نماز در فقه سیاسی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث نماز است. نماز از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: نماز در قرآن - نماز در کلام اسلامی - نماز در فقه سیاسی - نماز در معارف دعا و زیارات - نماز در معارف و سیره معصوم - نماز در معارف و سیره نبوی - نماز در معارف و سیره علوی - نماز در معارف و سیره حسینی - نماز در معارف و سیره سجادی - نماز در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
"صلو" ریشه سریانی یا آرامی دارد و به معنای عبادت مخصوصی است که در عربی "صلاة" گفته می‌شود. "صلی" ریشه عربی دارد و به معنای "ثنای نیکو و جمیل" است که شامل سلام کردن و تحیت هم می‌شود[۱]. صلِّ به معنای "دعا کردن"[۲]، "تبریک و تمجید"[۳] و "درود فرستادن" است [۴]. ﴿وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ﴾[۵].
صلات عبادت مسلمانان با رکوع و سجده و دستورهای خاصی است که بر مسلمانان واجب شده است: ﴿إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا﴾[۶]. هیچ یک از شرایع الهی از عبادت مخصوص خالی نبوده است؛ ولی در ظاهر با یکدیگر مختلف بوده‌اند[۷].
"صلّی" به معنای ثنای جمیل و دعا به اقتضای موضوعات، معانی مختلفی دارد. صلوات خدا بر انبیا و صالحان به معنای "ثناگویی و یاد کرد نیکو از آنان" است و به معنای مغفرت نیز آمده است. صلوات رسول خدا (ص) بر مؤمنان به معنای دعا کردن برای آنها و یاد کردن از آنهاست.
صلات ملائکه بر مؤمنان نیز استغفار برای آنهاست[۸]. دعا کردن و نفرین کردن به معنای تقاضا و استدعای "خیر و برکت" یا "شر و هلاکت" در فرهنگ سیاسی قرآن جایگاه مهمی دارد. آیه شریفه ﴿خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ﴾[۹] به پیامبر (ص) امر به دعا و ثنا برای مؤمنان می‌کند و آن را موجب اطمینان و آرامش خیال مؤمنان بر می‌شمارد[۱۰].
نفرین و درخواست هلاکت و نابودی برای کفار و مشرکان نیز در فرهنگ قرآن بسیار به چشم می‌خورد: ﴿تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ﴾[۱۱].[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۷۲-۲۷۳.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۳۰۰.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۹۰.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۷۰.
- ↑ «برای آنها (به نیکی) دعا کن که دعای تو (مایه) آرامش آنان است» سوره توبه، آیه ۱۰۳.
- ↑ «و چون نماز را به پایان بردید خداوند را ایستاده و نشسته و آرمیده بر پهلو یاد کنید و چون آرام یافتید نماز را برپا دارید که نماز بر مؤمنان فریضه‌ای است که زمان معیّن دارد» سوره نساء، آیه ۱۰۳.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۹۱.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۱۵۴.
- ↑ «از دارایی‌های آنان زکاتی بردار که با آن آنها را پاک می‌داری و پاکیزه می‌گردانی و برای آنها (به نیکی) دعا کن که دعای تو (مایه) آرامش آنان است و خداوند شنوایی داناست» سوره توبه، آیه ۱۰۳.
- ↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۱۱، ص۲۹.
- ↑ «توش و توان ابو لهب تباه و او نابود باد» سوره مسد، آیه ۱.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۳۹۳-۳۹۴.