(ص) قبلاً طلاق رقیه را از عتبه بن ابولهب بن عبدالمطلب خواسته بود و خود رقیه نیز به این امر راضی بود. سرانجام با نزول سوره "مسد" و به دلیل مسلمان شدن رقیه، عتبه بن ابولهب بن عبدالمطلب او را طلاق داد[۳].
- برخی معتقدند قریش به منظور دشمنی با پیامبر(ص) از عتبه بن ابولهب بن عبدالمطلب خواستند که همسرش را طلاق دهد و با هر کس دیگری که دوست داشته باشد ازدواج کند. عتبه بن ابولهب بن عبدالمطلب راضی شد و سپس با دختر سعید بن عاص ازدواج کرد[۴][۵].
ازدواج رقیه با عثمان بن عفان
- رقیه پس از جدایی از عتبه بن ابولهب بن عبدالمطلب با "عثمان بن عفان" ازدواج کرد[۶]. البته بنابر قولی ازدواج رقیه با "عثمان بن عفان" در زمان جاهلیت صورت گرفت[۷]. او برای عثمان بن عفان پسری به نام "عبدالله" به دنیا آورد که در کودکی از دنیا رفت و فرزند دیگری را نیز سقط کرد[۸].
- البته بنابر قول دیگر، عبدالله در سال ۴ هجری و بعد از مادرش رقیه از دنیا رفت[۹]. رقیه در هر دو هجرت با عثمان بن عفان به حبشه رفت و در هجرت نخست، کودکی را سقط کرد. رقیه پس از سفر عثمان بن عفان به مدینه که هم زمان با هجرت حضرت رسول(ص) بود، به مدینه رفت[۱۰]؛ البته آنها زودتر از سایر مسلمانان از حبشه به مکه بازگشته بودند و قبل از رسول اکرم(ص) به مدینه هجرت کردند[۱۱][۱۲].
وفات رقیه
- وفات او در رمضان سال دوم هجری صورت گرفت[۱۳] و در روزی که زید بن حارثه به مدینه وارد شد تا خبر پیروزی مسلمانان را در جنگ بدر به اطلاع مردم برساند[۱۴]. پیامبر اکرم(ص) در مرگ او فرمود: "ملحق شو به سَلفمان، عثمان بن مظعون"[۱۵][۱۶].
مظلومیت پیامبر (ص) در شکنجه دخترش رقیه توسط عثمان
ماجرای ازدواج رقیه دختر رسول خدا با عثمان این‌گونه نگاشته شده که: ابوبصیر از امام صادق (ع) روایت کرده که ایشان فرمود: سبب ازدواج رقیه با عثمان این بود که پیامبر در میان اصحاب ندا داد هر کس جیش العسره یعنی غزوه تبوک را برای حمله آماده کند و چاه رومه را حفر کند و از مال خود برای این دو مورد خرج نماید، خانه‌ای در بهشت برای او فراهم می‌شود و من برایش نزد خدا خانه‌ای را در بهشت ضمانت می‌کنم. عثمان عرض کرد: من از مال خود برای آن دو خرج می‌کنم، آیا شما برای من خانه‌ای در بهشت ضمانت می‌کنی؟ رسول خدا فرمود: خرج کن من برای تو نزد خدا ضامن خانه‌ای در بهشت هستم. عثمان برای سپاه و حفر چاه خرج کرد و خانه‌ای به ضمانت رسول خدا برای او لحاظ شد. سپس در دل عثمان افتاد تا از رقیه دختر پیامبر خواستگاری کند، او رقیه را از پیامبر خواستگاری کرد.
پیامبر به او فرمود: رقیه می‌گوید زن تو نمی‌شوم مگر آنکه خانه‌ای را که من برای تو نزد خدا در بهشت ضمانت کرده‌ام برای مهریه به او بسپاری و این‌گونه من از عهده خانه‌ای که در بهشت برای تو ضمانت کردم بیرون می‌آیم. عثمان عرض کرد: چنین کن ای رسول خدا! پس حضرت، رقیه را به همسری او در آورد و در آن هنگام گواهی داد که ذمه‌اش از عهده خانه عثمان خارج شده و خانه تضمینی در بهشت تنها برای رقیه است و بر رسول خدا هیچ تعهدی برای بازگشت خانه عثمان نیست، چه اینکه رقیه زنده بماند و چه در گذرد، سپس رقیه در گذشت[۱۷].
باند اموی شرورترین قبیله‌ای بودند که از عصر رسالت پیامبر (ص) تا بعد از وفاتش و قبضه کردن خلافت و تبدیل آن به سلطنت، از هیچ جسارت و اهانتی به پیامبر (ص) و به اهل بیتش فروگذار نکردند. عثمان که تاریخ سیاه خلافت غاصبانه‌اش را در جای خود ورق زده‌ایم، در عصر حیات پیامبر اکرم (ص) با تهمتی واهی رقیه بنت الرسول را زیر شکنجه و ضربات کتک گرفت و سرانجام به شهادت رسید. دفاع عثمان از عموی خود که از مشرکین معروف بود و پیامبر (ص) خونش را مباح کرده بود، نشان می‌دهد در عین اینکه عثمان به ظاهر مسلمان شده بود؛ ولی این دفاع، ریشه در عمق جاهلیت از یک طرف و نفاق او از طرف دیگر دارد.
مغیره بن ابی العاص عموی عثمان که در جاهلیت به پیامبر اکرم (ص) جسارت‌ها کرده بود و پیامبر (ص) خون او را مباح کرده و کسی جرئت نداشت به او پناه دهد. عثمان در منزل به او پناه داد. وحی نازل شد که مغیره دشمن خدا و پیامبر (ص)، در خانه عثمان مخفی است. پیامبر (ص) به علی (ع) دستور قتل مغیره را در خانه عثمان صادر کرد. عثمان از آمدن علی (ع) خبردار شد، فوراً عموی خود را حضور پیامبر (ص) آورد و سه روز مهلت خواست تا از مدینه خارج شود. وقتی عثمان از منزل پیامبر (ص) بیرون رفت پیامبر (ص) دست به آسمان بلند کرد و گفت: اللهم العن مغیره.... خدایا لعنت کن مغیره و آن کس که به او آب و نان دهد و او را پناه دهد و به او عطا کند و کار او را درست کند. (آیا عثمان که آب و غذا و پناه و عطا به او داد مشمول لعن پیامبر (ص) نیست؟) روز چهارم مغیره از مدینه خارج شد.
وحی آمد که مغیره به طرف مکه فرار می‌کند. پیامبر (ص)، علی (ع) و عمار را فرستاد در کنار شهر او را کشتند و عثمان که همسرش رقیه دختر پیامبر (ص) بود به تهمت اینکه رقیه به حضرت جریان مغیره را اطلاع داده به تلافی خون عموی خود رقیه را شکنجه داد. رقیه از این پیش آمد به پدرش رسول خدا شکایت کرد، حضرت با اخلاق کریم خود فرمود: قبیح است زن با دیانت هر روز از شوهرش شکایت کند، عثمان چهار مرتبه به رقیه صدمه زد، سرانجام پیامبر (ص) به علی (ع) فرمود: شمشیرت را بردار و رقیه را از خانه عثمان نجات ده. اگر عثمان امتناع کرد، گردن او را بزن! علی (ع) آمد و رقیه را به خانه پیامبر (ص) آورد. رقیه جای شکنجه عثمان را در بدنش به پیامبر (ص) نشان داد، چشم رسول خدا به جراحت‌های بدن دخترش که افتاد فرمود: خدا عثمان را بکشد که تو را کشته است. روز چهارم در اثر شدت ضربات عثمان، رقیه از دنیا رفت و در بقیع به خاک سپرده شد[۱۸].[۱۹].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ محمدزاده، حبیب، رقیه و ام‌کلثوم، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۳۸۶.
- ↑ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۱.
- ↑ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۲، ص۳۳۹.
- ↑ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۱.
- ↑ محمدزاده، حبیب، رقیه و ام‌کلثوم، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۳۸۶-۳۸۷.
- ↑ ابو بکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۲، ص۳۳۹؛ احمدبن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، م ص۴۰۱.
- ↑ شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال انفس النفیس، ج۱، ص۲۷۵؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۱۴۲؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۷، ص۲۸۷.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۳۰.
- ↑ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الحفدة و المتاع، ج۵، ص۳۵۵؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۴۱۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۹.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۰.
- ↑ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۴، ص۴۱۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۸۳؛ ج۳، ص۴۰.
- ↑ محمدزاده، حبیب، رقیه و ام‌کلثوم، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۳۸۷.
- ↑ شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال انفس النفیس، ج۱، ص۴۰۶، شمس‌الدین محمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، ج۲، ص۱۲۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۱۵۱.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۱۷۸؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۷، ص۲۸۳؛ ابوالربیع حمیری کلاعی، الإکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله(ص) و الثلاثة الخلفاء، ج۱، ص۳۴۴.
- ↑ وی مرد عابدی بود و روزها روزه می‌گرفت و شب‌ها به عبادت طی می‌کرد. او اولین مهاجری بود که در مدینه از دنیا رفت و در بقیع مدفون شد. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۳۰.
- ↑ محمدزاده، حبیب، رقیه و ام‌کلثوم، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۳۸۷-۳۸۸.
- ↑ البرهان، ج۹، ص۴۹۸.
- ↑ منتخب التواریخ، ص۲۴.
- ↑ راجی، علی، مظلومیت پیامبر ص ۹۰.